O udział w obchodach 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej zaapelowała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Dwie daty, jedno święto
O programie obchodów tych trzech rocznic poinformowano w poniedziałek, 26 sierpnia, na konferencji prasowej u stóp kopca z Pomnikiem Obrońców Wybrzeża na Westerplatte.
- W naszym mieście dwie rocznice wybuchu II wojny światowej oraz Sierpnia’80 od wielu lat łączymy pod nazwą Święta Solidarności i Wolności. Z jednej strony, Gdańsk to szczególne miejsce, gdzie od strzałów z pancernika Schleswig Holstein rozpoczęła się II wojna światowa, która pochłonęła miliony istnień ludzkich. Ale także tutaj, nieopodal stąd, w Stoczni Gdańskiej wtedy noszącej imię Lenina, rozpoczął się początek demontażu systemu totalitarnego - powiedziała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Wyjaśniła, że łączenie obu rocznic ma jeszcze jedno znaczenie.
- Staramy się pokazywać, że szczepionką i odpornością na wojnę jest demokracja, dialog, aktywność społeczna oraz budowanie społeczeństwa obywatelskiego - podkreśliła prezydent Gdańska.
W niedzielę, 1 września, o godzinie 4.45 Konfraternia Dzwonników Kościoła św. Katarzyny wprawi w ruch serce dzwonu Pax et Reconcilatio, czyli Pokój i pojednanie.
Uroczystość na Westerplatte
O tej samej godzinie przy Pomniku Obrońców Wybrzeża na Westerplatte odbędą się główne uroczystości rocznicowe. Zaplanowano tam przemówienia, zapalenie Znicza Pokoju, Apel Pamięci, odczytanie przez harcerzy Przesłania Westerplatte, modlitwę międzywyznaniową i złożenie wieńców. Wydarzenie będzie dostępne dla mieszkańców i turystów. Transmisję ceremonii przeprowadzi portal gdansk.pl.
Prezydent Gdańska zachęcała wszystkich do obecności na Westerplatte w niedzielny poranek 1 września.
- Zapraszam wszystkich bardzo serdecznie do udziału w uroczystościach, do wspólnego bycia w zadumie, pochyleniu głowy nad bohaterami obrony Westerplatte i polskiego wybrzeża oraz ofiarami II wojny światowej. Zachęcam też do refleksji, co my możemy zrobić, żeby chronić nasze społeczeństwa przed wojną. Dziś to pytanie jest jeszcze bardziej aktualne, gdy rano się obudziliśmy się i zobaczyliśmy kolejną falę zbrodniczych ataków w sąsiedniej Ukrainie - dodała Aleksandra Dulkiewicz.
Wojsko ramię w ramię z miastem
Komandor Tomasz Laskowski, dowódca Garnizonu Gdańsk, zapowiedział, że podczas niedzielnych uroczystości na Westerplatte obecne będą okręty Marynarki Wojennej oraz dojdzie do przelotu samolotów.
- Znajdujemy się w miejscu szczególnym dla każdego żołnierza Wojska Polskiego. Tu został zaatakowany nasz naród. Cieszę się, że powróciła formuła wspólnej organizacji obchodów: wojsko razem z miastem Gdańsk będzie organizować te uroczystości - podkreślił oficer.
Miasto Gdańsk wraca do współorganizacji z MON wydarzeń rocznicowych upamiętniających wybuch II wojny światowej na Westerplatte po pięciu latach.
mat. Urząd Miejski w Gdańsku
Pożegnanie pułkownika Sobocińskiego
Dzień wcześniej, w sobotę, 31 sierpnia, zaplanowano uroczystość pożegnania Wincentego Sobocińskiego, pułkownika Wojska Polskiego. Odtworzona zostanie droga, która po południu 31 sierpnia 1939 r. przebył płk Wincenty Sobociński z Komisariatu Generalnego RP w Wolnym mieście Gdańsku na Westerplatte, aby dostarczyć informację, że nazajutrz wybuchnie wojna, a załoga Wojskowej Składnicy Tranzytowej nie może liczyć na wsparcie.
Uroczystości rozpocznie się o godz. 14.00 przybyciem prochów płk. Wincentego Sobocińskiego na plac przed siedzibą Komendy Miejskiej Policji, ul. Nowe Ogrody 27. O godz. 15.30, pożegnanie płk. Wincentego Sobocińskiego, przeniesie się na Westerplatte, na Cmentarz Żołnierzy Wojska Polskiego.
Ostatnia droga płk. Sobocińskiego. Gdańsk odda hołd bohaterowi II wojny światowej
Będzie możliwość bezpłatnego dojazdu na uroczystości specjalnym autobusem, który zostanie podstawiony o godz. 14.20 na przystanek „Nowe Ogrody” 03 (przy ul. 3 Maja), obok Komendy Miejskiej Policji w Gdańsku. Planowany odjazd autobusu około godz. 14:30. Powrót z Westerplatte z uczestnikami uroczystości około godz. 17:30 na przystanek „Brama Wyżynna” 03.
Wystawy czasowe w MIIWŚ
Janusz Marszalec, zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej, zachęcał m.in. do obejrzenia wystawy czasowej "LAS - Schronienie Ofiar. Kryjówka Zbrodni", której wernisaż odbędzie się w czwartek, 30 sierpnia, o godz. 17.00.
Dodał, że po raz pierwszy w historii MIIWŚ ekspozycja będzie opowiedziana specyficznym językiem dzieł sztuki. Na wystawie znajdą się prace Wilhelma Sasnala, Mirosława Bałki, Magdaleny Abakanowicz oraz Łukasza Surowca.
mat. Urząd Miejski w Gdańsku
Tematem wystawy jest historia II wojny światowej opowiadana z perspektywy kompleksów leśnych: ich znaczenia w wojnie obronnej, miejsca schronienia ofiar, twierdzy partyzanckiego oporu, ale też miejsca zbrodni.
Od soboty, 31 sierpnia, dla zwiedzających udostępniona będzie wystawa plenerowa “Szlak: wolność – godność - pamięć”.
Szlak pamięci wytyczony pomiędzy miejscami, w których historia odcisnęła swoje piętno będzie przebiegał na linii Muzeum II Wojny Światowej - Europejskie Centrum Solidarności. W sobotę, 31 sierpnia, w godz. 18.00, 19.00, 20.00 odbędą się spacery inauguracyjne. Wymagane są wcześniejsze zapisy online.
W niedzielę, 1 września, MIIWŚ będzie czynne od 9.00 do 20.00, a bilety kosztować będzie symboliczną złotówkę.
Zobacz malowidło "Niebo Polskie"
W ramach obchodów 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej w niedzielę, 1 września, w budynku dawnego Gimnazjum Polskiego (ul. Jana Augustyńskiego 1) odbędzie się też akcja bezpłatnego zwiedzania z przewodnikiem sali, w której znajduje się malowidło „Niebo polskie”. Wejście zaplanowano o godz. 15.30.
Pomnik zasłużonego gdańszczanina Lecha Bądkowskiego. Odsłonięcie w ostatni dzień sierpnia
„Niebo Polskie” to patriotyczny fresk, który powstał w Gimnazjum Polskim w Gdańsku w 1938 r., a stworzyli go dwaj artyści Bolesław Cybis i Jan Zamoyski. Niestety, oryginalne malowidło na początku II wojny światowej zostało doszczętnie zniszczone przez Niemców.
Kilka lat temu podczas remontu budynku dawnego gimnazjum, należącego do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, postanowiono odtworzyć „Niebo polskie”. Tego trudnego zadania podjął się zespół pracowników Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku pod kierownictwem prof. Jacka Zdybla. Dzięki ich pracy w 2018 r. sala z „Niebem polski” została ponownie udostępniona publiczności.
Sierpień'80 to sukces dialogu
Aleksandra Dulkiewicz przypomniała, że w sobotę, 31 sierpnia, czeka nas “radosna 44. rocznica podpisania Porozumienia Gdańskiego, które powstało w duchu dialogu”.
- Wtedy władza była gotowa usiąść do rozmowy ze strajkującymi i społeczeństwem. To jeden z patentów gdańskich, że dialog jest w stanie doprowadzić do rozwiązania konfliktów - dodała.
Od lewej: dr Janusz Marszalec - zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej, Basil Kerski - dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, kmdr Tomasz Laskowski - dowódca Garnizonu Gdańsk i dowódca 7. Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej, Aleksandra Dulkiewicz - prezydent Gdańska
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Aleksandra Dulkiewicz zaprosiła też do udziału w sobotę, 31 sierpnia, o godz. 12.00 w otwarciu stoczniowej bramy nr 2.
W tym roku wydarzenie to przyjmie formę spektaklu tanecznego i odbędzie się pod hasłem Zjednoczone stany solidarności. Będzie to manifestacja pokolenia, które urodziło się już w wolnej Polsce. Swój udział w wydarzeniu zapowiedzieli m.in. Danuta Wałęsa - uczestniczka rewolucji Solidarności, Hanna Wróblewska - ministra kultury i dziedzictwa narodowego, Mieczysław Struk - marszałek województwa pomorskiego, Basil Kerski - dyrektor ECS i Aleksandra Dulkiewicz - prezydent Gdańska.
Darmowa komunikacja publiczna dla osób prześladowanych
W kontekście 44. rocznicy Sierpnia'80 Aleksandra Dulkiewicz poinformowała, że podpisała zarządzenie umożliwiające osobom represjonowanym z powodów politycznych, działającym w opozycji antykomunistycznej, prawo do bezpłatnych przejazdów komunikacją publiczną w Gdańsku, od stycznia 2025 r.
mat. Urząd Miejski w Gdańsku
Odbywać się to będzie na podstawie ważnej legitymacji, niezależnie od stałego miejsca zamieszkania. Decyzja prezydent Gdańska jest odpowiedzią na wniosek 150 działaczy opozycyjnych z Pomorza oraz Lecha Parella, Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
- To jest nasz rodzaj hołdu dla osób, które w czasach komunizmu nie bały się narażać swojego zdrowia i komfortowego życia, aby walczyć, żebyśmy mieli dzisiaj wolną Polskę – wyjaśniła prezydent miasta.
mat. Urząd Miejski w Gdańsku
10 lat budynku ECS
Równo dekadę temu, obok Pomnika Poległych Stoczniowców, otwarto budynek Europejskiego Centrum Solidarności.
W ECS otwarto wystawę "STOCZNIA. Człowiek. Przemysł. Miasto".
- W obecnych czasach bardzo ważna jest pamięć i uświadomienie ludziom, nie tylko Polkom i Polakom, jak cenna jest wartość pokoju, jak ważny jest dialog, jak bardzo, w świecie w którym będziemy się coraz bardziej różnili, ważne jest porozumienie i współpraca narodów. W ECS powstała tu jedyna w Europie wystawa, która opowiada o wszystkich rewolucjach w Europie środkowo-wschodniej oraz drodze Ukrainy do niepodległości - mówił Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
Na Westerplatte bezpłatnym autobusem
Mieszkańcy i turyści chcący uczestniczyć w obchodach 85. rocznicy wybuchu II wojny światowej mogą w niedzielę, 1 września, skorzystać z darmowej komunikacji miejskiej na Westerplatte.
Zarząd Transportu Miejskiego przygotował 8 linii autobusowych, które będą wyruszały z różnych dzielnic całego miasta (Osowej, Oliwy, Przegaliny, Lotniska, Kowali, Bysewa, Niedźwiednika i Lawendowego Wzgórza). Autobusy wszystkich linii dojadą na Westerplatte między godz. 03.43 a 04.00. Zatrzymają się na wszystkich przystankach na trasach poza przystankiem „Przystań Żeglugi” 01. Następnie będą czekać do zakończenia uroczystości, by (jako linia W58) odwieźć jej uczestników.
O Europejskim Centrum Solidarności w Jestem z Gdańska. Gdzie jesteśmy dzisiaj?
Bez zmian w rozkładach jazdy funkcjonować będą linie 106 i 138. Pętla autobusowa „Westerplatte” będzie dostępna wyłącznie dla autobusów komunikacji miejskiej.
Szczegóły są dostępne na stronie internetowej ZTM.
WYDARZENIA UPAMIĘTNIAJĄCE 85. ROCZNICĘ WYBUCHU II WOJNY ŚWIATOWEJ:
sobota, 31 sierpnia - Uroczystość pożegnania pułkownika wojska Polskiego Wincentego Sobocińskiego
Odtworzenie drogi, która po południu 31 sierpnia 1939 r. przebył ppłk Wincenty Sobociński z Komisariatu Generalnego RP w Wolnym mieście Gdańsku na Westerplatte, aby dostarczyć informację, że nazajutrz wybuchnie wojna, a załoga Wojskowej Składnicy Tranzytowej nie może liczyć na wsparcie.
- 14.00 - Przybycie prochów płk Wincentego Sobocińskiego, plac przed siedzibą Komendy Miejskiej Policji, ul. Nowe Ogrody 27
- 15.30 - Pożegnanie płk Wincentego Sobocińskiego, Westerplatte, Cmentarz Żołnierzy Wojska Polskiego
niedziela, 1 września, godz. 4:45 (transmisja on-line na www.gdansk.pl)
Pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte
Uroczystość upamiętnienia bohaterskich obrońców Westerplatte
- włączenie syren alarmowych
- odegranie i odśpiewanie Hymnu RP; podniesienie flagi państwowej RP na maszt
- przemówienie Ministra Obrony Narodowej
- zapalenie Znicza pokoju
- Apel Pamięci i oddanie salutu armatniego
- przemówienia okolicznościowe, w tym wystąpienie prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz
- odczytanie przez harcerzy przesłania Westerplatte
- modlitwa
- ceremonia złożenia wieńca przed Pomnikiem Obrońców Wybrzeża
- odegranie Hymnu do Bałtyku
- odegranie i odśpiewanie Pieśni Reprezentacyjnej wojska polskiego
- odprowadzenie wojskowej asysty honorowej
- zakończenie uroczystości
Po zakończeniu wydarzenia zapraszamy na nieodpłatny poczęstunek z kuchni polowej. Będzie można skosztować przepysznej grochówki oraz napić się kawy i herbaty.
niedziela, 1 września, godz. 8.30 (transmisja on-line na www.gdansk.pl)
Pomnik-tablica upamiętniająca nauczycieli polskich z Wolnego Miasta Gdańska zamordowanych podczas II wojny światowej, ul. Wałowa 21
- złożenie wieńców i zapalenie zniczy
niedziela, 1 września, godz. 9.00 (transmisja on-line na www.gdansk.pl)
Tablica upamiętniająca harcmistrza Jana Ożdżyńskiego, budynek Dyrekcji Kolei, ul. Dyrekcyjna 2-4
- odtworzenie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej
- przemówienia
- złożenie wieńców i zapalenie zniczy
niedziela, 1 września, godz. 10.00
Tablica upamiętniająca Polaków torturowanych i zamęczonych w pierwszych dniach II wojny światowej, dawna Victoriaschule, budynek Uniwersytetu Gdańskiego, ul. Kładki 24
- przemówienia
- modlitwa
- złożenie wieńców i zapalenie zniczy
niedziela, 1 września, godz. 12.00 - 13.30 (transmisja on-line na www.gdansk.pl)
Uroczystość na Placu Obrońców Poczty Polskiej 1/2
- złożenie meldunku o gotowości pododdziałów do rozpoczęcia Uroczystości
- odegranie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej przez Orkiestrę Morskiego Oddziału Straży Granicznej
- uroczysta inauguracja roku szkolnego dla uczennic i uczniów Zespołu Szkół Morskich im. Bohaterskich Obrońców Westerplatte oraz Zespołu Szkół Łączności im. Obrońców Poczty Polskiej
- przemówienia
- Apel Pamięci
- złożenie wieńców i zapalenie zniczy u stóp Pomnika Obrońców Poczty Polskiej
- odegranie Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego przez Orkiestrę Morskiego Oddziału Straży Granicznej
- złożenie meldunku o zakończeniu Uroczystości
niedziela, 1 września, godz. 13.30 - 14.30 (transmisja on-line na www.gdansk.pl)
Uroczysta msza św. na Placu Obrońców Poczty Polskiej w intencji poległych bohaterskich obrońców Poczty Polskiej
- po zakończeniu mszy św. poczęstunek z kuchni polowej
niedziela, 1 września, godz. 17.00 (transmisja on-line na www.gdansk.pl)
Cmentarz Ofiar Terroru Hitlerowskiego – Pomnik Bohaterów Zaspa, ul. Bolesława Chrobrego
- wspólne odśpiewanie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej z udziałem Cappelli Gedanensis
- przemówienia
- modlitwa
- uroczyste złożenie wieńców i zapalenie zniczy
- wiązanka pieśni patriotycznych w wykonaniu Cappelli Gedanensis
OBCHODY 44. ROCZNICY PODPISANIA POROZUMIEŃ GDAŃSKICH ORAZ 10-LECIA OTWARCIA BUDYNKU ECS:
czwartek, 30 sierpnia - Dzień obywatelski
- 10.00 - Dziękujemy. Uroczystości jubileuszowe ECS, ku czci tych, którzy przez 10 lat obecności instytucji przy pl. Solidarności 1 współtworzą to miejsce – dawnych opozycjonistów, wolontariuszy, przewodników… Wernisaż wystawy fotograficznej – 10 lat przy placu Solidarności/ obowiązują zaproszenia
- 20.00 - Medal Wolności Słowa. Gala wręczenia nagród/ obowiązują zaproszenia/ transmisja tv
piątek, 31 sierpnia - Dzień jubileuszowy
- 10.00–00.00 - Wystawa stała. Atrakcje w ciągu dnia i przedłużone godziny zwiedzania/ bilet w promocyjnej cenie 12 zł
- 10.30 - Spotkanie bohaterek i bohaterów Sierpnia ’80. Rozmowa nie tylko o postulatach sierpniowych/ ECS, sala wielofunkcyjna/ wstęp wolny
- 11.00 - Przy wspólnym stole. Śniadanie międzykulturowe, którego bohaterem będzie chleb/ stołówka plenerowa przy stoczniowej Bramie nr 2/ wstęp wolny
- 11.00 - Zapytaj o stocznię. Spacer w języku polskim, po wystawie STOCZNIA oprowadzi certyfikowany przewodnik ECS/ ECS, wystawa STOCZNIA/ wstęp biletowany
- 12.00 - Zjednoczone stany solidarności. Rytuał wspólnotowego otwarcia Bramy nr 2 z udziałem sygnatariuszy i bohaterów Sierpnia ’80 oraz spektakl teatru tańca/ historyczna stoczniowa Brama nr 2/ wstęp wolny
- 13.00 - Odsłonięcie pomnika Lecha Bądkowskiego. Upamiętnienie pisarza, sygnatariusza Porozumienia Gdańskiego, pierwszego rzecznika prasowego NSZZ „Solidarność” i krzewiciela idei samorządności/ Gdańsk, skwer u zbiegu ulic Świętojańskiej i Minogi/ wstęp wolny
- 13.00–15.00 - Dziesięciolatek. Gra terenowa dla uczestniczek i uczestników w każdym wieku/ ECS, punkt startowy przy wejściu głównym/ wstęp wolny
- 13.00–15.00 - Czekamy, czekamy… Animacje na wystawie stałej, m.in. zespół Nagrobki i Kuba Knap/ ECS, wystawa stała/ bilet w promocyjnej cenie 12 zł
- 13.00 - Latający Uniwersytet Praw Człowieka. Inauguracja trzeciej edycji projektu/ wydarzenie zamknięte
- 14.00 - Dziedzictwo dla przyszłości. Muzea. Miejsca pamięci. Instytucje kultury. Dwie debaty – Pamięć dla przyszłości i Muzea dla demokracji/ ECS, biblioteka/ wstęp wolny
- 15.00 - 10 lat przy pl. Solidarności. Spacer subiektywny po wystawie stałej ścieżką powstawania ekspozycji i budynku, w roli przewodniczki Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska/ ECS, wystawa stała/ bilet w promocyjnej cenie 12 zł
- 16.00 - Ask about The Shipyard | Zapytaj o stocznię. Spacer w języku angielskim, po wystawie STOCZNIA oprowadzi certyfikowany przewodnik ECS/ ECS, wystawa STOCZNIA/ wstęp biletowany
- 18.00 - Nie ma wolności bez solidarności. Solidarność i jej dziedzictwo – debata w 10 rocznicę obecności ECS przy pl. Solidarności 1 ECS, ogród zimowy/ wstęp wolny
- 20.30 - Toast za ECS/ ECS, przestrzeń od strony pl. Solidarności/ wstęp wolny
- 20.40–00.00 - Istniejące na różnych polach, wskazujące w przyszłość. Projekcja i performatywna instalacja wideo Roberta Sochackiego we współpracy z Wojciechem Unterschuetzem i Piotrem Bratoszewskim/ ECS, przestrzeń od strony pl. Solidarności/ wstęp wolny
- 21.00–00.00 - Potańcówka pod gwiazdami. Swingowa zabawa taneczna/ ECS, przestrzeń między fontanną a Bramą nr 2/ wstęp wolny
niedziela, 1 września - Rodzinna niedziela
- 11.00 - Lot Maksymiliana. Czytanie performatywne sztuki białoruskiego dramatopisarza Andrieja Iwanowa i warsztaty. Wydarzenie dla rodzin z dziećmi (10+)/ ECS, biblioteka i sala warsztatowa 1/ bezpłatne bilety
- 11.00 - Zapytaj o stocznię. Spacer w języku polskim, po wystawie STOCZNIA oprowadzi certyfikowany przewodnik ECS/ ECS, wystawa STOCZNIA/ wstęp biletowany
- 12.00–15.00 - Plecak pełen mocy. Film, warsztaty, wspólne czytanie i niespodzianka. Wydarzenie dla rodzin z dziećmi (6–10 lat)/ ECS, sala wielofunkcyjna/ wstęp wolny
- 16.00 - Ask about The Shipyard | Zapytaj o stocznię. Spacer w języku angielskim, po wystawie STOCZNIA oprowadzi certyfikowany przewodnik ECS/ ECS, wystawa STOCZNIA/ wstęp biletowany
- 20.30–00.00 - Istniejące na różnych polach, wskazujące w przyszłość. Projekcja i performatywna instalacja wideo Roberta Sochackiego we współpracy z Wojciechem Unterschuetzem i Piotrem Bratoszewskim/ ECS, przestrzeń od strony pl. Solidarności/ wstęp wolny
