Przyczyny śmierci pisarki Stanisławy Przybyszewskiej, która zmarła 14 sierpnia 1935 roku, w wieku zaledwie 34 lat, nie do końca są dziś jasne. Oficjalnie stwierdzono gruźlicę płuc, ale pod aktem zgonu widniał podpis Paula Ehmke – człowieka, który skrywał pewne tajemnice. Przez dwanaście lat, które Przybyszewska spędziła w Gdańsku, to właśnie ten lekarz wypisywał jej recepty na morfinę, od której była uzależniona.
Narkotyk zaczęła brać pod wpływem swojego męża Jana Panieńskiego, ten natomiast nauczył się brać morfinę w szpitalu, gdzie pracował jako sanitariusz podczas I wojny światowej. Także ojciec pisarki, skandalizujący Stanisław Przybyszewski, zażywał ten narkotyk.
Paul Ehmke w 1931 roku wykupił budynek przy ulicy Chlebnickiej 39 w Gdańsku i był jego właścicielem do śmierci w 1944 roku. Mieszkał tam, tam także znajdował się jego gabinet lekarski. Przepisywał pisarce morfinę na kolejne miesiące, na podstawie… deklarowanego przez nią zużycia w poprzednim okresie. – To była dziwna postać. W jakimś stopniu ponosił odpowiedzialność za pogłębiające się uzależnienie Przybyszewskiej od morfiny. Zapisywał ją na receptę bez większej kontroli i bez powodu – tylko dlatego, że pisarka go o nią prosiła. Mieli taki układ, że nie płaciła mu za wizyty, bo nie było jej na to stać. Płaciła tylko za morfinę, która miała ją uspokajać, łagodzić stany nerwowe – komentuje przewodniczka po Trójmieście Anna Sadowska.
Przybyszewska zażywała jednak nie tylko morfinę. – W listach wymienia nazwy leków z grupy barbituranów, które przyjmowała. W łagodnych dawkach powodują uspokojenie i senność, ale w dużych dawkach powodują upośledzenie ośrodkowego układu nerwowego i pogłębiającą się depresję. Prawdopodobnie łączyła te leki z morfiną – mówi Sadowska.
W tym roku, 15 sierpnia, minęło 80 lat od śmierci Stanisławy Przybyszewskiej. O zapomnianej pisarce przypomni opera napisana przez Zygmunta Krauzego na zamówienie Opery Bałtyckiej oraz Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Premiera spektaklu w reżyserii Jerzego Lacha „Olimpia z Gdańska” w piątek 20 listopada o godz. 19. W przedstawieniu obok postaci rzeczywistych pojawią się bohaterowie twórczości pisarki. Kto nie zdąży na premierę, będzie miał szansę zobaczyć spektakl jeszcze dwukrotnie: w sobotę 21 listopada o godz. 19 i niedzielę 22 listopada o godz. 17. Bilety: 23-75 zł.
Wcześniej, w poniedziałek, 16 listopada 2015 r., o godz. 18 w sieni Instytutu Kultury Miejskiej (Gdańsk, ul. Długi Targ 39/40) zacznie się otwarta debata poświęcona pisarce, podczas której będzie można dowiedzieć się więcej o jej życiu i twórczości. Spotkanie poprowadzi literaturoznawczyni dr Anna Marchewka, a jej gośćmi będą: prof. Ewa Graczyk, dr Dagmara Binkowska, Anna Sadowska i Radosław Paczocha.
