Św. Ludwik Bertrand to hiszpański święty z XVI wieku, w związku ze swoją misją ewangelizacyjną w Ameryce Południowej zyskał przydomek "apostoła Indian"
fot. Dominikanie w Gdańsku
Jak wyglądał obraz przed konserwacją?
Obraz z kościoła św. Mikołaja w Gdańsku trafił do konserwacji w złym stanie.
Jego płótno było zdeformowane, odkształcone, posiadało miejscowe uszkodzenia (przebicia) oraz wtórne, nieestetyczne naprawy. Poza tym powierzchnia obrazu była zabrudzona, z ubytkami warstwy malarskiej i siatką drobnych spękań.
Co wiemy o dacie powstania obrazu i jego autorze?
- Pierwotnie ustalono, że obraz pochodzi z pierwszej połowy XIX wieku, jednak po przystąpieniu do badań i prac konserwatorskich okazało się, że widoczne są wcześniejsze warstwy, dlatego w tym momencie prowadzone są dodatkowe badania w celu określenia na nowo jego datowania. Pewne cechy płótna świadczą o przemalowaniach autorstwa Marcina Jabłońskiego (1801-1876), znanego polskiego malarza - mówi o. Michał Osek, przeor klasztoru dominikanów w Gdańsku z kościoła św. Mikołaja.
Dopóki jednak nie zakończone zostaną prace badawcze i konserwatorskie nad obrazem, nie można dziś kategorycznie rozstrzygnąć, kto jest jego autorem.
Powojenna tułaczka obrazu
Podkreśla, że obraz pokazujący św. Ludwika Bertranda ma dla braci zakonnych wyjątkową wartość historyczną i sentymentalną.
Do kościoła św. Mikołaja wróci odtworzona gotycka okiennica
- Obraz ten stanowił wyposażenie kościoła pw. Bożego Ciała we Lwowie, jednego z największych kościołów polskich dominikańskich. W 1946 roku nastąpiła przymusowa ewakuacja wspólnoty braci i razem z nimi obraz trafił do Gdańska. Jego historia jest trwałą ilustracją wielu tysięcy ludzi migrujących tuż po zakończeniu II wojny światowej - wyjaśnia o. Michał Osek.
Co udało się już wykonać konserwatorom?
Obraz z kościoła św. Mikołaja w Gdańsku jest już po wstępnym oczyszczeniu.
- W związku z dużym zakresem przemalowań, dla lepszego rozpoznania ich zasięgu oraz stanu zachowania zdecydowaliśmy się na badania uzupełniające w postaci fotografii RTG obrazu oraz w podczerwieni i VIS. Wykonawcy prac zajmują się teraz analizą otrzymanych danych i ustalaniem szczegółów historii obrazu - nadmienia przeor klasztoru gdańskich dominikanów.
Prace nad renowacją obrazu potrwają do końca 2022 roku. Po ich zakończeniu dzieło wróci na swoje dotychczasowe miejsce tj. zakrystii kościoła św. Mikołaja.
Przedsięwzięcie jest współfinansowane przez Fundację Banku Pekao S.A. imienia dr. Mariana Kantona.
Św. Ludwik Bertrand czyli "apostoł Indian"
Ludwik Bertrand to święty pochodzący z Hiszpanii. Urodził się w rodzinie szlacheckiej 1 stycznia 1526 r. w Walencji. Zmarł w tym samym mieście 9 października 1581 r.
Mając 18 lat wstąpił do zakonu dominikanów. Został magistrem nowicjatu w Zakonie Dominikańskim.
Przed przystąpieniem do prac konserwatorskich myślano, że obraz powstał w pierwszej połowie XIX w. Teraz wiadomo, że namalowany został wcześniej
fot. Dominikanie w Gdańsku
W 1562 r. wypłynął do Ameryki Południowej. Dotarł do Kolumbii. Miejscowi przełożeni zezwolili mu przemierzać cały kraj, by głosić Ewangelię. Ze swoją misją trafił do Indian. Świadkowie twierdzili, że zakonnik niejeden raz przemawiał do tubylców w języku hiszpańskim, a ci rozumieli go w swoim narzeczu. W swoich wystąpieniach do białych bronił Indian i groził karami Bożymi za wyrządzone im krzywdy. Tym też zraził sobie konkwistadorów, lecz pozyskał sobie wdzięczność prześladowanych. Dzięki temu zyskał przydomek "apostoła Indian".
Po siedmiu latach misji z powodu pogorszenia stanu zdrowia postanowił wrócić do Walencji. Resztę lat poświęcił pracy w konfesjonale i jako opiekun duchowy wielu osób, wśród których była również św. Teresa od Jezusa.
Pochówek św. Ludwika Bertranda odbył się w kościele św. Stefana w Walencji. W 1936 r. w czasie wojny domowej w Hiszpanii jego relikwie zostały zniszczone.
Kanonizacji dominikanina z Walencji dokonał w 1671 r. papież Klemens X. Św. Ludwik Bertrand jest patronem Kolumbii.
