Gdańsk, 28 marca - polska flaga po ilu latach?
Jak podkreśla dr Jan Daniluk, zdobycie Gdańska na początku wiosny 1945 r. było dla Armii Czerwonej jedynie operacją wojskową, konieczną do przeprowadzenia, by jak najszybciej dotrzeć do Berlina. Dla Polaków był to jednak najwyższej rangi akt polityczny: biało-czerwona flaga zatknięta na Dworze Artusa oznaczała powrót miasta w granice Rzeczpospolitej po 152 latach.
Czy to było "wyzwolenie" Gdańska? Jak obchodzić rocznicę marca 1945 roku. Rozmowa z Janem Danilukiem
Nie było tak, że polskich flag nie można było zobaczyć w Gdańsku od czasu drugiego rozbioru w 1793 roku - owszem, były na polskich urzędach w Wolnym Mieście Gdańsku, Biało-Czerwona górowała też nad Westerplatte do pierwszych dni września 1939 roku.
Polska flaga była więc w Gdańsku obecna w latach 1920 - 1939 i wróciła do miasta po 5 i pół roku. Tym, którzy przeżyli wojnę, nie trzeba było tłumaczyć, jak doniosłym było to wydarzeniem.
Gdańsk, 28 marca - data arcyważna dla Polaków
Jednak kluczowe jest to, że ostatnie dni marca roku 1945 przyniosły zmiany o znaczeniu geopolitycznym, ponieważ Niemcy tracili Gdańsk na rzecz Polski. Miasto po raz pierwszy w epoce nowożytnej miało być zasiedlone przez ludność polską. i trudno mieć pretensje, że działo się to dzięki Sowietom - kto zna i rozumie historię, ten wie, że w tej części Europy nikt inny zrobić tego wówczas nie mógł.
Powrót tych ziem do Polski nie był oczywiście prosty, jednak na Pomorzu zaczęła tworzyć się i działać polska administracja, Gdańsk otrzymał status stolicy województwa.
Wiosna 1945 - rodzi się polski Gdańsk. Rozmowa z Sylwią Bykowską z Instytutu Historii PAN
Polskie społeczeństwo jeszcze przez ponad dwa lata - do ucieczki na Zachód premiera Stanisława Mikołajczyka w październiku 1947 roku - miało nadzieję na samostanowienie. Niestety, wspierani przez ZSRR polscy komuniści, ku rozpaczy większości Polaków, przejęli władzę w kraju.
Gdańsk - program uroczystości zaplanowanych na 28 marca
godz. 11.50
- Uroczystość na Długim Targu - spotkanie uczestników (w pobliżu Dworu Artusa)
godz. 11.53
- Meldunek o gotowości pododdziałów do uroczystości
godz. 12.00
- Odegranie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej przez Orkiestrę Reprezentacyjną Marynarki Wojennej i podniesienie flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej na Dworze Artusa
- Wystąpienia oficjalne
- Wiązanka pieśni patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej
- Pokaz musztry paradnej w wykonaniu Kompanii Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej
godz. 12.50
- Zakończenie uroczystości
godz. 17.00
- Debata historyków w Wielkiej Sali Wety Ratusza Głównego Miasta (wstęp wolny)
Tytuł debaty: Danzig/Gdańsk 1945. Jak rozumieć i jak pamiętać koniec niemieckiego i początek polskiego miasta?
Uczestnicy:
- dr Jan Daniluk
- dr Joanna Hytrek - Hryciuk
- prof. Grzegorz Motyka
- prof. Robert Traba
- dr Janusz Marszalec - prowadzenie
