Michał Juszczakiewicz, twórca scenariusza i reżyser filmu o Janie Heweliusza, mówi, że postać jest więcej niż zagadkowa. Świadczy o tym nawet data urodzenia i śmierci - ten sam dzień, 28 stycznia, tyle że po 76 latach niezwykłego życia.
- Wszystko jakby na zamówienie astronoma i numerologa, którym był - opowiada Michał Juszczakiewicz. - I planety, i liczby, były dla niego bardzo ważne. Każdy dzień w roku sprawia, że człowiek ma nad sobą inny układ planet i konstelacji. Jeśli ktoś urodzi się w maju i umrze, po latach, powiedzmy że w marcu, to ma nad sobą zupełnie inne niebo. Ale jeśli ktoś urodzi się i umrze w tej samej dacie dziennej, to układ planet jest taki sam. To właśnie przydarzyło się Heweliuszowi: 28 stycznia i 28 stycznia. Gdy rodził się i umierał, miał nad sobą takie samo niebo. Dla mnie to jest zagadkowa sprawa.
Jan Heweliusz jako czołowy w mieście producent piwa był - jak byśmy to dziś powiedzieli - multimilionerem. Sławę zdobył jako astronom, za sprawą swoich nowatorskich badań powierzchni Księżyca, wykonanych przy pomocy instrumentów optycznych. Stworzył na tej podstawie atlas księżycowych map, który stał się naukową sensacją, był oglądany z wielkim zainteresowaniem na europejskich uczelniach i królewskich dworach. Nic dziwnego, że król Jan III Sobieski zaprzyjaźnił się z niezwykłym browarnikiem-astronomem - Gdańsk należał przecież do Rzeczpospolitej. Heweliusz odwdzięczył się swojemu możnemu protektorowi po wiktorii wiedeńskiej, nazywając nowo odkryty gwiazdozbiór Tarczą Sobieskiego (Scultum Sobiescianum) - w swoim długim życiu odkrył w sumie kilkanaście gwiazdozbiorów.
Wyobraźnia podpowiadała Heweliuszowi, że Księżyc, z górami, dolinami i "morzami" musi mieć swoich mieszkańców - przypomina Michał Juszczakiewicz.
Zapewne chciał znaleźć dowody na istnienie księżycowych ludzi - "Selenitów". 30 lat po wielkim sukcesie swojego atlasu powierzchni Księżyca, skonstruował potężny jak na XVII-wieczne warunki teleskop, który niestety okazał się wadliwy. Heweliusz poniósł pod tym względem porażkę. Michał Juszczakiewicz na podstawie starych rycin i map ustalił, gdzie ten niezwykły, bo 40-metrowy teleskop, stał. Okazuje się, że mniej więcej w miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się przystanek SKM Gdańsk Stocznia.
Biogram Jana Heweliusza w Gedanopedii - patrz TUTAJ
Gdańsk już od prawie dekady obchodzi urodziny Jana Heweliusza. W tym roku astronom będzie uczczony w niedzielę, 26 stycznia i we wtorek, 28 stycznia. Pierwszy z urodzinowych dni został przygotowany przez Hevelianum, drugi - przez Gdańskiego Archipelagu Kultury. Wstęp na wszystkie imprezy jest wolny.
PROGRAM URODZIN HEWELIUSZA NA NIEDZIELĘ, 26 STYCZNIA (HEVELIANUM):
- WARSZTATY | Kieszonkowe planetarium
adresaci: dzieci od 9 roku życia z rodzicami
godzina: 11:00, 13:00, 15:00
miejsce: Wozownia Artyleryjska (II piętro, sala Strakowskiego)
Miał świetnie wyposażone obserwatorium, konstruował lunety, mikroskopy, globusy, stworzył prototyp peryskopu i pierwszą mapę Księżyca, badał ruch komet i rysował gwiazdozbiory, a w wolnych chwilach w towarzystwie gadatliwej papugi popijał piwo w ogrodzie, gdzie hodował cytryny. Nikt inny - tylko Heweliusz! Zapraszamy na warsztaty, podczas których przybliżymy postać naszego patrona, stworzymy kieszonkowe planetarium, a nawet zbudujemy kometę!
- SPEKTAKL PLENEROWY | Uczeń Heweliusza
adresaci: dzieci od 9 roku życia i dorośli
godzina: 16:00
miejsce: Majdan - główny plac fortu
Kim był Heweliusz? Co wypatrzył na niebie? Jakim był nauczycielem? - zapraszamy na spektakl plenerowy w wykonaniu grupy teatralnej El Trupa Kabra. Będzie to opowieść dorosłego Ucznia, który wspomina swojego mistrza Heweliusza, w szczególności jego dokonania i osiągnięcia. Aktorzy będą animować scenografię, która przeniesie nas w świat astronomii. Opowieść dopełni słuchowisko inspirowane komiksem "Uczeń Heweliusza" wydanym przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną i Hevelianum. W dniach 26-28 stycznia komiks można kupić w Hevelianum w cenie promocyjnej 10 zł.
- POKAZ MULTIMEDIALNY | Kosmiczne opowieści z AstroCamerą
adresaci: bez ograniczeń wiekowych
godzina: 17:00
miejsce: Wozownia Artyleryjska (I piętro, sala Haxo)
Tego wieczora przy muzyce obejrzymy prace nagrodzone w kolejnych edycjach konkursu AstroCamera, jedynego w Polsce międzynarodowego konkursu astrofotograficznego. Konkurs ma już siedmioletnią tradycję i wielki dorobek. Miłośnicy fotograficznego utrwalania zjawisk astronomicznych przyglądają się mgławicom, gromadom gwiazd, planetom, kometom i galaktykom... Dech zapiera!
Opowieści będzie snuł Sebastian Soberski - kierownik Planetarium w Grudziądzu oraz radioobserwator w Centrum Astronomii UMK w Toruniu. Pokazowi będzie towarzyszyć muzyka Przemysława Rudzia - kompozytora i wykonawcy muzyki elektronicznej, popularyzatora astronomii, autora książek i przewodników.
- Obserwacja przez teleskop z astronomami Hevelianum
adresaci: dzieci od 6 roku życia i dorośli
godzina: od 17:00
miejsce: Majdan - główny plac fortu
Zapolujemy na naszą planetarną sąsiadkę - Wenus. Przyjrzymy się Siedmiu Siostrom znanym jako Plejady, czyli najbardziej znanej gromadzie otwartej na niebie. Poznamy też skarby króla zimowego nieba - gwiazdozbioru Oriona.
UWAGA! Obserwacje uzależnione od warunków pogodowych!
Na wszystkie wydarzenia z okazji Urodzin Heweliusza wstęp jest wolny.
PROGRAM URODZIN HEWELIUSZA NA WTOREK, 28 STYCZNIA (POMNIK JANA HEWELIUSZA PRZY UL. KORZENNEJ I POBLISKI RATUSZ STAROMIEJSKI):
- Wydarzenie plenerowe pt." 409 Urodziny Jana Heweliusza"
adresaci: bez ograniczeń wiekowych
godzina: od godz. 17.00
miejsce: zieleniec pomnika Jana Heweliusza przy ul. Korzennej
W spektaklu słowno - muzycznym aktorzy Teatru GAK przeniosą nas do czasów w których żył Jan Heweliusz i przypomną spotkanie astronoma z królem Janem III Sobieskim. Będzie też można usłyszeć XVII w. pieśni gdańskie, śpiewane i grane z fletem i Carillonem.
Po części artystycznej (ok. 25 minut) GAK zaprasza do Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego na poczęstunek oraz pokaz filmu o Janie Heweliuszu pt. „Johannes Hevelius Dantiscanus” w reżyserii Michała Juszczakiewicza. Czas trwania projekcji - 43 minuty.
CZYTAJ TAKŻE:
Nowość w ofercie Hevelianum - cykliczne wykłady dla dorosłych
