Narracje 2023. Kolejna edycja festiwalu odbędzie się 17 i 18 listopada, na Oruni
Cykl wystaw “Dokładnie”
Skąd tytuł “Dokładnie!”? - ponieważ każde dzieło sztuki, nawet pozornie skromne, jest owocem niesłychanie złożonych procesów. - Każde stanowi jakiś odrębny świat. Warto więc przyglądać się im dokładnie - tłumaczą kuratorzy cyklu wystawienniczego Agata Abramowicz i Jacek Friedrich.
Podczas wystaw tego cyklu uwaga widzów skupia się na jednym tylko dziele. Kuratorzy objaśniają jego sens, sytuują je w szerszym kontekście, dyskutują z widzami.
Tym razem, do 3 marca 2024 r. przedmiotem analizy jest obraz Jerzego Nowosielskiego z 1978 roku, pt. Akt.
Artystyczny świat pożegnał Anetę Szyłak: “Umiała dmuchać ludziom w skrzydła, żeby lecieli wysoko”
Kim jest Jerzy Nowosielski?
Jerzy Nowosielski (1923-1911) krakowski malarz i rysownik, filozof i teolog prawosławny, był jednym z najwybitniejszych pisarzy ikon, które przedstawiał w metafizycznych kompozycjach figuralnych i pejzażach.
Po wojnie artysta studiował w ASP w Krakowie, był asystentem Tadeusza Kantora i pozostawał pod wpływem malarza Tadeusza Brzozowskiego. W okresie socrealizmu zajmował się sztuką sakralną oraz scenografią. W 1950 roku przeprowadził się z żoną do Łodzi, gdzie pracował jako kierownik artystyczny Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek. Zajmował się wówczas scenografią i tworzył lalki.
Pierwszą wystawę miał w 1955 roku, rok później reprezentował już Polskę na biennale w Wenecji, a potem w São Paulo (1959). W 1962 powrócił do Krakowa, gdzie od 1976 wykładał w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Był też członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Grupy Młodych Plastyków oraz Grupy Krakowskiej.
W 1996 wspólnie z żoną Zofią założył Fundację Nowosielskich, której celem jest wspieranie wybitnych osiągnięć kultury polskiej poprzez przyznawanie stypendiów i dorocznych nagród.
Inside Seaside to nowy gdański festiwal
“Akt” - obraz z 1978 roku
Jerzy Nowosielski, jeden z najwybitniejszych polskich malarzy drugiej połowy XX wieku, poświęcał w twórczości wiele uwagi aktom. Z gatunkiem zmagał się przez blisko 70 lat, poszukując coraz doskonalszych form wyrazu. I nad tą częścią jego twórczości pochyliły się kuratorki wystawy: Maria Szymańska-Korejwo i Emilia Kalinowska, analizując obraz, który do zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku trafił w 1982 roku, prosto z rak artysty.
- Pod koniec lat 70. XX wieku na jego obrazach pojawiają się wizyjne akty na ciemnym, trudnym do zidentyfikowania tle - tłumaczą kuratorki wystawy. - Tło obrazu, sugerujące ścianę jakiegoś surowego wnętrza, zostało zestawione z kilku prostokątów namalowanych w różnych odcieniach błękitu. W lewym dolnym rogu pojawia się natomiast niewielka, ale intensywna plama czerwonej podłogi. Na tym tle malarz umieścił akt kobiecy, zastygły w zagadkowej pozycji siedzącej.
Korpus i nogi podzielone zostały siecią wyrazistych linii na płaszczyzny, zbudowane z różnych odcieni szarości, które miejscami przechodzą w tony bladoróżowe. Poszczególne fragmenty namalowanego w ten sposób ciała wyglądają jak monitory emitujące z wnętrza postaci tajemnicze światło.
Owalna głowa na wysmukłej szyi wyłania się sponad ukazanego poniżej torsu, niczym spoza teatralnego kostiumu. W twarzy przypominającej maskę widać niepokojące, przepastne otwory oczu i ust obwiedzione ostrym oranżowym obrysem. Na czole, pod oczyma, pod nosem i na brodzie rozbłyskują jasne pręgi, które przydają twarzy zwierzęcego, jakby kociego wyrazu.
Poniżej, na klatce piersiowej przedzielonej ostrą pionową linią, widać koncentryczne okręgi, tworzące wyobrażenie pełnych kobiecych piersi. W miejscu pępka rozwiera się tajemnicza pionowa szrama. Jej pomarańczowa krawędź rzuca barwny cień na wypukłość brzucha ukazaną poniżej.
W kompozycji dominują linie poziome i pionowe, które tworzą jakby odrębną abstrakcyjną strukturę nałożoną na wyobrażenie ludzkiego ciała w przestrzeni. Malarz nie opowiada nam tutaj żadnej rozwijającej się w czasie historii, a raczej poszukuje ujęcia ponadczasowego. Rezygnacja z narracji i psychologizacji prowadzi do nasycenia dzieła intensywną duchową aurą, tak bardzo znamienną dla twórczości Nowosielskiego.
Program wydarzeń towarzyszących wystawie Dokładnie! Akt z 1978 Jerzego Nowosielskiego
LISTOPAD
- 18.11.2023 i 19.11.2023 (sobota i niedziela), godz. 11:15-16:45, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Dźwięki młodości. Warsztaty śpiewu białego
GRUDZIEŃ
- 02.12.2023 i 03.12.2023 (sobota i niedziela), godz. 11:15-18:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Namaluj swoją ikonę. Warsztaty dla dorosłych
- 13.12.2023 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Nowosielski w świecie wschodniosłowiańskiego sacrum – sukcesja czy inspiracja? Spotkanie z historykiem Andrzejem A. Ziębą z Uniwersytetu Jagiellońskiego
- 16.12.2023 (sobota), godz. 11:15-14:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Ciało – linia. Warsztaty rysowania aktu dla dorosłych
STYCZEŃ
- 10.01.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Akt – tradycja i współczesność. Spotkanie z Marią Szymańską-Korejwo
- 13.01.2024 (sobota), godz. 11:15-18:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Jak zbudować przestrzeń, w której odzyskujemy siebie? Szkolenie ze scenografką i antropolożką Magdaleną Muchą
- 20.01.2024 (sobota), godz. 11:15-12:45, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Kolej na kolej. Warsztaty tworzenia drewnianych kolejek
- 26.01.2024 (piątek), godz. 17:00-19:00, parafia prawosławna św. Mikołaja w Gdańsku (ul. Traugutta 45): Współczesna sztuka sakralna. Wokół Jerzego Nowosielskiego. Debata
LUTY
- 01.02.2024 (czwartek), godz. 17:30-19:30, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Rozebrani / Rozebrane. Ciało w sztuce. Debata
- 03.02.2024 (sobota), godz. 11:15-13:15, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Namaluj swoją ikonę. Warsztaty dla dzieci
- 07.02.2024 (środa), godz. 17:30-19:00, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Jerzy Nowosielski – „jakby” scenograf w teatrze lalek. Spotkanie z Małgorzatą Abramowicz
MARZEC
- 03.03.2024 (niedziela), godz. 17:30-18:30, Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku (ul. Toruńska 1): Koncert do obrazu. Muzyka elektroakustyczna Krzysztofa Topolskiego Arszyna.
