Orszak św. Łucji znów w Gdańsku. Zaśpiewa, rozda pierniczki pepparkakor
- Z roku na rok festiwal się rozwija, poszerza - jest taką pozytywną kulą śnieżną, w którą wciągamy artystów i instytucje zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Program tegorocznej, trzydniowej edycji składał się łącznie z dwudziestu siedmiu wydarzeń w trzech lokalizacjach – cieszy się Tomasz Pupacz, kurator festiwalu i zastępca kierownika Akademickiego Centrum Kultury Uniwersytetu Gdańskiego (ACK UG) „Alternator”.
Ten wyjątkowy w skali kraju interdyscyplinarny Festiwal Kultury Nordyckiej organizowany jest nieprzerwanie od 2016 roku, co oznacza, że w tym roku już po raz dziewiąty zawitał na Uniwersytet Gdański.
- Za rok jubileuszowa, dziesiąta edycja festiwalu, nad której programem już zaczynamy pracować. Jubileusz zbiegnie się także z obchodami pięćdziesięciolecia powstania Instytutu Skandynawistyki UG, dlatego przyszłoroczne wydanie NFF zapowiada się wyjątkowo pod względem artystycznych i naukowym – dodaje Tomasz Pupacz.
Pierwszy dzień festiwalu
Na oficjalnym otwarciu wydarzenia, które odbyło się 22 listopada, swoją obecnością zaszczycili Ambasador Republiki Finlandii w Polsce - Päivi Maarit Laine oraz prorektor ds. studentów - Urszula Patocka-Sigłowy, prof. UG.
Tuż po powitaniach, artystycznie dziewiątą edycję Nordic Focus Festival otworzył pokaz filmu „The Best of Muminki” z mocnym lokalnym akcentem: muzyką na żywo gdańskiego zespołu Nagrobki, który tworzą Maciej Salamon (giatara, wokal) i Adam Witkowski (perkusja, wokal), z gościnnym udziałem znakomitego jazzmana Mikołaja Trzaski. Improwizowana muzyka w wykonaniu muzyków dodała legendarnym Muminkom zupełnie nowych znaczeń, a całość złożyła się na ciekawe audiowizualne przedstawienie.
Drugi dzień festiwalu
Drugi dzień festiwalu rozpoczął się serią warsztatów językowych. Na początek odbyły się zajęcia z języka fińskiego prowadzone przez Laurę Santoo. Następnie przyszła kolej na miłośników języka norweskiego, którzy mogli spróbować swoich sił pod okiem specjalistki, Alicji Szczudlińskiej.
Część wykładową festiwalu otworzyła prezentacja studentów Instytutu Skandynawistyki i Fennistyki UG pt. „Dziwny jak Fin”, dzięki której uczestnicy mieli okazję bliżej poznać nietypowe aspekty kultury fińskiej.
O życiu Finki w Gdańsku opowiadała Laura Santoo podczas spotkania Q&A, dzieląc się z publicznością ciekawostkami i nieoczywistym spojrzeniem na różnice kulturowe między Polską a Finlandią. Jej spostrzeżenia i doświadczenia pomogły zgromadzonym poszerzyć perspektywę na temat odmiennych zwyczajów i sposobów myślenia Finów i Polaków.
Kolejnym punktem programu było spotkanie z tłumaczem literackim Sebastianem Musielakiem, zorganizowane w ramach sekcji rozmów o książce. Wydarzenie poprowadziły studentki filologii fińskiej – Laura Czernysz i Agata Bączyk. Dyskusja obfitowała w refleksje na temat pracy tłumacza, zwłaszcza związanej z przekładem z języka fińskiego na polski. Sebastian Musielak wskazał na specyfikę obu języków i wyzwania, jakie niesie ze sobą przenoszenie znaczeń i stylu między tak odmiennymi kulturami.
Dużym zainteresowaniem cieszyło się spotkanie poświęcone wiosce „Kalevala” – jedynej fińskiej wiosce poza Finlandią. Magda i Michał Makowscy, właściciele tego niezwykłego miejsca położonego w polskich Borowicach, opowiedzieli o jego powstaniu oraz o swojej fascynacji Finlandią. Towarzyszyły im trzy husky – Kalev, Sampo i Lappi – które również podbiły serca uczestników. Spotkanie było inspirującą opowieścią o realizacji marzeń i ciężkiej pracy nad ich urzeczywistnianiem.
Następną gościnią była Aleksandra Michta-Juntunen, autorka książki „Finlandia: Sisu, sauna i salmiakki”. Rozmowę prowadziła Krystyna Weiher-Sitkiewicz. W jej trakcie można było dowiedzieć się więcej o codziennym życiu w Finlandii, a także o kluczowych elementach kultury fińskiej, takich jak sisu – pojęcie będące kwintesencją wytrwałości i determinacji. Aleksandra przybliżyła również rolę sauny w życiu Finów oraz umożliwiła uczestnikom spróbowanie charakterystycznego przysmaku – salmiakki.
Segment spotkań autorskich zamknęła rozmowa z Olivierem Lovrenskim, najmłodszym w historii laureatem Nagrody Księgarzy Norweskich i autorem książki „Jak byliśmy młodsi”. Dyskusję poprowadziła Anna Ratajczak-Krajka, skupiając się na wątkach dojrzewania w środowisku dwóch kultur – norweskiej i chorwackiej. Lovrenski opowiadał także o swoim procesie twórczym i mrocznych stronach młodości, które stały się inspiracją dla jego literatury. Spotkanie było niezwykle angażujące dla miłośników literatury nietuzinkowej.
Na zakończenie dnia publiczność miała okazję wziąć udział w niezwykłym koncercie pt. „Venematka”. Wystąpiły dwa chóry – fiński chór męski Laulun Ystävät oraz Akademicki Chór Uniwersytetu Gdańskiego. Wspólny występ w murach Biblioteki Głównej Uniwersytetu Gdańskiego zachwycił słuchaczy emocjonalnym wykonaniem i precyzją.
Trzeci dzień festiwalu
Ostatni, nie mniej interesujący dzień festiwalu rozpoczął się warsztatami językowymi, tym razem poświęconymi podstawom języka duńskiego i szwedzkiego. Tomasz Archutowski, Aneta Swatek i Ula Awdankiewicz przybliżyli uczestnikom, jak rozpocząć naukę danych języków nordyckich, a także podzielili się ciekawostkami lingwistycznymi.
Pierwsze spotkanie autorskie ostatniego dnia festiwalu poświęcone było książce „Państwo, które działa. O fińskich politykach publicznych” autorstwa prof. Wojciecha Woźniaka. Autor omawiał zagadnienia związane z fińskimi realiami społecznymi, wyjaśniając, co sprawia, że Finlandia funkcjonuje sprawnie. Profesor zwrócił uwagę na istotną rolę bibliotek publicznych w społeczeństwie fińskim oraz przedstawił historię rozwoju tego państwa.
Maja Wojcieszek w krótkim wykładzie pt. „We Just Love Eurovision Too Much” opowiadała o tym, jak konkurs Eurowizji jest postrzegany w krajach nordyckich, dzieląc się jednocześnie swoimi doświadczeniami jako redaktorka portalu eurowizja.org. Prezentacja była pełna anegdot związanych z tym unikalnym zjawiskiem kulturowym.
Dr Agata Rudnik z Centrum Wsparcia Psychologicznego UG wygłosiła wykład pt. „Kalsarikänni, sauna i sisu – fińska filozofia szczęścia”. Przedstawiła zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty kalsarikänni, czyli fińskiego trendu spożywania alkoholu w domowym zaciszu. Dużą część spotkania poświęciła także pojęciu sisu jako jednej z cech charakterystycznych fińskiej mentalności. Całość była refleksją nad czynnikami kształtującymi filozofię szczęścia w Finlandii.
Kolejnym punktem programu było spotkanie prowadzone przez Annę Ratajczak-Krajkę z Emilianą Konopką i Anną M. Prorok, poświęcone nigdy wcześniej niepublikowanym tłumaczeniom nordyckich baśni i legend. Uczestnicy mieli okazję zgłębić świat folkloru północy, odkrywając jego bogactwo i różnorodność w ramach projektu „Nordyckie Opowieści”.
Następnie - rozmowa na temat książki „Wolności moja” autorstwa Katarzyny Tubylewicz. W trakcie rozmowy prowadzonej przez Krystynę Weiher-Sitkiewicz dyskutowano o znaczeniu wolności w dzisiejszym świecie. Autorka podzieliła się również kulisami powstawania swoich reportaży oraz anegdotami z życia pisarki i dziennikarki.
Wieczór zamknął niezapomniany koncert fińskiego artysty młodego pokolenia – Jaakko Eino Kaleviego. Wystąpił on w towarzystwie saksofonisty Michała Jana Ciesielskiego oraz wokalistki i gitarzystki Alexandry. Ich muzyka porwała publiczność do tańca, wypełniając przestrzeń Biblioteki Głównej Uniwersytetu Gdańskiego wyjątkową energią i radością.
Liczne atrakcje dodatkowe wzbogaciły program
Nordic Focus Festival oferował również wiele dodatkowych atrakcji w przestrzeni Oddziału Etnografii Muzeum Narodowego. Tam właśnie odbył się pokaz filmu „Pamiętniki Tatusia Muminka” w reżyserii Iry Carpelan oraz warsztaty rodzinne „W krainie Muminków”, prowadzone przez Kamilę Szelągowicz- Przewoźniak. Uczestnicy – zarówno dzieci, jak i dorośli – tworzyli „sekreciki” z filcu i tkanin na bawełnianych sakiewkach, które miały być strzeżone przez Muminki. W Parku Oliwskim można było wziąć udział w spacerze performatywnym pt. „Choreografia roślin”, zorganizowanym przez Ulę Zerek, Magdę Jędrę i Annę Steller. Wydarzenie ukazało piękno natury w niezwykły, artystyczny sposób. Zaś na murach Spichlerza Opackiego można było podziwiać także projekcje prac fotograficznych duetu Cooper & Gorfer, które dodatkowo wzbogaciły estetyczne doznania festiwalu.
Zobacz krótką filmową relację od organizatorów:
Tegoroczny festiwal został zrealizowany w ramach statutowej działalności Stowarzyszenia Inicjatyw Artystycznych „Jantar” we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim. Wydarzenie dofinansowano ze środków Miasta Gdańska. Zostało ono również objęte wsparciem w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz dofinansowane przez Unię Europejską NextGenerationEU.
Actus Humanus Nativitas 2024. Muzyka dawna w mistrzowskim wykonaniu. Od środy
