85. rocznica napaści Sowietów na Polskę. W Dzień Sybiraka Gdańsk upamiętnił ofiary czerwonego terroru

Z przesłaniem do zgromadzonych na cmentarzu zwrócił się Kordian Borejko, prezes Związku Sybiraków.

- 17 września 1939 roku zawsze będzie nam się kojarzył z agresją sowiecką na Polskę i będzie przypominał o poniesionych ofiarach, śmierci bliskich, o zaborze naszych ziem i eksterminacji naszego narodu. Choć w owym czasie większość z nas była dziećmi, to przeżycia, jakich doświadczyliśmy, szczególnie lata cierpienia na zesłaniu, nie dadzą się nigdy zatrzeć w pamięci - powiedział.

 

Dodał, że wśród ofiar deportacji sowieckich znalazło się ok. 140 tysięcy polskich dzieci. 

 

- Warunki deportacji prowadziły do psychicznego i fizycznego unicestwienia. W takich okolicznościach dzieci przedwcześnie zdobywały życiową dojrzałość. Dojrzałość gorzką i tragiczną. Liczba zgonów wśród nich była dwukrotnie wyższa niż u dorosłych - mówił prezes Związku Sybiraków.

 

Przypomniał, że z dalekiego wschodu Związku Radzieckiego do Polski wróciło ok. 5 tysięcy sierot, a ok. 17 tysięcy trafiło pod opiekę armii gen. Władysława Andersa, potem zostając na zachodzie Europy. 

Portrety dźwiękowe gdańszczanek i gdańszczan - żołnierzy AK. Do posłuchania w Centrum Dolna Brama

Dodał, że członkowie Związku Sybiraków należą do ostatniego pokolenia zesłańców, którzy jako dzieci, głównie dzięki "naszym bohaterskim matkom przeżyły piekło zesłania i wróciły do utęsknionej ojczyzny".   

 

- Chociaż nie zawsze była ona dla nas łaskawa. Ale przygarnęła nas. Jesteśmy szczęśliwi, że doczekaliśmy czasów wolności i niepodległości. Zadedykujmy dzisiejsze spotkanie, nasze uczucia, szacunek i pamięć tym wszystkim, którzy ponieśli największą ofiarę - własne życie, realizując swoje marzenie o wolnej i niepodległej ojczyźnie. Cześć ich pamięci - podkreślił Kordian Borejko. 

Głos podczas uroczystości zabrał też Emil Rojek, wicewojewoda pomorski.

 

- Spotykamy się dziś w okrągłą, 85. rocznicę ataku Związku Radzieckiego na Rzeczpospolitą nie po to, żeby rozpamiętywać krzywdy. Ani nie dlatego, że rzekomo uwielbiamy martyrologiczne święta. Spotykamy się dlatego, że jedyne, co możemy dziś zrobić, to oddać cześć i pamiętać o losach tych, którzy 85 lat temu doświadczyli zsyłek na Sybir. O losach tych osób, które oddały życie doświadczając nieprawdopodobnego cierpienia z tego tylko powodu, że kochały ten kraj, że mówiły w języku polskim i chciały zachować kulturę polską i wiarę katolicką - powiedział wicewojewoda pomorski. 

Po przemówieniach odczytano apel poległych, a żołnierze w oddali w niebo trzy salwy honorowe. Ceremonię zakończyło złożenie wiązanek kwiatów pod Pomnikiem Golgoty Wschodu. 

 

Kordian Borejko wręczył też pamiątkowe medale Związku Sybiraków wraz z dyplomem. Otrzymali je: kapelan Koła Gdańskiego Związku Sybiraków ks. kanonik Henryk Kilaczyński oraz znany gdański adwokat Roman Nowosielski.   

Tym wszystkim, którym bliska jest pamięć ofiar terroru stalinowskiego powinni pamiętać jeszcze o niedzieli, 22 września. Tego dnia o godz. 12.00 w Bazylice Mariackiej odprawiona zostanie msza święta w intencji ofiar masowych zsyłek na Sybir w latach 1940-1956 oraz zbrodni katyńskiej, a także zmarłych członków Związku Sybiraków i Rodziny Katyńskiej.

Polacy zamieszkujący wschodnie województwa Rzeczpospolitej po 17 września 1939 r. znaleźli się pod okupacją sowiecką i bardzo szybko stali się ofiarami terroru. Żołnierze polscy uznani zostali za więźniów i zamknięci w obozach. Na ponad 21 tysiącach oficerów w lesie katyńskim dokonano zbrodni wojennej.

Polska ludność cywilna, z kolei, w dużej liczbie została zesłana na wschód ZSRR. Wiele osób z powodu złych warunków, a także chorób i ciężkiej pracy straciło życie. Jeszcze innych wysiedlano na masową skalę. Historycy do dzisiaj mają kłopot z ustaleniem, jak duża liczba osób wywieziona została na Sybir. Mowa jest o 900 tysiącach, 1,6 miliona, a nawet 1 875 000 osób. Śmiertelność była wysoka, sięgała od 15 do 30 procent.

 

 

 

Warto podkreślić, że słowo Sybir w polskiej tradycji oznacza nie tylko obszar Syberii, ale wszystkich wschodnich i północnych kresów Rosji, dokąd wywożono zesłańców m.in. tereny za kołem podbiegunowym.

 

Światowy Dzień Sybiraka został ustanowiony w 1991 roku. Najważniejsze w tym dniu jest przypominanie prawdziwych losów zesłańców i spisywanie ich od żyjących osób, aby nie uległy zapomnieniu.