W uroczystościach rocznicowych w poniedziałek, 27 września, które tradycyjnie odbyły się na Targu Rakowym pod symbolicznym Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego, uczestniczyli kombatanci wojenni, samorządowcy, żołnierze, harcerze i młodzież gdańskich szkół.
Jako pierwszy głos zabrał prof. Jerzy Grzywacz prezes Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Oddziału Morskiego Stowarzyszenia Szarych Szeregów, kpt. w st. spoczynku: - Umierają już ci, którzy przeżyli tamten czas, to są ostatnie chwile, kiedy mogą się jeszcze z młodym pokoleniem podzielić swoją wrażliwością, swoim wspomnieniem z tamtych czasów. Dlatego szczególnie cieszy mnie dziś liczna obecność młodzieży - podkreślił prof. Grzywacz i przypomniał: - Mówi się, że Polskie Państwo Podziemne powstało 27 września 1939 roku w jeszcze się broniącej Warszawie. Bowiem w tym dniu, powstały dwie tajne organizacje. Organizacja wojskowa przyjęła kryptonim Służba Zwycięstwu Polski, z generałem (Michałem) Karaszewiczem -Tokarzewskim na czele. W tym samym czasie, w innym miejscu na zgromadzeniu instruktorów Związku Harcerstwa Polskiego powstała druga tajna organizacja, tajne harcerstwo, które później przyjęło nazwę Szare Szeregi. (...) z Florianem Marciniakiem na czele. Przypominam, żebyśmy pamiętali, że mieliśmy wówczas dwóch wrogów: hitlerowskie Niemcy i sowiecką Rosję. Nie wiadomo, który terror był gorszy, bo tu i tu ginęli niewinni ludzie. Nie tylko żołnierze, ale i cywile. Tylko dlatego, że byli Polakami (...). Sięgając myślą do tamtych czasów, muszę powiedzieć, że w nadzwyczajny sposób doceniam to, co mamy dzisiaj. Że ja, chodząc ulicami miasta, nie muszę się niczego obawiać. Wychodząc z domu, byłem, jak w wielu innych rodzinach, żegnany przez matkę krzyżem na czole, bo nigdy nie miała pewności, że wrócę ze szkoły do domu. Takie to były czasy. Wam, droga młodzieży chcę to przekazać. Żebyście umieli uszanować ten pokój, który dzisiaj mamy, żebyście umieli uszanować dar życia, który każdy z Was posiada i który może w pełni swobodnie rozwijać. Życzę Wam aby Wasze życie było twórcze i piękne - zakończył prof. Jerzy Grzywacz.
W imieniu prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz głos zabrała jej zastępczyni Monika Chabior: - Polskie Państwo Podziemne było czymś niespotykanym w okupowanej Europie. Unikalny charakter nadało mu połączenie w całość zakonspirowanych ogniw oporu cywilnego z wielką podziemną armią, jaką była licząca 380 tys. żołnierzy Armia Krajowa. Mimo okupacyjnego terroru to podziemne państwo miało swój rząd (...) wraz z departamentami i zakonspirowaną administracją w terenie. Miało też parlament skupiający przedstawicieli demokratycznych partii politycznych - przypomniała Monika Chabior. - Fenomen tego państwa przejawiał się także w funkcjonowaniu zakonspirowanego szkolnictwa gimnazjalnego i uniwersyteckiego, podziemnego sądownictwa (...), w istnieniu setek tytułów gazet drukowanych w tajnych drukarniach, w wydawanych książkach (...), a nawet konspiracyjnych koncertach muzyki fortepianowej.
Zastępczyni prezydent Gdańska wspomniała także o Szarych Szeregach: - Ich specjalnością stały się szczególnie akcje sabotażowe i dywersyjne. Myśląc o dzieciach z tamtych czasów składamy im hołd i mamy nadzieję, że nigdy więcej żadne dzieci nie będą musiały tego przeżywać.
Prezydent Chabior podkreśliła też dwie cechy szczególnie wyróżniające Polskie Państwo Podziemne: - Pierwsza z nich to jego powszechność. Działali w nim i walczyli przedstawiciele wszystkich warstw i grup społecznych. Ludzie różnych przekonań i politycznych rodowodów, potrafili działać wspólnie i solidarnie. Z tym wiąże się jego druga cecha: poczucie osobistej odpowiedzialności za przyszłość naszego kraju. Mój najwyższy podziw budzi poświęcenie tych ludzi i zaangażowanie, któremu towarzyszyła przecież świadomość ryzyka. Wielu z nich zapłaciło za walkę i służbę państwu podziemnemu najwyższą cenę. Łączy nas pamięć o tych ludziach i ich historie. W ten sposób zakorzeniamy się we współczesności i przestajemy być przypadkowymi przechodniami w łańcuchu pokoleń. Dlatego dziś, przy tym pomniku Polskiego Państwa Podziemnego, mówimy - pamiętamy, nie zapomnimy, nigdy więcej wojny.
Zebrani przy Targu Rakowym odmówili wspólnie modlitwę, a po niej nastąpił apel pamięci. Po zakończeniu uroczystości pod Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego, wieńce złożono także u stóp pobliskiego pomnika Harcerek i Harcerzy Miasta Gdańska ( stoi przy Skwerze Harcerzy Polskich w byłym Wolnym Mieście Gdańsku, przy skrzyżowaniu ulic Hucisko i Wały Jagiellońskie).
GALERIA ZDJĘĆ
RELACJA FILMOWA
