• Start
  • Wiadomości
  • 82. rocznica utworzenia Państwa Podziemnego i Szarych Szeregów: “To był fenomen okupowanej Europy”

82. rocznica utworzenia Państwa Podziemnego i Szarych Szeregów: “To był fenomen okupowanej Europy”

U stóp Pomnika Polskiego Państwa Podziemnego na Targu Rakowym i przy pobliskim Pomniku Harcerek i Harcerzy Miasta Gdańska spoczęły wiązanki kwiatów i zapłonęły znicze. - Sięgając myślą do tamtych czasów, muszę powiedzieć, że w nadzwyczajny sposób doceniam to, co mamy dzisiaj - powiedział prof. Jerzy Grzywacz, harcerz Szarych Szeregów i żołnierz Armii Krajowej zwracając się do uczestniczącej w rocznicowych uroczystościach młodzieży.
27.09.2021
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Targ Rakowy, uroczystości przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego, 27 września 2021
Targ Rakowy, uroczystości przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego, 27 września 2021
Fot. Dominik Paszliński/www.gdansk.pl

 

W uroczystościach rocznicowych w poniedziałek, 27 września, które tradycyjnie odbyły się na Targu Rakowym pod symbolicznym Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego, uczestniczyli kombatanci wojenni, samorządowcy, żołnierze, harcerze i młodzież gdańskich szkół.

Jako pierwszy głos zabrał prof. Jerzy Grzywacz prezes Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Oddziału Morskiego Stowarzyszenia Szarych Szeregów, kpt. w st. spoczynku: - Umierają już ci, którzy przeżyli tamten czas, to są ostatnie chwile, kiedy mogą się jeszcze z młodym pokoleniem podzielić swoją wrażliwością, swoim wspomnieniem z tamtych czasów. Dlatego szczególnie cieszy mnie dziś liczna obecność młodzieży - podkreślił prof. Grzywacz i przypomniał: - Mówi się, że Polskie Państwo Podziemne powstało 27 września 1939 roku w jeszcze się broniącej Warszawie. Bowiem w tym dniu, powstały dwie tajne organizacje. Organizacja wojskowa przyjęła kryptonim Służba Zwycięstwu Polski, z generałem (Michałem) Karaszewiczem -Tokarzewskim na czele. W tym samym czasie, w innym miejscu na zgromadzeniu instruktorów Związku Harcerstwa Polskiego powstała druga tajna organizacja, tajne harcerstwo, które później przyjęło nazwę Szare Szeregi. (...) z Florianem Marciniakiem na czele. Przypominam, żebyśmy pamiętali, że mieliśmy wówczas dwóch wrogów: hitlerowskie Niemcy i sowiecką Rosję. Nie wiadomo, który terror był gorszy, bo tu i tu ginęli niewinni ludzie. Nie tylko żołnierze, ale i cywile. Tylko dlatego, że byli Polakami (...). Sięgając myślą do tamtych czasów, muszę powiedzieć, że w nadzwyczajny sposób doceniam to, co mamy dzisiaj. Że ja, chodząc ulicami miasta, nie muszę się niczego obawiać. Wychodząc z domu, byłem, jak w wielu innych rodzinach, żegnany przez matkę krzyżem na czole, bo nigdy nie miała pewności, że wrócę ze szkoły do domu. Takie to były czasy. Wam, droga młodzieży chcę to przekazać. Żebyście umieli uszanować ten pokój, który dzisiaj mamy, żebyście umieli uszanować dar życia, który każdy z Was posiada i który może w pełni swobodnie rozwijać. Życzę Wam aby Wasze życie było twórcze i piękne - zakończył prof. Jerzy Grzywacz.

 

Prof. Jerzy Grzywacz prezes Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Oddziału Morskiego Stowarzyszenia Szarych Szeregów, kpt. w st. spoczynku
Prof. Jerzy Grzywacz prezes Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Oddziału Morskiego Stowarzyszenia Szarych Szeregów, kpt. w st. spoczynku
Fot. Dominik Paszliński/www.gdansk.pl

 

W imieniu prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz głos zabrała jej zastępczyni Monika Chabior: - Polskie Państwo Podziemne było czymś niespotykanym w okupowanej Europie. Unikalny charakter nadało mu połączenie w całość zakonspirowanych ogniw oporu cywilnego z wielką podziemną armią, jaką była licząca 380 tys. żołnierzy Armia Krajowa. Mimo okupacyjnego terroru to podziemne państwo miało swój rząd (...) wraz z departamentami i zakonspirowaną administracją w terenie. Miało też parlament skupiający przedstawicieli demokratycznych partii politycznych - przypomniała Monika Chabior. - Fenomen tego państwa przejawiał się także w funkcjonowaniu zakonspirowanego szkolnictwa gimnazjalnego i uniwersyteckiego, podziemnego sądownictwa (...), w istnieniu setek tytułów gazet drukowanych w tajnych drukarniach, w wydawanych książkach (...), a nawet konspiracyjnych koncertach muzyki fortepianowej. 

Zastępczyni prezydent Gdańska wspomniała także o Szarych Szeregach: - Ich specjalnością stały się szczególnie akcje sabotażowe i dywersyjne. Myśląc o dzieciach z tamtych czasów składamy im hołd i mamy nadzieję, że nigdy więcej żadne dzieci nie będą musiały tego przeżywać.

 

Monika Chabior zastępczyni prezydent Gdańska
Monika Chabior zastępczyni prezydent Gdańska
Fot. Dominik Paszliński/www.gdansk.pl

 

Prezydent Chabior podkreśliła też dwie cechy szczególnie wyróżniające Polskie Państwo Podziemne: - Pierwsza z nich to jego powszechność. Działali w nim i walczyli przedstawiciele wszystkich warstw i grup społecznych. Ludzie różnych przekonań i politycznych rodowodów, potrafili działać wspólnie i solidarnie. Z tym wiąże się jego druga cecha: poczucie osobistej odpowiedzialności za przyszłość naszego kraju. Mój najwyższy podziw budzi poświęcenie tych ludzi i zaangażowanie, któremu towarzyszyła przecież świadomość ryzyka. Wielu z nich zapłaciło za walkę i służbę państwu podziemnemu najwyższą cenę. Łączy nas pamięć o tych ludziach i ich historie. W ten sposób zakorzeniamy się we współczesności i przestajemy być przypadkowymi przechodniami w łańcuchu pokoleń. Dlatego dziś, przy tym pomniku Polskiego Państwa Podziemnego, mówimy - pamiętamy, nie zapomnimy, nigdy więcej wojny. 

Zebrani przy Targu Rakowym odmówili wspólnie modlitwę, a po niej nastąpił apel pamięci. Po zakończeniu uroczystości pod Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego, wieńce złożono także u stóp pobliskiego pomnika Harcerek i Harcerzy Miasta Gdańska ( stoi przy Skwerze Harcerzy Polskich w byłym Wolnym Mieście Gdańsku, przy skrzyżowaniu ulic Hucisko i Wały Jagiellońskie).

GALERIA ZDJĘĆ

 

 

RELACJA FILMOWA

 

 

 

 

TV

Otwarcie Biblioteki na Stogach. Zobacz wnętrza