Dyskusja i wymiana doświadczeń na ciekawe / trudne czasy
Pomorskie Eko Forum od ośmiu lat gromadzi przedstawicieli samorządów, przedsiębiorców, ekspertów zajmujących się ochroną środowiska i zrównoważonego rozwoju. Jak zauważył współgospodarz wydarzenia - Adam Gawrylik, członek Zarządu Województwa Pomorskiego, to doskonała okazja, aby wspólnie podjąć wyzwania, które stawia przed nami zmieniający się klimat, zanieczyszczenie środowiska i kryzys bioróżnorodności.
- Przyjrzymy się dziś dobrym praktykom i poszukamy ważnych rozwiązań. Wierzę, że Pomorskie Eko Forum jest miejscem, gdzie wspólnie możemy wypracować konkretne, innowacyjne rozwiązania, dzięki którym nasz region stanie się wzorem – powiedział Gawrylik.
Z kolei Piotr Grzelak, zastępca prezydent Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i gospodarki przypomniał chińskie powiedzenie - życzenie wrogowi życia w ciekawych czasach.
- I w tych ciekawych czasach niestety dzisiaj żyjemy. Co w takim momencie możemy zrobić? Przed wszystkim rozmawiać, wymieniać się doświadczeniami, starać się szukać rozwiązań, które być może gdzieś już funkcjonują.
Wiceprezydent podkreślał, że takich ciekawych czasów doczekaliśmy się w transformacji energetycznej, a Pomorze jest w tej chwili w stanie być liderem tego procesu. Tutaj przygotowywane są farmy offshore'owe, tutaj będzie przygotowywane dla tego procesu pełne zaplecze. Kolejny trudny temat – odpady.
- Myślę, że wszyscy odpadowcy dzisiaj żyją rozszerzoną odpowiedzialnością producenta, systemem kaucyjnym, ale oczywiście też poziomami odzysku. W tym temacie wielokrotnie się spotykamy, ale tej debaty, dyskusji nigdy za wiele – mówił zastępca prezydent Gdańska.
Następny istotny element ekologicznej układanki to finanse - finanse samorządów, instrumenty wspierające procesy transformacji energetycznej, szczególnie ważne w okresie po pandemicznym i około wojennym.
Piotr Grzelak: - Rozmawiać też będziemy w temacie zieleni i wody. My w Gdańsku łączymy te dwa tematy - woda i zieleń to są dwa elementy pewnej całości. Myślę, że jako Gdańsk mamy kilka przykładów, którymi możemy się pochwalić, ale też czekamy na państwa doświadczenia, na wymianę doświadczeń.
Czytaj także: Ma być bez węgla i efektywnie. List intencyjny ws. dekarbonizacji systemu ciepłowniczego w Gdańsku
Bezpieczeństwo środowiskowe i nowe perspektywy unijne jako wątki na przyszłość
Organizatorem wydarzenia jest Związek Miast i Gmin Morskich. Prezes Związku Alan Aleksandrowicz (również wiceprezes Portu Gdańsk) zdradził przy okazji swojego wystąpienia, że prezesem ZMGM jest ostatni dzień, gdyż następnego dnia dobiega końca jego kadencja, a na kolejną nowym prezesem zostanie najprawdopodobniej wybrany jego przedmówca - Piotr Grzelak.
- Jeśli chodzi o debatę środowiskową, to jestem przekonany, że Eko Forum jest największym wydarzeniem na Pomorzu – mówił Aleksandrowicz. - To co jest ciekawe, to że zawsze opiera ono się na kilku stałych filarach tematycznych - energetycznym, odpadowym, obszarze niebieskiej gospodarki i zieleni. Ale to co jest unikalne, to to, że te wydarzenie ma holistyczny charakter. Z jednej strony wypowiadają się znani, cenieni w całym kraju praktycy, menedżerowie zarządzający spółkami, projektami środowiskowymi; z drugiej strony mamy Państwa, jako uczestników, mamy administrację, która wie najlepiej, jak wygląda otoczenie regulacyjne i często jest inicjatorem zmian regulacyjnych. No i mamy oczywiście sektor finansowy, bo dla realizacji inwestycji i projektów środowiskowych potrzebne jest finansowanie.
Prezes ZMGM zauważył, że równie ciekawe jest wydarzenie towarzyszące Forum, czyli Gdańskie Forum Zmian Klimatu - etap konsultacji programu adaptacji do zmian klimatu w Gdańsku: - Ja na co dzień pracuję w porcie i również nasza delegacja weźmie udział w tych spotkaniach konsultacyjnych, bo jako port mamy świadomość, że środowiskowo oddziałujemy mocno na komfort życia mieszkańców.
Aleksandrowicz podkreślił, że formuła Eko Forum nie wyczerpała się, ale w przyszłości na pewno zostaną włączone nowe wątki.
- Wydaje mi się, że w przyszłości będziemy mocno analizować bezpieczeństwo środowiskowe, czyli wpływ tego co się dzieje na co dzień na środowisko z punktu widzenia bezpieczeństwa, zarówno jeśli chodzi o zmiany klimatu - klęski jakie doświadczamy, jak powódź sprzed kilku tygodni, ale też liczne pożary, jak ten który wydarzył się w porcie i był największym pożarem od dziesięcioleci, gaszonym przez pięć dni. Dużo się też dzieje jeżeli chodzi o przyszłą formułę nowej perspektywy unijnej, czyli na lata 2028-2034, która również będzie miała wpływ na finansowanie projektów środowiskowych.
To kolejny ciekawy wątek na przyszłą edycję Forum.
Czytaj także: Szklane butelki i słoiki wrzucaj do zielonego pojemnika. Dlaczego to ważne?
Po pierwsze energetyka
Wiodącym tematem tegorocznego Eko Forum wydaje się być energetyka. Już pierwszego dnia wydarzenia odbyła się wizyta studyjna w Porcie Czystej Energii, jak powiedział Adam Gawrylik - nowoczesnej, przyjaznej środowisku i pierwszej tego typu instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych w regionie pomorskim.
Na wstępie panelu energetycznego o aktualizacji Krajowego planu na rzecz energii i klimatu oraz Polityki energetycznej Polski do 2040 r. opowiedział Bartłomiej Zieliński z Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu (KPEiK) to kluczowy dokument zarówno dla polskiej energetyki, jak i pozostałych sektorów gospodarki. Polska przygotowała wstępną wersję aktualizacji KPEiK, którą przekazano do Komisji Europejskiej 1 marca 2024 r. Przyjęcie KPEiK jest obowiązkowe dla wszystkich państw UE.
Jak mówił pracownik ministerstwa, polska polityka energetyczna opiera się na czterech filarach, którymi są:
- sprawiedliwa transformacja
- zeroemisyjny system energetyczny
- dobra jakość powietrza
- suwerenność energetyczna – nowy filar wprowadzony w 2022 roku
Natomiast filary krajowego planu to:
- przyspieszenie rozwoju OZE (odnawialne źródła energii)
- magazynowanie energii i modernizacja sieci
- obniżenie kosztów wytwarzania energii
- redukcja ubóstwa energetycznego
- transformacja ciepłownictwa
- zwiększenie inwestycji w rozwój technologii
Emisja gazów cieplarnianych w 2040 roku ma być w Polsce mniejsza o 70 proc. w stosunku do roku 1990, głównie poprzez zmiany w energetyce, w której będzie stale zwiększał się udział OZE. W 2030 roku ma on stanowić 32,6 proc. finalnego zużycia energii brutto, zaś w 2040 roku nawet 58,4 proc.
W kolejnych częściach forum energii mówiono o zrównoważonej strategii ESG gmin (ekologia, społeczeństwo i zarządzanie), uchwałach antysmogowych w województwie pomorskim, optymalizacji kosztów energii w instytucjach, których przykładem są inteligentne mikrosieci energetyczne oraz Porcie Czystej Energii.
Zielona energia z odpadów
Ważnym punktem panelu energetycznego była prezentacja Sławomira Kiszkurno, prezesa Zarządu Portu Czystej Energii (PCE), który opowiedział o tej inwestycji, jako znaczącym kroku w kierunku neutralności energetycznej i klimatycznej Gdańska i Pomorza. Przypomnijmy, że PCE jest to miejska elektrociepłownia odzyskująca energię z nienadających się do recyklingu odpadów komunalnych, stanowiących pozostałości po procesie mechanicznego sortowania - tzw. frakcję energetyczną pozbawioną cennych surowców. Tu, w procesie termicznego przekształcania odpadów, w tzw. wysokosprawnej kogeneracji, jednocześnie produkowana jest energia elektryczna i ciepło systemowe dla mieszkańców Gdańska i okolic.
Czytaj także: Port Czystej Energii z nagrodą główną konkursu Ekoodpowiedzialni w biznesie
Paliwa do tej elektrociepłowni na pewno nie zabraknie, gdyż ilość wytwarzanych odpadów komunalnych rośnie. W 2017 roku było to 11 969 tys. ton, a w 2023 roku już 13 448 tys. ton.
Jak podkreślał prezes PCE, ciepło z odpadów nienadających się do recyklingu jest ciepłem zielonym. Blisko połowa energii elektrycznej wyprodukowanej w instalacji klasyfikowana jest jako energia pochodząca z OZE. Port Czystej Energii wyemituje o ok. 71 000 ton rocznie mniej CO2 niż tradycyjna elektrociepłownia opalana węglem.
Poza termicznym unieszkodliwianiem odpadów oraz produkcją energii elektrycznej i ciepła, efektem działalności PCE są również tzw. odpady wtórne – żużle i popioły paleniskowe oraz odpady z oczyszczania spalin. Powstające w procesie odpady są w cyrkularny sposób zagospodarowywane dzięki współpracy z firmą, która przetworzy je w celu dalszego zastosowania w budownictwie i drogownictwie.
Dzięki utracie statusu odpadów są wykorzystywane m.in. do:
- produkcji bloczków betonowych,
- produkcji kruszyw,
- produkcji mieszanek budowlanych (podbudowa i utwardzanie dróg, stabilizacja gruntów i nawierzchni drogowych).
Cyrkularności podlega tu także obrót wody, zarówno deszczówki, jak i odcieki z miejsca waloryzacji żużla, woda z odsalania i odmulania kotła i układu oczyszczania spalin, woda / para z odwodnień kondensatu oraz ze skroplin z chłodni wentylacyjnej. Dopełnieniem systemu jest retencja wodna z czterema ogrodami deszczowymi i roślinność hydrofitowa, która ma zdolność do usuwania przez rośliny zanieczyszczeń.
To wszystko, jak podsumował Kiszkurno, przyczyni się do osiągnięcia założeń neutralności klimatycznej oraz rozwoju Gdańska i Pomorza.
