Dyskusja i wymiana doświadczeń na ciekawe / trudne czasy
Pomorskie Eko Forum od ośmiu lat gromadzi przedstawicieli samorządów, przedsiębiorców, ekspertów zajmujących się ochroną środowiska i zrównoważonego rozwoju. Jak zauważył współgospodarz wydarzenia - Adam Gawrylik, członek Zarządu Województwa Pomorskiego, to doskonała okazja, aby wspólnie podjąć wyzwania, które stawia przed nami zmieniający się klimat, zanieczyszczenie środowiska i kryzys bioróżnorodności.
- Przyjrzymy się dziś dobrym praktykom i poszukamy ważnych rozwiązań. Wierzę, że Pomorskie Eko Forum jest miejscem, gdzie wspólnie możemy wypracować konkretne, innowacyjne rozwiązania, dzięki którym nasz region stanie się wzorem – powiedział Gawrylik.
Z kolei Piotr Grzelak, zastępca prezydent Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju i gospodarki przypomniał chińskie powiedzenie - życzenie wrogowi życia w ciekawych czasach.
- I w tych ciekawych czasach niestety dzisiaj żyjemy. Co w takim momencie możemy zrobić? Przed wszystkim rozmawiać, wymieniać się doświadczeniami, starać się szukać rozwiązań, które być może gdzieś już funkcjonują.
Wiceprezydent podkreślał, że takich ciekawych czasów doczekaliśmy się w transformacji energetycznej, a Pomorze jest w tej chwili w stanie być liderem tego procesu. Tutaj przygotowywane są farmy offshore'owe, tutaj będzie przygotowywane dla tego procesu pełne zaplecze. Kolejny trudny temat – odpady.
- Myślę, że wszyscy odpadowcy dzisiaj żyją rozszerzoną odpowiedzialnością producenta, systemem kaucyjnym, ale oczywiście też poziomami odzysku. W tym temacie wielokrotnie się spotykamy, ale tej debaty, dyskusji nigdy za wiele – mówił zastępca prezydent Gdańska.
Następny istotny element ekologicznej układanki to finanse - finanse samorządów, instrumenty wspierające procesy transformacji energetycznej, szczególnie ważne w okresie po pandemicznym i około wojennym.
Piotr Grzelak: - Rozmawiać też będziemy w temacie zieleni i wody. My w Gdańsku łączymy te dwa tematy - woda i zieleń to są dwa elementy pewnej całości. Myślę, że jako Gdańsk mamy kilka przykładów, którymi możemy się pochwalić, ale też czekamy na państwa doświadczenia, na wymianę doświadczeń.
Ma być bez węgla i efektywnie. List intencyjny ws. dekarbonizacji systemu ciepłowniczego w Gdańsku
Bezpieczeństwo środowiskowe i nowe perspektywy unijne jako wątki na przyszłość
Organizatorem wydarzenia jest Związek Miast i Gmin Morskich. Prezes Związku Alan Aleksandrowicz (również wiceprezes Portu Gdańsk) zdradził przy okazji swojego wystąpienia, że prezesem ZMGM jest ostatni dzień, gdyż następnego dnia dobiega końca jego kadencja, a na kolejną nowym prezesem zostanie najprawdopodobniej wybrany jego przedmówca - Piotr Grzelak.
- Jeśli chodzi o debatę środowiskową, to jestem przekonany, że Eko Forum jest największym wydarzeniem na Pomorzu – mówił Aleksandrowicz. - To co jest ciekawe, to że zawsze opiera ono się na kilku stałych filarach tematycznych - energetycznym, odpadowym, obszarze niebieskiej gospodarki i zieleni. Ale to co jest unikalne, to to, że te wydarzenie ma holistyczny charakter. Z jednej strony wypowiadają się znani, cenieni w całym kraju praktycy, menedżerowie zarządzający spółkami, projektami środowiskowymi; z drugiej strony mamy Państwa, jako uczestników, mamy administrację, która wie najlepiej, jak wygląda otoczenie regulacyjne i często jest inicjatorem zmian regulacyjnych. No i mamy oczywiście sektor finansowy, bo dla realizacji inwestycji i projektów środowiskowych potrzebne jest finansowanie.
Prezes ZMGM zauważył, że równie ciekawe jest wydarzenie towarzyszące Forum, czyli Gdańskie Forum Zmian Klimatu - etap konsultacji programu adaptacji do zmian klimatu w Gdańsku: - Ja na co dzień pracuję w porcie i również nasza delegacja weźmie udział w tych spotkaniach konsultacyjnych, bo jako port mamy świadomość, że środowiskowo oddziałujemy mocno na komfort życia mieszkańców.
Aleksandrowicz podkreślił, że formuła Eko Forum nie wyczerpała się, ale w przyszłości na pewno zostaną włączone nowe wątki.
- Wydaje mi się, że w przyszłości będziemy mocno analizować bezpieczeństwo środowiskowe, czyli wpływ tego co się dzieje na co dzień na środowisko z punktu widzenia bezpieczeństwa, zarówno jeśli chodzi o zmiany klimatu - klęski jakie doświadczamy, jak powódź sprzed kilku tygodni, ale też liczne pożary, jak ten który wydarzył się w porcie i był największym pożarem od dziesięcioleci, gaszonym przez pięć dni. Dużo się też dzieje jeżeli chodzi o przyszłą formułę nowej perspektywy unijnej, czyli na lata 2028-2034, która również będzie miała wpływ na finansowanie projektów środowiskowych.
To kolejny ciekawy wątek na przyszłą edycję Forum.
Szklane butelki i słoiki wrzucaj do zielonego pojemnika. Dlaczego to ważne?
Po pierwsze energetyka
Wiodącym tematem tegorocznego Eko Forum wydaje się być energetyka. Już pierwszego dnia wydarzenia odbyła się wizyta studyjna w Porcie Czystej Energii, jak powiedział Adam Gawrylik - nowoczesnej, przyjaznej środowisku i pierwszej tego typu instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych w regionie pomorskim.
Na wstępie panelu energetycznego o aktualizacji Krajowego planu na rzecz energii i klimatu oraz Polityki energetycznej Polski do 2040 r. opowiedział Bartłomiej Zieliński z Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Krajowy plan w dziedzinie energii i klimatu (KPEiK) to kluczowy dokument zarówno dla polskiej energetyki, jak i pozostałych sektorów gospodarki. Polska przygotowała wstępną wersję aktualizacji KPEiK, którą przekazano do Komisji Europejskiej 1 marca 2024 r. Przyjęcie KPEiK jest obowiązkowe dla wszystkich państw UE.
Jak mówił pracownik ministerstwa, polska polityka energetyczna opiera się na czterech filarach, którymi są:
- sprawiedliwa transformacja
- zeroemisyjny system energetyczny
- dobra jakość powietrza
- suwerenność energetyczna – nowy filar wprowadzony w 2022 roku
Natomiast filary krajowego planu to:
- przyspieszenie rozwoju OZE (odnawialne źródła energii)
- magazynowanie energii i modernizacja sieci
- obniżenie kosztów wytwarzania energii
- redukcja ubóstwa energetycznego
- transformacja ciepłownictwa
- zwiększenie inwestycji w rozwój technologii
Emisja gazów cieplarnianych w 2040 roku ma być w Polsce mniejsza o 70 proc. w stosunku do roku 1990, głównie poprzez zmiany w energetyce, w której będzie stale zwiększał się udział OZE. W 2030 roku ma on stanowić 32,6 proc. finalnego zużycia energii brutto, zaś w 2040 roku nawet 58,4 proc.
W kolejnych częściach forum energii mówiono o zrównoważonej strategii ESG gmin (ekologia, społeczeństwo i zarządzanie), uchwałach antysmogowych w województwie pomorskim, optymalizacji kosztów energii w instytucjach, których przykładem są inteligentne mikrosieci energetyczne oraz Porcie Czystej Energii.
Zielona energia z odpadów
Ważnym punktem panelu energetycznego była prezentacja Sławomira Kiszkurno, prezesa Zarządu Portu Czystej Energii (PCE), który opowiedział o tej inwestycji, jako znaczącym kroku w kierunku neutralności energetycznej i klimatycznej Gdańska i Pomorza. Przypomnijmy, że PCE jest to miejska elektrociepłownia odzyskująca energię z nienadających się do recyklingu odpadów komunalnych, stanowiących pozostałości po procesie mechanicznego sortowania - tzw. frakcję energetyczną pozbawioną cennych surowców. Tu, w procesie termicznego przekształcania odpadów, w tzw. wysokosprawnej kogeneracji, jednocześnie produkowana jest energia elektryczna i ciepło systemowe dla mieszkańców Gdańska i okolic.
Port Czystej Energii z nagrodą główną konkursu Ekoodpowiedzialni w biznesie
Paliwa do tej elektrociepłowni na pewno nie zabraknie, gdyż ilość wytwarzanych odpadów komunalnych rośnie. W 2017 roku było to 11 969 tys. ton, a w 2023 roku już 13 448 tys. ton.
Jak podkreślał prezes PCE, ciepło z odpadów nienadających się do recyklingu jest ciepłem zielonym. Blisko połowa energii elektrycznej wyprodukowanej w instalacji klasyfikowana jest jako energia pochodząca z OZE. Port Czystej Energii wyemituje o ok. 71 000 ton rocznie mniej CO2 niż tradycyjna elektrociepłownia opalana węglem.
Poza termicznym unieszkodliwianiem odpadów oraz produkcją energii elektrycznej i ciepła, efektem działalności PCE są również tzw. odpady wtórne – żużle i popioły paleniskowe oraz odpady z oczyszczania spalin. Powstające w procesie odpady są w cyrkularny sposób zagospodarowywane dzięki współpracy z firmą, która przetworzy je w celu dalszego zastosowania w budownictwie i drogownictwie.
Dzięki utracie statusu odpadów są wykorzystywane m.in. do:
- produkcji bloczków betonowych,
- produkcji kruszyw,
- produkcji mieszanek budowlanych (podbudowa i utwardzanie dróg, stabilizacja gruntów i nawierzchni drogowych).
Cyrkularności podlega tu także obrót wody, zarówno deszczówki, jak i odcieki z miejsca waloryzacji żużla, woda z odsalania i odmulania kotła i układu oczyszczania spalin, woda / para z odwodnień kondensatu oraz ze skroplin z chłodni wentylacyjnej. Dopełnieniem systemu jest retencja wodna z czterema ogrodami deszczowymi i roślinność hydrofitowa, która ma zdolność do usuwania przez rośliny zanieczyszczeń.
To wszystko, jak podsumował Kiszkurno, przyczyni się do osiągnięcia założeń neutralności klimatycznej oraz rozwoju Gdańska i Pomorza.
