Biskupia Górka bliżej… sąsiadów, muzyki, miasta, teatru, sztuki, tańca, gwiazd – to hasło przewodnie dnia, w którym podsumowany zostanie najważniejszy etap rewitalizacji tej pięknej, gdańskiej dzielnicy. Bogaty pogram kulturalny przygotowany został specjalnie na tę okazję przede wszystkim przez Gdański Archipelag Kultury i Biuro Rozwoju Gdańska (jednostkę odpowiedzialną za cały proces rewitalizacji).
Wydarzenie kulturalne „Biskupia Górka bliżej…” organizowane jest przez Miasto Gdańsk we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Pomorskiego oraz partnerami: Stowarzyszeniem WAGA oraz Stowarzyszeniem Biskupia Górka.
Szczegółowy program wydarzeń znajduje się poniżej.
- W sobotę, 5 kwietnia w samo południe uroczyście rozpoczniemy święto Biskupiej Górki, na które zapraszam mieszkanki i mieszkańców z rodzinami. Jeżeli ktoś dawno nie był w tym miejscu, ma szansę nie tylko zobaczyć odnowione ulice i kamienice, ale także spędzić dzień wśród atrakcji i poznać historię tej niezwykłej dzielnicy - mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Jednocześnie przypominam, że rewitalizacja Biskupiej Górki została nominowana w konkursie Top Inwestycje Komunalne 2025. Wszyscy możemy pomóc wygrać gdańskiemu projektowi w głosowaniu czytelników Portalu Samorządowego.
Całe wydarzenie 5 kwietnia na Biskupiej Górce oficjalnie rozpocznie się w samo południe. Zgromadzonych przywitają: Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, zastępcy prezydenta Emilia Lodzińska i Piotr Grzelak, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego oraz Ewa Pielak, szefowa Zespołu Rewitalizacji i Dziedzictwa Kulturowego Biura Rozwoju Gdańska. W rozpoczęciu uczestniczyć będą też przedstawiciele Gdańskich Nieruchomości i Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska – jednostek realizujących rewitalizację dzielnicy. Wspólnie z dziennikarzami udadzą się na spacer po Biskupiej Górce, by opowiadając o zmianach dokładnie je pokazać.
Czytaj także: Kaflowy piec, stare wnętrza - jak nowe. Zobacz postępy rewitalizacji Biskupiej Górki
Odkryj na nowo Biskupią Górkę
Główną bohaterką wydarzenia 5 kwietnia będzie zrewitalizowana Biskupia Górka. Warto podkreślić, że wszystko na temat nie tylko jej rewitalizacji znajdziemy na specjalnie uruchomionej stronie internetowej pod adresem https://www.gdansk.pl/rewitalizacje-gdanskie.
W kwietniową sobotę każdy sam będzie mógł ocenić, czy wśród jej uliczek bardziej pasują nam wesołe dźwięki grającej na żywo orkiestry dętej, klimatyczne brzmienia saksofonu czy nastrojowe piosenki Radosława Skubai, znanego wszystkim jako Skubas, który da wieczorem koncert.
Będzie można wziąć udział w spacerach – w dzień z przewodnikiem, a wieczorem z… dreszczykiem (przewodnik też będzie), wśród specjalnie podświetlonych tej nocy budynków.
Dzieci obejrzą przedstawienie „Piecuch z Biskupiej Górki”, a po nim będą mogły samodzielnie wykonać pamiątkowe przypinki i torby. Zresztą nie oszukujmy się – dorośli sami też lubią robić takie gadżety, bo to zabawa i pamiątka w jednym. Dla młodszych i starszych będą też warsztaty florystyczne i z pisania pocztówek.
Ten kto zgłodnieje, może liczyć na gorący kociołek: będzie zupa, kawa i herbata.
Między domami co jakiś czas będzie rozbrzmiewać muzyka na żywo, usłyszymy też fragmenty wspomnień Brunona Zwarry – słynnego gdańskiego bówki, który wychował się w tej dzielnicy i którego pomnik-ławeczka stanął tu w tym roku. Będą też ekspozycje poświęcone temu pisarzowi oraz Natanielowi Wolfowi – lekarzowi, przyrodnikowi i astronomowi również mocno związanemu z Biskupią Górką, o którym więcej można będzie się dowiedzieć także podczas wspomnianego już spaceru z przewodnikiem.
ZOBACZ JAK ZMIENIA SIĘ BISKUPIA GÓRKA
Wieczorne atrakcje
Głównym wydarzeniem wieczoru będzie koncert Skubasa, artysty czterokrotnie nominowanego do nagród Fryderyki, znanego z klimatycznych utworów i takich hitów jak „Linoskoczek”, „Nie mam dla ciebie miłości”, czy piosenki „Gdy jest brzydko”, za którą zdobył dwie nagrody na zeszłorocznym festiwalu w Opolu.
W tym samym czasie nieopodal przy ul. Biskupiej 4 będą odbywały się projekcje filmu „Podróż Nataniela W. czyli przyczynek do rozważań o przeszłości Biskupiej Górki”. Film i koncert nie wejdą sobie w paradę, gdyż kino jest nieme, a obraz krótkometrażowy i będzie powtarzany wiele razy do północy, więc każdy zdąży go obejrzeć.
Po koncercie czeka nas Manipura Teatr Ognia, a następnie Spacer z dreszczykiem. Jednocześnie cały czas będzie można podziwiać specjalnie podświetlone na tę noc kamienice.
Program wydarzeń kulturalnych na Biskupiej Górce 5 kwietnia 2025 r.:
11:00 – Mieszczki i artyści rozdają ulotki koło Forum i Instytutu Kultury Miejskiej (IKM) zapraszając na Biskupią Górkę
IKM, ulice Biskupiej Górki
11:30 – Przemarsz Orkiestry Dętej Uniwersytetu Gdańskiego
z IKM do ul. Biskupiej 11
12:00 – Uroczyste rozpoczęcie wydarzenia z udziałem Prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz
ul. Biskupia 11
12:30 – Muzyka na rogu
róg ul. Biskupiej / Na Stoku przed sklepem spożywczym
12:30 – Sąsiedzka kawa na Biskupiej Górce
ul. Biskupia 26 (na szczycie, chodnik wzdłuż barierek)
13:00 – Spacer z przewodnikiem Krzysztofem Kowalczykiem
start ul. Biskupia 11
14:00 – Teatr Barnaby – spektakl familijny „Piecuch z Biskupiej Górki”
ul. Biskupia 8A
(lub przy złej pogodzie ul. Biskupia 4, Stowarzyszenie WAGA)
15:00 – Muzyka na rogu
róg ul. Biskupiej / Na Stoku, przed sklepem spożywczym
16:00 – Muzyka na rogu
róg ul. Biskupiej / Na Stoku, przed sklepem spożywczym
19:00 – Biskupia Górka bliżej… muzyki – koncert SKUBAS
parking Kościoła Radość, ul. Menonitów 2a
21:00 – Biskupia bliżej… teatru – Manipura Teatr Ognia
(po koncercie)
plac przy wjeździe na Biskupią Górkę. ul. Biskupia 4
21:00 - Spacer z dreszczykiem po Biskupiej Górce
(po Teatrze Ognia)
ul. Biskupia 11
19:00-00:00 – Rozświetlone Kamienice
ul. Salwator 7, ul. Na Stoku nr 8,9,10,12, 15, 23,26, ul. Biskupia 11, 17, 27
19:00-00:00 – Projekcja na ścianie – Nieme kino „Podróż Nataniela W. czyli przyczynek do rozważań o przeszłości Biskupiej Górki”
plac przy wjeździe na Biskupią Górkę. Ul. Biskupia 4
Kilkugodzinne atrakcje
11:00-21:00 – Zwarra między domami - posłuchaj wywiadu z Brunonem Zwarrą i fragmentów jego książek
różne lokalizacje Biskupiej Górki
11:00-18:00 – InstaPoint – dobre miejsce do pamiątkowych zdjęć
plac przy ul. Biskupia 4
12:00-17:00 – Biskupia Górka bliżej… sąsiadów
– Warsztaty florystyczne
ul. Biskupia 8A (lub przy złej pogodzie ul. Biskupia 4, Stowarzyszenie WAGA)
12:00-17:00 – Pamiątka z Biskupiej Górki
Biskupia 8A (lub przy złej pogodzie ul. Biskupia 4, Stowarzyszenie WAGA)
14:00-16:00 – Gorący kociołek (zupa, kawa, herbata)
w podwórku, ul. Biskupia pomiędzy 6 a 8
15:00-18:00 Biskupia Górka bliżej… sąsiadów
– Warsztaty pisania pocztówek
Biskupia 8A (lub przy złej pogodzie ul. Biskupia 4, Stowarzyszenie WAGA)
Całodzienne wystawy
Wystawa Biskupia Górka z rodzinnego albumu
płot przy wjeździe na Biskupią Górkę ul. Biskupia 35
płot przy ul. Biskupia 25 (punkt widokowy na szczycie)
Ekspozycje. Tematy: rewitalizacja, Brunon Zwarra, Nataniel Wolf
różne lokalizacje na Biskupiej Górce
Efekty rewitalizacji
Dziś Biskupia Górka jest bliżej niż myślisz. Nie tylko geograficznie. Wystarczy z galerii Forum pokonać przejście dla pieszych i już wchodzimy na ul. Biskupią. A tam? Zaskoczenie. Zwłaszcza dla tych, którzy nie byli tu od dłuższego czasu.
Intensywne prace rewitalizacyjne sprawiły, że to miejsce zwyczajnie zaskakuje swoją urodą. Gruntownie wyremontowano 5 ulic i 13 miejskich kamienic. Dodatkowo 35 wspólnot skorzystało z dofinansowania do własnych remontów. Chciałoby się napisać, że dzielnica jest jak nowa, ale zachowała swoją klasę, klimat i niepodrabialny styl. Jednocześnie zmiany na Biskupiej Górce nie są powierzchowne. Widzimy odnowione ulice wyłożone kostką, ale pod spodem mamy wymienioną całą instalację wodno-kanalizacyjną, a kamienice zachwycające nowymi elewacjami, zrekonstruowanymi klatkami schodowymi, stylizowanymi drzwiami i oknami przeszły generalne remonty od fundamentów aż po dachy.
Czytaj także: Rewitalizacja Biskupiej Górki na ostatniej prostej
Przebudowa 5 ulic
Projekt rewitalizacji obejmował przebudowę 5 ulic o łącznej długości ok. 1,2 km: Biskupiej, Na Stoku, Salwator, Zaroślak i Górki. Wiązało się to z rozebraniem starej nawierzchni jezdni i głębokimi wykopami niezbędnymi, by wykonać kanalizację deszczową i wymienić sieć wodociągową. Na wyremontowanych drogach ułożono nawierzchnię z kostki, która podkreśla dawny klimat dzielnicy.
I właśnie zachowanie historycznego kształtu i estetyki Biskupiej Górki było szczególnym celem podczas prac remontowych. Inwestycja prowadzona była w obrębie obszaru uznanego za pomnik historii jako „Gdańsk – miasto w zasięgu obwarowań XVII w.” oraz w granicach historycznego układu urbanistycznego miasta Gdańska, co wymagało ścisłego nadzoru konserwatorskiego.
Co więcej, położony na wzgórzu teren jest trudno dostępny – nie bez powodu przed wiekami budowano tu fortyfikacje. Dziś to tereny mieszkalne, ale na części zboczy występują zagrożenia osuwiskami i ruchami masowymi ziemi. W latach 2017-18 skarpy zostały zabezpieczone i są wciąż monitorowane, tym niemniej każdą działalność budowlaną tutaj należy poprzedzić rozszerzonymi badaniami geologiczno-inżynierskimi.
13 kamienic gminnych i 35 wspólnot mieszkaniowych
Kompleksowe remonty objęły 13 kamienic gminnych pochodzących z przełomu XIX i XX w. W budynkach całkowicie przebudowano wnętrza, zachowując jedynie historyczne ściany zewnętrzne. Wybudowano nowe stropy, klatki schodowe i ściany wewnętrzne. Dzięki tym zmianom mieszkania, z których jeszcze niedawno trzeba było wychodzić do toalety na klatce schodowej, teraz są wyposażone w łazienki i mechaniczną wentylację. Budynki zyskały także współczesne zabezpieczenia przeciwpożarowe.
Kamienice, wcześniej ogrzewane węglem, podłączono do miejskiej sieci ciepłowniczej, ocieplono je od wewnątrz i wymieniono stolarkę okienną z uwzględnieniem pierwotnych podziałów.
Na elewacjach odrestaurowano lub odtworzono detale architektoniczne oraz przedwojenne napisy, ukazujące dawne przeznaczenie lokali – można zobaczyć, gdzie kiedyś mieściły się sklepy czy punkty usługowe.
Remontowane kamienice trzeba było nie tylko wzmocnić, ale też ocieplić. I zrobić to tak, aby jednocześnie zachować historyczne elewacje. Do tego wykorzystano metodę torkretowania, która rzadko jest stosowana przy tego typu remontach. Cóż to takiego? Torkretowanie to metoda nakładania betonu na powierzchnię pod dużym ciśnieniem przy użyciu specjalnych urządzeń. Pozwala na precyzyjne aplikowanie mieszanki betonowej, tworząc warstwę, która jest nie tylko trwała, ale też wyjątkowo odporna na uszkodzenia. Takie działanie pozwoliło na skuteczne wzmocnienie konstrukcji bez potrzeby rozbierania istniejących elementów.
Ale wykonane wzmocnienia to nie tylko beton. Dla każdego z budynków zużyto średnio 30-40 ton stali.
Przy okazji rewitalizacji również wspólnoty mieszkaniowe mogły ubiegać się o dofinansowanie do własnych remontów. Skorzystało z tego aż 35 wspólnot z Biskupiej Górki. Dzięki temu ich budynki też stały się piękniejsze, bardziej komfortowe lub po prostu bezpieczne.
Czytaj także: Wielka rewitalizacja Biskupiej Górki: - Przenosimy stare kamienice w XXI wiek
Biskupia Górka bliżej… ludzi
Rewitalizacja to nie tylko: „mury, rury, ulice i kamienice”. To przede wszystkim ludzie. Celem rewitalizacji jest trwała poprawa jakości życia mieszkańców. Dlatego odnawiamy nie tylko budynki, ale też lokalne więzi społeczne, wspierając działające tutaj organizacje i stowarzyszenia. Współpracujemy z Centrum Wsparcia Seniora, które oferuje pomoc psychologiczną, dzienne wsparcie dla osób niesamodzielnych, treningi pamięci, warsztaty plastyczne oraz zajęcia ruchowe.
Prężnie działa stowarzyszenie WAGA prowadzące przy ul. Biskupiej 4 Dom Sąsiedzki, gdzie spotykają się nie tylko „Senioryci” i „Nasze Dzieciaki”, ale też „Młodzi Gniewni”, a swoją siedzibę ma tu także Stowarzyszenie Biskupia Górka. Właśnie wspólnie ze Stowarzyszeniem WAGA zaangażowaliśmy mieszkańców Biskupiej Górki w tzw. projekty podwórkowe, gdzie sąsiedzi zakładali ogródki i aranżowali przestrzeń wokół swych domów. Poprzez takie działania ludzie włączają się we współtworzenie własnego otoczenia i dbanie o nie. Zaczynają czuć współodpowiedzialność za to miejsce.
A my zapowiadamy: to jeszcze nie koniec rewitalizacji na Biskupiej Górce i nie jedyne planowane wydarzenie kulturalne w tym miejscu. Już dziś zapraszamy na kolejne, które odbędą się w kolejnych miesiącach. O szczegółach poinformujemy wkrótce.
Współautor: Marek Krześniak / Biuro Rozwoju Gdańska
Oprac. PK
