Nagrodę Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury Splendor Gedanensis, najstarsze i najważniejsze wyróżnienie gdańskie w dziedzinie kultury, po raz pierwszy wręczono 4 sierpnia 1973 roku. W czwartkowy wieczór, 4 kwietnia 2019, na uroczystej gali w Teatrze Wybrzeże roku wręczono ją po raz 46. Po raz pierwszy nagrody wręczała Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. Witając gości przypomniała, jak prezydent Paweł Adamowicz przy takich okazjach miał zwyczaj mówić: "Kultura jest najważniejsza". Prezydent Gdańska zapewniła, że ta teza jest również jej bliska.
Po obejrzeniu filmowych prezentacji wszystkich siedmiorga nominowanych, prowadzący Małgorzata Brajner i Jacek Labijak - aktorzy Teatru Wybrzeże, otworzyli koperty z nazwiskami nagrodzonych.
Kto dostąpił tego wyróżnienia w tym roku?
Jedną z trzech nagród - statuetkę Splendor Gedanesis - przyznano Dorocie Kolak. Wyróżnienie przyniosła jej rola Hekabe w „Trojankach” Eurypidesa w reżyserii Jana Klaty. Kapituła w nominacji podkreślała, że “wstrząsająco zagrana postać królowej Troi, która po podstępnym zdobyciu miasta przez Greków traci nie tylko pozycję, ale po kolei wszystkich członków rodziny, jest głosem oskarżenia wobec sprawców wszystkich wojennych zbrodni. Zapadająca w pamięć, wyrazista rola została znakomicie przyjęta przez krytyków teatralnych i doceniona przez publiczność.”
Tajemnice Doroty Kolak. Pełna sala na spotkaniu z wybitną gdańską aktorką
Poruszająca kreacja została już doceniona kilkukrotnie w tym roku. Aktorka otrzymała za nią Pomorski Sztorm wyróżnienie Gazety Wyborczej, Nagrodę Teatralną Miasta Gdańsk oraz nominację do Pomorskiej Nagrody Artystycznej - najważniejszej nagrody samorządu naszego województwa.
Kolak, wybitna aktorka filmowa i teatralna, związana jest z Teatrem Wybrzeże od 1982 roku. Jej dorobek artystyczny jest bardzo bogaty - to ponad 100 ról teatralnych, 20 filmowych i 15 serialowych. Na deskach Teatru Wybrzeże możemy ją oglądać w spektaklach „Kto się boi Virginii Woolf?”, „Maria Stuart”, “Wiśniowy sad” czy w ukochanych przez widzów „Seksie dla opornych” i “Raju dla opornych”.
- Niezywkle się cieszę, że dołączyłam do niewielkiego grona dwustukilku osób, które mają zaszczyt to miasto reprezentować, kształtować jego wizerunek na zewnątrz. To wielki zaszczyt, a muszę państwu powiedzieć, że ja krakuska już od dawna jestem gdańszczanką - powiedziała odbierając nagrodę niezwykle wzruszona Dorota Kolak. - Jestem z tego miasta bardzo dumna. Cieszę, że Gdańsk coraz bardziej jest miastem nie tylko wolności, ale też kultury, ale pamiętajcie państwo, że nam tego zazdroszczą. Skoro nam tego tak zazdroszczą, to bądźmy razem zawsze.
Drugim nagrodzonym okazał się Jacek Zdybel, artysta malarz, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, twórczo spełniający się w malarstwie ściennym, witrażownictwie, grafice artystycznej i multimediach. Jest współzałożycielem, wraz z Rafałem Roskowińskim, Gdańskiej Szkoły Muralu, autorem elewacji kamienic w technice sgraffito przy ul. Szerokiej 83 w Gdańsku czy muralu „XX-lecie międzywojenne Tamara Łempicka” na Zaspie.
Statuetka Splendor Gedanensis ukoronowała jego ubiegłoroczną pracę nad odtworzeniem fresku „Niebo polskie” w budynku dawnego Gimnazjum Polskiego w Gdańsku oraz projekt i realizację statuetki Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od morza”.
Gdańsk odzyskał po 78 latach „Niebo polskie”, zniszczone przez nazistów
Malowidło „Niebo polskie”, które powstało z inicjatywy Polonii gdańskiej tuż przed II wojną światową, było pochwałą radości, młodości i świeżo odzyskanej niepodległości. Zostało zniszczone zaraz po wkroczeniu Niemców, z ich inicjatywy, do Gdańska w 1939 roku. Jacek Zdybel kierował pracami zespołu, który pieczołowicie odtworzył ogromny, ponad 100-metrowy fresk. Pracę zrealizowano w ramach samorządowych obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości Polski.
Zaskoczony profesor ASP dziękując powiedział, że: "Łatwiej mówić mi o pigmentach, zaprawach i rusztowaniach, ale jest mi niezmiernie miło."
Na scenę Teatru Wybrzeże wywołani zostali też - Magdalena Kalisz i Paweł Szopowski. Kapituła doceniła ich pomysł i organizację, niezwykle potrzebnej jak się okazało, imprezy - Gdańskich Targów Książki. Kalisz i Szopowski są też pomysłodawcami i założycielami Sztuki Wyboru – miejsca łączącego kawiarnię, księgarnię, galerię sztuki i sklep z polskim wzornictwem i modą. Współtworzą też serię subiektywnych i alternatywnych przewodników „Ogarnij Miasto”. Magdalena kreuje wydarzenia promujące sztukę, literaturę, design, animuje i ożywia trójmiejskie życie kulturalne, jest dyrektorką programową Gdańskich Targów Książki. Paweł, pomysłodawca, współorganizator i dyrektor Gdańskich Targów Książki, współpracuje z warszawskim wydawnictwem Dowody na Istnienie.
Ich wkład w ożywienie życia kulturalnego miasta jest nie do przecenienia. Gdańszczanie od pierwszej edycji tłumnie odwiedzają Gdańskie Targi Książki. Za pierwszym razem Filharmonię Bałtycką (gdzie odbywają się targi), aby kupić książkę i spotkać, wziąć autograf czy porozmawiać z ulubionym pisarzem szturmowało 13 tysięcy osób. W tym roku było ich już 16 tysięcy.
Odbierając nagrodę Magdalena Kalisz nie ukrywała łez.
- Jestem bardzo zaskoczona, bo jesteśmy gdańszczanami najmłodszymi stażem - mówiła ze sceny. - Mieszkamy w Gdańsku dopiero od 3,5 roku. W zeszłym roku dostałam tu nagrodę Pomorskie Sztormy GW w kategorii Odkrycie Roku w Kulturze, w tym roku druga nagorda. Nie wiem czy są tutaj jeszcze inne - żartowała i otrzymała brawa. - Jestem szczęśliwa, że mogę mieszkać w Gdańsku, realizować tu swoje marzenia i plany. Gdańske Targi Książki to tytaniczna praca wielu osób. Bardzo wam wszystkim dziękuję.
Paweł Szopowski chociaż zapewniał, że woli czytać książki niż przemawiać, powiedział: - Pięć lat temu kiedy postanowiliśmy się przeprowadzić z Magdą z Warszawy do Gdańska to wszyscy nas poklepywali: "Fajnie, do Gdańska, ale co tam będziecie robić? W Warszawie jest wszystko, a w Gdańsku jest wiatr i zimno." A jak opuszczali w zeszłą niedzielę Targi Książki, to mówili: "Kurcze, ale fajnie macie w tym Gdańsku. Tu wszystko jest, nawet słońce. I nie wieje, jest ciepło." Dziękujemy.
Splendor Gedanensis oprócz chwały i splendoru ma też swój walor materialny - laureaci otrzymują statuetkę dyplom oraz nagrodę pieniężną w wysokości 20 tysięcy zł.
Podczas gali poznaliśmy również Mecenasa Kultury za rok 2018. O tytuł ubiegało się sześć firm: Ziaja Ltd Zakład produkcji Leków sp z o.o., Browar Amber sp. z o.o., Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o., Towarzystwo Przyjaciół Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, Sopocka Odessa Ewa i Arkadiusz Hronowscy oraz firma PPU Izobud Sp. z o.o. Kapituła uznała, że gdańskiej kulturze w roku 2018 najbardziej przysłużyła się firma Browar Amber sp. z o.o. wspierając Muzeum Gdańska.
Uroczystość zakończyła się solowym koncertem wybitnego pianisty, jazzmana i gdańszczanina, Leszka Możdżera.
Zobacz film z rozdania nagród:
Laureatów do listy nominowanych wybierała Kapituła w składzie: Andrzej Stelmasiewicz – przewodniczący Komisji Kultury i Promocji Rady Miasta Gdańsk, Małgorzata Skorupa – przedstawiciel środowisk opiniotwórczych i twórców kultury, Cezary Obracht- Prondzyński – przedstawiciel środowisk opiniotwórczych i twórców kultury, Anna Czekanowicz-Drążewska – przedstawiciel środowisk opiniotwórczych i twórców kultury, Stanisław Rosiek – przedstawiciel środowisk opiniotwórczych i twórców kultury, Hubert Bilewicz – przedstawiciel środowisk opiniotwórczych i twórców kultury, Grzegorz Kubicki – przedstawiciel mediów, Barbara Frydrych – dyrektor Biura Prezydenta ds. Kultury, Ewa Adamska – kierownik Referatu ds. Mecenatu Kultury Biura Prezydenta ds. Kultury, Małgorzata Omilanowska – laureat Nagrody za rok 2017, Stefan Wesołowski – laureat Nagrody za rok 2017, Mariusz Waras – laureat Nagrody za rok 2017 i Justyna Piórkowska – laureat Tytułu za rok 2017.
Nominowani w tym roku byli również:
Barbara Świąder-Puchowska, teatrolożka, redaktorka, organizatorka i animatorka życia kulturalnego, wykładowczyni w Katedrze Kulturoznawstwa Uniwersytetu Gdańskiego, za książkę „Myślenie obrazem. Gdańskie teatry plastyków w latach 50. i 60. XX wieku”
“Dada-gdański dialekt” - 25 lat na scenie Teatru Dada von Bzdülöw
Jacek Friedrich, historyk sztuki, nauczyciel akademicki, autor publikacji o sztuce i architekturze Gdańska, który jest wykładowcą w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego oraz dyrektorem Muzeum Miasta Gdyni. Nominację otrzymał za wydaną w 2018 roku książkę „Walka obrazów. Przedstawienia wobec idei w Wolnym Mieście Gdańsku”.
„Sąd ostateczny” dla dzieci. Piękna i mądra książka o cennym obrazie
Magdalena Grzebałkowska, reporterka i pisarka, autorka bestsellerowych książek: „Ksiądz Paradoks. Biografia Jana Twardowskiego”, „1945. Wojna i pokój” (za którą otrzymała nagrodę Nike Czytelników w 2016 r.), „Beksińscy. Portret podwójny”. Kapituła nominowała ją za, wydaną w 2018 roku, frapującą biografię wybitnego jazzmana „Komeda. Osobiste życie jazzu”.
"Szarutek" z charyzmą. Nowa książka Magdaleny Grzebałkowskiej - o Krzysztofie Komedzie
Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury Splendor Gedanensis jest najstarszym i najistotniejszym wyróżnieniem gdańskim w dziedzinie kultury. Początkowo nazwano ją Nagrodą Miasta Gdańska, potem Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury i Sztuki i w końcu Nagrodą Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury Splendor Gedanensis. Obecną nazwę nosi od 2004 roku. Do tej pory nagrodzonych zostało 205 osób – niektóre z nich otrzymały nagrodę dwu- lub trzykrotnie. Natomiast tytuł Mecenasa Kultury przyznano 25 razy.
WIĘCEJ:
45. Splendor Gedanensis. Omilanowska, Waras, Wesołowski i Ziaja to laureaci nagrody za rok 2017
