40 grafik Daniela Chodowieckiego trafi do Muzeum Gdańska - dzięki dofinansowaniu

16 arkuszy z 40 grafikami XVIII-wiecznego słynnego gdańskiego malarza i rysownika Daniela Chodowieckiego wzbogaci kolekcję Muzeum Gdańska dzięki dofinansowaniu Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów w ramach programu „Rozbudowa kolekcji muzealnych”. Muzeum już planuje specjalną, jubileuszową wystawę poświęconą artyście i jego dziełom.
03.10.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Obraz przedstawia alegoryczną scenę, gdzie centralna postać jest wyciągana z jaskini, co symbolizuje ucieczkę z ciemności ku światłu lub wiedzy, podczas gdy inni towarzysze patrzą z zainteresowaniem. Na pierwszym planie widzimy postać leżącą na ziemi obok miecza i książek, co może symbolizować upadek lub ignorancję, a poniżej znajduje się napis: „Wercke der Finsternis” oraz odniesienie do satyry na nielegalne przedruki
Daniel Chodowiecki „Satyra na nielegalne przedruki”
mat. Muzeum Gdańska

Muzeum Bursztynu. Dwie nowe wystawy od soboty - za jedną odpowiada Lidia Popiel

- Daniel Chodowiecki jest postacią znaną i cenioną w nie tylko w Polsce, ale i całej Europie. Cieszy się także nieustającą popularnością na rynku antykwarycznym. Niebawem, w 2026 roku, będziemy obchodzić 300. rocznicę jego urodzin. Z okazji okrągłego jubileuszu planujemy wystawę poświęconą jego życiu i sztuce – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Najnowszy nabytek poszerzy naszą kolekcję o kolejne tematy i wzbogaci zapowiadaną ekspozycję o przykłady dzieł doskonale ilustrujących poszczególne etapy bogatej twórczości grafika.

Na obrazie widzimy grupę mnichów i innych postaci, które uczestniczą w żywej scenie celebracji lub toastu, z centralną postacią stojącą na podwyższeniu i wznoszącą kubek, prawdopodobnie symbolizującą króla. W tle można dostrzec wiejskie domostwa, a poniżej ryciny widnieje napis w języku niemieckim: „Es lebe der König von Preußen & C.”, co oznacza „Niech żyje król Prus"
Daniel Chodowiecki „Mnisi i Husarzy”
mat. Muzeum Gdańska

Zakupione dzieła prezentują szeroki przekrój dorobku Chodowieckiego. Obiekty wpisują się w charakter kolekcji grafiki Muzeum Gdańska i uzupełniają zbiór prac artysty obecnie będących w inwentarzu muzealnym. Pozyskane ryciny odznaczają się wyjątkowością z wielu powodów.

- „Mnisi i Husarzy” to jeden z przykładów sporadycznie pojawiających się na rynku antykwarycznym wczesnych prac artysty. Zestawienie zawiera także grafiki zdobiące książki i kalendarze, które ugruntowały pozycję Daniela Chodowieckiego jako jednego z najwybitniejszych ilustratorów epoki – mówi Marta Krzyżowska z Pracowni Grafiki i Rysunku Muzeum Gdańska. – Ponadto, niektóre prace, jak „Winieta” i rycina tytułowa do cz. II „Julchen Grunthal” zawierają rzadko pojawiające się remarki. Służyły one do testowania głębokości trawienia i umieszczane były na skraju płyty. Artyści rytowali tam (często w formie żartu) drobne przedstawienia niemające nic wspólnego z właściwą kompozycją – portrety, figurki, drobne scenki.

Na obrazie po lewej stronie widzimy grupę osób zgromadzonych wokół postaci, która wznosi rękę ku wieniec na drzewcu, co może symbolizować akt celebracji lub hołdu. Z kolei po prawej stronie, na okrągłej rycinie, przedstawiono scenę wewnątrz budynku, gdzie kobiety siedzą przy stole, zajmując się jakąś rozmową lub domowym obowiązkiem, w tle widoczny jest duży okno, przez które wpada światło
Daniel Chodowiecki - winieta i rycina tytułowa do cz. II „Julchen Grunthal”
mat. Muzeum Gdańska

Najnowszy zakup to kolejna z form pielęgnowania pamięci o postaci urodzonego w Gdańsku grafika. W 2023 roku do kolekcji zakupiono portrety Daniela Chodowieckiego i jego małżonki, Jeanne. Obrazy pochodzą spod pędzla Antona Graffa i są datowane na rok 1801. Obecnie stanowią część wystawy stałej w Domu Uphagena. Przedstawienie Chodowieckiego jest pierwszym w zbiorach Muzeum wizerunkiem tego artysty.

Portrety Daniela Chodowieckiego i jego żony. Muzeum Gdańska ma dwa nowe obrazy: „Są bezcenne”

Obraz przedstawia ekslibris Biblioteki Seminarium z Berlina, na którym widzimy dwie postacie, prawdopodobnie mnichów, stojących po obu stronach grupy wysokich drzew. Jeden z nich, trzymając kosz i narzędzie ogrodnicze, symbolizuje pracę i pielęgnację, a nad nimi widnieje napis w języku francuskim: „Dieu donne l'accroissement” („Bóg daje wzrost”)
Daniel Chodowiecki - exlibris Biblioteki Seminarium Francuskiego w Berlinie
mat. Muzeum Gdańska

Kronikarz oświecenia, zasłynął jako ilustrator

Daniel Chodowiecki urodził się w 1726 roku w Gdańsku. Był grafikiem, rysownikiem i malarzem, jednym z najważniejszych artystów oświeceniowej Europy. Przyszedł na świat w rodzinie z tradycjami kupieckimi, która sam również chciał kontynuować. Około 1743 roku wyjechał do Berlina, gdzie podjął praktykę handlową. Porzucił jednak dotychczasowe plany kariery, gdy w pełni poświęcił się swoim artystycznym zainteresowaniom – grafice i rysunkowi.

Obraz przedstawia alegoryczną scenę, w której kobieta leży na ziemi otoczona przez postacie symbolizujące opiekę i nadzieję, jedna z nich trzyma róg obfitości, z którego wypadają owoce. Na górze unoszą się putta, a w tle widoczny jest popiersie mężczyzny oraz płonące miasto, co sugeruje nawiązanie do pożaru miasta Ruppin
Daniel Chodowiecki - „Alegoria pożaru miasta Ruppin”
mat. Muzeum Gdańska

Zasłynął jako ilustrator dzieł literackich i naukowych XVIII wieku – jego prace zdobiły dzieła Diderota, Goethego, Schillera czy Woltera. Grafiki oraz rysunki Chodowieckiego były cenione za dokładność, wyrazistość i subtelne przedstawienie detali. W 1764 roku został członkiem honorowym Królewskiej Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych, a w 1797 roku objął jej dyrekturę, którą pełnił do śmierci w 1801 roku. W tym czasie przeprowadził szereg reform akademii, m.in. umożliwił przyjmowanie kobiet do grona jej członków. Był bardzo płodnym artystą – na jego dorobek artystyczny składa się około 4000 rysunków, 2000 grafik i 30 obrazów.

Obraz przedstawia dwanaście ilustracji, które prawdopodobnie stanowią część kalendarza genealogicznego na rok 1780. Każda ilustracja przedstawia różne sceny o charakterze symbolicznym lub alegorycznym, niektóre z nich są odwrócone do góry nogami, a pod każdą znajdują się opisy lub wersy w języku francuskim
Daniel Chodowiecki - dwanaście ilustracji do kalendarza genealogicznego na 1780 rok
mat. Muzeum Gdańska

Zakup grafik autorstwa Daniela Chodowieckiego dofinansowano ze środków programu „Rozbudowa zbiorów muzealnych – program własny Narodowego Instytutu Muzeów 2024” pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego”. Kwota dofinansowania wyniosła 39 177,00 zł, wkład własny Muzeum Gdańska: 10 608,00 zł. Całkowita kwota zadania: 49 725,00 zł.

Grafiki Daniela Chodowieckiego ożywione! Krótkometrażówka o gdańskim artyście opowiedziana jego dziełami

TV

Jarmark Bożonarodzeniowy od 22 listopada do 23 grudnia