Pamięć o generale Maczku
W Gdańsku pamięć o Stanisławie Maczku kultywowana jest od 2004 roku, kiedy na Strzyży stanął pomnik ku czci generała oraz nadano jego imię tamtejszemu placowi, u zbiegu ulic Chopina i Wojska Polskiego. Wnioskodawcą budowy pomnika był gdański Zarząd Wojewódzki Ogólnokrajowego Stowarzyszenia Polskich Sił Zbrojnych, a wniosek poparł prezydent Paweł Adamowicz.
W poniedziałek, 9 grudnia, w uroczystości upamiętniającej generała wzięli udział przedstawiciele Miasta Gdańska, Wojska Polskiego, instytucji upowszechniających historię Polski, stowarzyszeń upamiętniających 1 Dywizję Pancerną, reprezentant ambasady Niderlandów w Polsce, konsul Niderlandów, delegacje szkół z pocztami sztandarowymi, wojskowa asysta honorowa, harcerze oraz rodziny żołnierzy 1 Dywizji Pancernej. Odtworzone zostały wypowiedzi generała Maczka, a także pieśni „Pancerni Chłopcy” i marsza „Generał Maczek”. Złożono także kwiaty pod pomnikiem.
Wydarzenie współorganizowali: Stowarzyszenie Rodzin 1 Polskiej Dywizji Pancernej wspólnie ze Szkołą Podstawową nr 38 im. gen. Stanisława Maczka w Gdańsku oraz Szkołą Podstawową nr 59 im. 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka w Gdańsku i Miastem Gdańsk.
ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ Z UROCZYSTOŚCI
Kim był generał Maczek
Generał Maczek ofiarnie służył Polsce. Należał do pokolenia Polski Niepodległej. W 1918 roku szedł na odsiecz załodze oblężonego Lwowa, potem brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Pod koniec lat trzydziestych objął dowództwo pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej, stanowiącej zalążek sił pancernych II RP. Walczył w kraju we wrześniu 1939 roku i we Francji w 1940 roku.
Największy wkład w polski czyn zbrojny wniósł jak dowódca I Polskiej Dywizji Pancernej. Godłem dywizji był hełm i skrzydło husarskie, na pamiątkę polskiej husarii, która w 1683 roku pod dowództwem Króla Jana Sobieskiego rozbiła Turków pod Wiedniem. Żołnierzy dywizji nazywano „czarnymi diabłami”. Generał przestrzegał ich jednak: „bijcie się twardo, ale po rycersku”. Jej szlak bojowy zaczął się 1 sierpnia 1944 roku, kiedy jednostka ta rozpoczęła przeprawę z Anglii na plaże Normandii, by wesprzeć walczących tam aliantów.
Pancerniacy Maczka wyróżnili się zwłaszcza pod Falaise we Francji, a następnie przeszli chlubny szlak przez Belgię i Holandię. Dywizja zakończyła wojnę na początku maja 1945 roku w Wilhelmshaven, gdzie polski dowódca przyjął kapitulację tamtejszego wielotysięcznego garnizonu niemieckiego. Straty dywizji wyniosły ponad 1/3 stanu z początku sierpnia 1944 roku: 304 oficerów i 5 tysięcy żołnierzy.
Generał Maczek po wojnie nie wrócił do komunistycznej Polski, pozostał na emigracji w Edynburgu w Wielkiej Brytanii. Tam zmarł, 11 grudnia 1994 r.,w wieku 102 lat. Pochowano go na cmentarzu żołnierzy polskich w Bredzie.
autorzy:
Marcin Szeląg, Urząd Miejski w Gdańsku
Marta Formella, Urząd Miejski w Gdańsku
