W spotkaniu uczestniczyli:
- Agnieszka Owczarczak, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska obecnej kadencji
- Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Miasta Gdańska obecnej kadencji
- Elżbieta Grabarek-Bartoszewicz, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska w latach 1998-2001
- Bogdan Oleszek, radny sześciu kadencji, przewodniczący Rady Miasta Gdańska w latach 2001-1018
- Jacek Starościak, pierwszy po upadku PRL prezydent Miasta Gdańska w latach 1990-1991
- Tomasz Posadzki, prezydent Miasta Gdańska w latach 1994-1998
- Grzegorz Grzelak, radny Miasta Gdańska I kadencji, obecnie radny i wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego
- Andrzej Stelmasiewicz, radny Miasta Gdańska obecnej kadencji
- Tadeusz Gleinert, wiceprzewodniczący Rady Miasta Gdańska w latach 1994-1998, radny Miasta Gdańska nieprzerwanie przez 4 kadencje w latach 1990-2006
Agnieszka Owczarczak, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska, podkreślała, że za symboliczną datę narodzin samorządu terytorialnego w Polsce uważa się 27 maja 1990 roku.
- Kiedy chcemy znaleźć definicję samorządności, spotykamy się z wieloma jej odmianami, jednak zawsze jest ona kojarzona ze wspólnotą, z odpowiedzialnością za miejsce, w którym się żyje. Idea samorządności i demokracji na zawsze zmieniła sposób myślenia o sprawach lokalnych. Nauczyła nas, jak ważna jest dbałość o to, co dzieje się w najbliższym otoczeniu, dała mieszkańcom możliwość decydowania o tym - podkreślała Agnieszka Owczarczak, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska.
Przypomniała też, że samorząd terytorialny opiera się na zasadach samodzielności, subsydiarności, demokracji i unitarności, a także działania w granicach prawa krajowego - ale prawa, które nie może umniejszać wagi pozostałych przywilejów samorządności.
30 lat samorządu terytorialnego. 27 maja 1990 roku - dzień, w którym zaczęła się lepsza Polska
- Początki samorządu były trudne: nowa sytuacja, 50 lat scentralizowanej władzy, brak doświadczenia i wystarczających środków finansowych z pewnością nie ułatwiały pracy. Ale przez te 30 lat, dzięki intensywnemu wysiłkowi mieszkańców, prezydentów, radnych wszystkich kadencji, dla których zawsze priorytetem była i jest poprawa warunków życia mieszkańców, dzięki dobrym wyborom kierunków działania i rozwoju, dzięki stworzeniu atrakcyjnego miejsca pobytu dla odwiedzających Gdańsk turystów, udało się ukształtować miasto, które budzi podziw nie tylko w Polsce, ale i na świecie - zwracała uwagę przewodnicząca Agnieszka Owczarczak. - Trudno chyba, nawet największym malkontentom, nie dostrzec, jak pięknie Gdańsk zmienił się w tym okresie, ile inwestycji udało się zrealizować, jak inne jest to miasto od tego z 1990 roku.
ZOBACZ TRANSMISJĘ Z PRZEBIEGU UROCZYSTOŚCI W NOWYM RATUSZU, 27 MAJA 2020 R.
Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz zaznaczyła z kolei, że majowe wybory w 1990 roku były momentem przełomowym w tworzeniu fundamentów odrodzonej, wolnej Rzeczpospolitej po 1989 roku.
- Bez wahania można nazwać tę zmianę rewolucyjną. Polacy przestali być poddanymi państwa komunistycznego. Staliśmy się prawdziwymi gospodarzami w swoich małych ojczyznach. Samorządowa rewolucja wymagała wzięcia odpowiedzialności nie tylko za samego siebie, ale także za innych. Dawała pierwszeństwo samoorganizacji i stawiała na odnowę lokalnych więzi. Słowem - wszystko było nowe: budowanie społeczeństwa obywatelskiego, tworzenie wolnej przestrzeni publicznej oraz debatowanie wokół tożsamości i pamięci lokalnej, powstawanie pierwszych organizacji pozarządowych. Taki nowy początek musiał być wielką przygodą - stwierdziła prezydent Dulkiewicz.
Ta reforma samorządowa jest dziś oceniana najlepiej przez współobywateli.
Historia 30 lat działalności Rady Miasta Gdańska opowiedziana przez archiwalne zdjęcia i dokumenty
- Gdańsk, w mojej ocenie, nie zmarnował tej szansy, nie zmarnował jej dzięki wam - siedzącym na tej sali (to słowa do byłych prezydentów Gdańska i przewodniczących Rady Miasta Gdańska - red.), ale też dzięki gdańszczankom i gdańszczanom. Miasto nie jest już takie, jak 30 lat temu. Nie ustrzegliśmy się błędów i zaniechań. Jesteśmy tego świadomi. A to sprawia, że wystrzegamy się ich na przyszłość. Może być jeszcze lepiej. W ogromnej mierze zmiana naszego otoczenia zależy od każdego z nas - podkreślała Aleksandra Dulkiewicz.
Prezydent Gdańska stwierdziła także, że dzisiejsze święto to okazja, by zastanowić się, jak solidne są fundamenty samorządowego ładu Rzeczpospolitej Polskiej.
- Z niepokojem obserwuję każdą próbę ograniczania naszej samorządności, naszej wolności. Obawiam się scenariusza, według którego rządzący posłużą się zagrożeniem pandemicznym, aby podporządkować samorząd terytorialny administracji centralnej. Oby się nie ziścił. Nie traćmy nadziei, bierzmy wolność i nią gospodarujmy. Nie oddamy przecież naszych gmin, miast, regionów, bo samorządność jest najlepszą rękojmią pomyślności Rzeczypospolitej - podkreśliła prezydent Gdańska.
Grzegorz Grzelak, politolog i wykładowca akademicki na Uniwersytecie Gdańskim, specjalizujący się w zakresie samorządu terytorialnego i polityki regionalnej, działacz opozycji w czasach PRL, aktualnie wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego, a w latach 1990-94 radny Rady Miasta Gdańska pierwszej kadencji, wygłosił okolicznościowy wykład poświęcony początkom samorządu terytorialnego. Poniżej jego fragment.
"Wszystko zaczęło się znacznie wcześniej. Taką pierwszą lekcją samorządności, tutaj w Gdańsku, był strajk sierpniowy roku 80'. To w tym strajku, i w później powstałej Solidarności, uczyliśmy się samoorganizacji i odpowiedzialności. Stocznia patrzyła na miasto, miasto patrzyło na stocznię, i żyło jej życiem. Jeszcze wcześniej była opozycja demokratyczna, m.in. mój Ruch Młodej Polski, w którym ćwiczyliśmy zagadnienia zasady pomocniczości. Inne środowisko, Kongresu Liberalno-Demokratycznego, rozwijało idee polityki rynkowej i regionalnej - przypominał Grzegorz Grzelak. - Był także Lech Bądkowski, a za nim całe Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. To od niego uczyliśmy się nowoczesnego państwa, odpowiedzialności i rozsądku politycznego, a przede wszystkim znanej nam dzisiaj idei krajowości. To tam tkwią korzenie naszej samorządności, jak również w takich inicjatywach jak spółdzielnia "Świetlik", na czele której stał m.in. Maciej Płażyński. Te korzenie tkwią także w strajkach: majowym i sierpniowym w roku 1988, jakby przegranych z ówczesnego punktu widzenia, ale to one utorowały drogę do tego, co wydarzyło się w 1989 roku. W roku 1980 powstawały pierwsze ekspertyzy, pierwsze materiały eksperckie dotyczące przyszłej reformy samorządowej".
30 lat samorządu terytorialnego. Zobacz pełną listę radnych, prezydentów i ich zastępców
W trakcie spotkania w Nowym Ratuszu, prezydent Aleksandra Dulkiewicz zaprezentowała najnowszą publikację miejską pt. "Gdańsk wczoraj i dziś 1990-2020. 30 lat samorządności". Przedstawia ona m.in. inwestycje i projekty społeczne realizowane w naszym mieście, ale też osiągnięcia Gdańska i jego mieszkańców, w różnych dziedzinach, na przestrzeni ostatnich trzech dekad.
Publikację można obejrzeć TUTAJ.
