Kilkadziesiąt spektakli, Andrzej Seweryn na początek
27. międzynarodowy Festiwal Szekspirowski potrwa od 26 lipca do 6 sierpnia. W programie znalazły się spektakle polskich teatrów m. in. z Poznania, Lublina, Wrocławia, Krakowa i Gdańska oraz Hiszpanii, Belgii, Francji, Ukrainy i Wielkiej Brytanii.
Tegoroczna edycja festiwalu będzie się wyróżniała inkuzywnością*, a jego hasło to: „Cudowna jest głupota tego świata!”.
*inkluzywny według Słownika Języka Polskiego to "łączący lub obejmujący jakąś całość; też: przeznaczony dla wszystkich"
Festiwal ma przedstawiać nie tylko odmienne nurty w sztuce, ale też zasypywać podziały pomiędzy różnymi rodzajami uprawiania teatru. Stąd decyzje o zaproszeniu na festiwal teatrów osób z niepełnosprawnościami, młodych twórców przed pierwszą premierą, i aż 10 premier.
Wśród wielu artystów, których można będzie podziwiać podczas 27. Festiwalu Szekspirowskiego są prawdziwe gwiazdy. Pierwsza z nich - wybitny aktor Andrzej Seweryn - wystąpiła w dniu otwarcia w "Learze, eseju aktorskim" w reżyserii Janusza Opryńskiego.
Uroczyste rozpoczęcie - przemówienia
Uroczyste rozpoczęcie festiwalu, jak i inauguracyjny spektakl, odbył się w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim.
Podczas uroczystości przemawiali:
Agata Grenda, dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego
- Szanowni Państwo. Jestem ogromnie szczęśliwa móc Państwa gościć w naszych gdańsko-elżbietańskich progach. Przed nami wielkie święto teatru – 27. edycja międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego. To druga edycja festiwalu pod moją dyrekcją i pierwsza, w 27-letniej historii festiwalu, w której program zagraniczny i wydarzenia towarzyszące są propozycją tak zwanego „kuratora zbiorowego”, jak lubimy o sobie mówić, czyli zespołu kuratorskiego, składającego się z pracowników i pracowniczek merytorycznych Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Niektórzy z nas związani są z festiwalem od ponad dwudziestu lat. Niektórzy są z nami od roku. Ale wszyscy kochamy teatr, wiemy w jakich festiwalach chcielibyśmy uczestniczyć, co nas nudzi i jaki rodzaj mówienia o Szekspirze nas interesuje. Nasze propozycje to wynik wielu dyskusji, kompromisów – od tych merytorycznych, po finansowe.
Pokażemy Wam w tym roku ostatnią produkcję legendarnego Petera Brooka, koprodukcję naszego teatru ze światową gwiazdą –Needcompany z Belgii, a także inną światową gwiazdę, tym razem z Wielkiej Brytanii – Charlotte Rampling. Będzie „Hamlet” w wersji flamenco, prosto z Sevilli i dwa inspirowane Szekspirem monodramy w wersji stand-upowej z Wielkiej Brytanii.
Wspólnie wybraliśmy motto tegorocznego festiwalu – „Cudowna jest głupota tego świata”, godzinami dyskutując o tym, co Szekspir miał na myśli i co my mamy na myśli, powołując się na niego ponad 400 lat później. Razem pracowaliśmy nad wszystkimi zmianami w tegorocznych regulaminach i konkursach festiwalowych, wspólnie dobieraliśmy gości specjalnych tegorocznej edycji, proponowaliśmy warsztaty, spotkania, blogi, spoilery i wszystko, co będzie się wokół festiwalu działo. Podczas nadchodzącej edycji przyglądamy się temu światu i panującemu na nim człowiekowi, który jest sam swoim największym wrogiem.
Pokazujemy człowieka w jego zmaganiach z własnymi słabościami, mrokiem i lękiem. Ale też człowieka, który pragnie, walczy, który w swojej naiwności zarówno przegrywa, jak i wygrywa, w tym „cudownie głupim świecie”! Zarówno program główny, jak i wydarzenia towarzyszące obracać się będą wokół ludzkich wyborów, odpowiedzialności i powinności wobec siebie, drugiego człowieka i wobec świata.
Będziemy prezentować różne formy teatralne, będziemy otwarci na nowatorskie odniesienia i inspiracje. Z drżącym sercem czekamy na 10 premier, które zobaczymy podczas tegorocznej edycji. Wierzymy, że misją naszego teatru, jako organizatora festiwalu, jest nie tylko prezentowanie wybitnych osobistości sceny i najbardziej uznanych produkcji, ale też dawanie szansy zdolnym artystom i artystkom, którzy potrzebują wsparcia (finansowego, merytorycznego, logistycznego i lokalowego), aby mogli rozwinąć skrzydła. Widzimy też potrzebę promocji Williama Szekspira, bo – proszę Państwa – w polskim teatrze jest kryzys! Reżyserzy wybierają na warsztat dzieła Mistrza ze Stratfordu coraz rzadziej. Chcemy to zmienić. Jesteśmy bardzo przejęci naszym kuratorskim debiutem, ale jesteśmy profesjonalistami – każdy z nas wniósł w programowe decyzje kawałek swojej specjalizacji, tej wykonywanej i tej wyuczonej. Mamy wśród nas managerów kultury z wieloletnim doświadczeniem w programowaniu międzynarodowym, mamy znawczynie Szekspira i teatru elżbietańskiego, pracujące nad swoimi doktoratami, mamy osoby, których pamięć festiwalowa sięga lat 90.
Są wśród nas specjalistki od rozwoju publiczności i ci, którzy zadawali nam przede wszystkim pytanie „czy spotka się to z zainteresowaniem naszych widzów?”, „czy to się sprzeda?”. Mamy też młode, prężnie działające teatrolożki, śledzące aktualne trendy oraz wspierające je specjalistki od mediów. Zobaczcie nas Państwo, to my – merytoryczni pracownicy Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego - zaprogramowaliśmy ten festiwal: Anna Albinger, Maria Gostyńska, Jarosław Grodź, Zuzanna Medygrał, Marta Nowicka, Paulina Popiół, Sonia Romanowska, Jacek Skolimowski, Melania Szymerowska, Anna Szynkaruk-Zgirska, Joanna Śnieżko-Misterek, Bartłomiej Wutkowski i ja. A z nami programerzy polskiej części festiwalu – redaktorka i menadżerka kultury Katarzyna Knychalska i krytyk teatralny, teatrolog, redaktor Łukasz Drewniak. [wszyscy po kolei stawili się na scenę - red.].
I wspólnie pragniemy podziękować naszym organizatorom: Marszałkowi Województwa Pomorskiego Mieczysławowi Strukowi oraz Prezydent Gdańska Aleksandrze Dulkiewicz, a także naszemu współorganizatorowi, Fundacji Theatrum Gedanse za nieustanną pomoc i wiarę w Gdański Teatr Szekspirowski.
I pozwólcie Państwo, że zacytuję Wojciecha Młynarskiego:
odwagę mieć zakpić - nim uczyni skłon.”
Zapraszamy Państwa na 27. międzynarodowy Festiwal Szekspirowski!
Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego
- Już za parę chwil będziemy uczestniczyć w wielkiej uczcie intelektualnej przepełnionej emocjami i dramatyzmem. Spektaklem inaugurującym 27. Festiwal Szekspirowski jest „Lear” – poruszający monodram Andrzeja Seweryna w reżyserii Janusza Opryńskiego.
Motto tegorocznej edycji festiwalu: „Cudowna jest głupota tego świata!” to cytat zaczerpnięty właśnie z tego dramatu. Jak rozumieć to zdanie? Jak je zinterpretować? Z pewnością nie ma jednej prawidłowej odpowiedzi. Na pewno trzeba je rozważyć w kontekście obecnych wydarzeń oraz wyzwań stojących przed nami i następnymi pokoleniami. W obliczu toczącej się od ponad roku tuż za naszymi granicami wojny w Ukrainie, inflacji o niespotykanej od dziesięcioleci skali, niepokojących ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i klimatycznych nawiedzających świat z coraz większą częstotliwością, każdy z nas powinien się zastanowić, w jaki sposób może pomóc, aby przywrócić światu równowagę. Wyciągajmy wnioski z historycznych tragedii, unikajmy błędów popełnionych przez naszych poprzedników, dbajmy o siebie nawzajem, czyńmy dobro. Zdaję sobie sprawę jaką wagę ma coroczne święto Mistrza ze Stratfordu
organizowane przez Gdański Teatr Szekspirowski. Nie do przecenienia jest fakt, że dzięki festiwalowi Pomorzanki i Pomorzanie mają możliwość podziwiać kolejne mistrzowskie wystawienia arcydzieł Szekspira prezentowane przez teatry z całego świata.
Wszystkim Państwu, całej festiwalowej publiczności, życzę wzruszeń, zadumy, zachwytu!
Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska
- W imieniu reprezentacji zaledwie niewielkiej galerii szekspirowskich postaci, króla Leara, Makbeta, Romea i Julii oraz artystów z Polski i ze świata – miło mi powitać Państwa w Gdańsku na 27 już edycji Festiwalu Szekspirowskiego.
Między ubiegłoroczną a tegoroczną odsłoną festiwalu prawdziwie zakończyła się epoka. Po 70 latach rządów odeszła królowa Elżbieta II. Wyobraźmy sobie, że dziś o siedemnastej siedli przy herbatce z profesorem Jerzym Limonem, z nadania królowej oficerem Honorowego Orderu Imperium Brytyjskiego. Zaraz obejrzą Andrzeja Seweryna w roli króla Leara. W tym lepszym świecie, to już chyba odmienny język nie jest przeszkodą? Pozdrawiamy z Gdańska króla Karola III. Wciąż z wdzięcznością pamiętając, że ponad 30 lat temu objął swoim patronatem odbudowę teatru elżbietańskiego w Gdańsku.
„Cudowna jest głupota tego świata!” – głosi motto 27 edycji Festiwalu Szekspirowskiego, zaczerpnięte właśnie z „Króla Leara” Williama Szekspira. Nim wygodnie rozsiądziemy się w fotelach myśląc, że sprawcami tej głupoty nie „my” jesteśmy, tylko jacyś „oni”, Szekspir obśmieje nasze dobre samopoczucie: „Godny podziwu wykręt łajdaczącego się człowieka – obarczać gwiazdy odpowiedzialnością za własną koźlą naturę!”.
Publiczności festiwalowej i artystom życzę dobrego czasu. Organizatorom jak najmniej sytuacji wymykających się spod kontroli. A nam wszystkim, żebyśmy wyrzekali się koźlej natury, co głupotę sprowadza na ten świat, bo trudno już to rzeczywiście wytrzymać.
Zbigniew Canowiecki, prezydent Pracodawców Pomorza, członek Rady Teatru Szekspirowskiego
- Szanowni Państwo. Kiedy dyrektorka GTS Agata Grenda przedstawiała Radzie Teatru program festiwalu zwróciliśmy uwagę, że podczas tegorocznej edycji wybrzmiewać będą kwestie niezwykle istotne dla współczesnego teatru. Zauważalne jest przede wszystkim wprowadzenie w główny nurt festiwalu kwestii społecznych, zagadnień dawniej niszowych, a przecież w teatrze dwudziestego pierwszego wieku wybrzmiewających z pełną mocą również na deskach teatru tradycyjnego.
Dyrektorka Agata Grenda i jej kuratorski zespół otworzył festiwal między innymi na teatr współtworzony - w niezwykle dojrzały sposób - przez osoby z rozmaitymi formami niepełnosprawności. Znajdujemy w nim potwierdzenie istoty szekspirowskiego uniwersum, w którym dążenia duchowe splatają się z potrzebą wyrażania najgłębszych uczuć, miłości we wszystkich jej przejawach, nie zapominając przy tym o cielesności, o namiętności. Dzięki temu tak ważne kwestie estetyczne mogą współbrzmieć z niezwykle ciekawymi sposobami odczytywania świata przez pryzmat dzieł Williama Szekspira.
W imieniu Rady Teatru życzę Państwu wielu wrażeń i interesujących refleksji podczas oglądania kolejnych interpretacji sztuk Szekspira.
Justyna Limon, wdowa po Jerzym Limonie, pomysłodawcy Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego
- Serdecznie Państwa witam na 27. Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku.
To dla mnie wzruszający moment, gdyż jak zapewne wielu z obecnych tu gości wie, jestem związana z ideą powstania teatru i festiwalu od początku, czyli od założenia Fundacji Theatrum Gedanense w 1990 roku. Dziś z okazji otwarcia 27. już festiwalu, który od tylu lat rozsławia miasto Gdańsk w Europie i na świecie, chciałbym podzielić się z Państwem dwiema refleksjami.
Nasz teatr swoją architekturą wnętrza nawiązuje do podobnych budynków z epoki elżbietańskiej, stąd jego nazwa – teatr szekspirowski. To nie tylko inspiracja architekturą siedemnastowiecznej Szkoły Fechtunku, która stała w tym miejscu i był a pierwszym teatrem publicznym Rzeczypospolitej, lecz także wielofunkcyjność tego budynku i różnorodność działań, tak charakterystyczne dla tego teatru kiedyś i teraz. Podczas inauguracji działalności Fundacji Theatrum Gedanense Jerzy Limon powiedział: „zbudujemy centrum kultury o zasięgu międzynarodowym”. Tak też się stało – owa śmiała wizja spełniła się. Nasz teatr od początku prezentował przedstawienia z całej Europy, a także świata, a następczyni Jerzego Limona, dyrektorka Agata Grenda, z wielkim zaangażowaniem rozwija go dalej w tym kierunku.
Druga refleksja dotyczy wagi ruchu obywatelskiego. Zarówno teatr, jak i festiwal powstały z inicjatywy obywatelskiej. Kiedy Jerzy Limon wraz z paroma przyjaciółmi założył Fundację Theatrum Gedanese, stowarzyszenie – oprócz szczytnego i szalonego (jak wielu mówiło) celu, czyli odbudowy teatru elżbietańskiego – nie miało dosłownie nic: ani siedziby, ani pieniędzy, ani znajomości. Było tylko marzenie i niezachwiana wiara charyzmatycznego lidera w sukces tego przedsięwzięcia. Co prawda zajęło to ćwierć wieku, ale udało się! Najpierw odbyły się pierwsze Dni Szekspirowskie podczas Jarmarku Dominikańskiego w 1993 roku, później pierwszy festiwal z okazji obchodów millenium Gdańska w 1997 roku, aż wreszcie otwarcie teatru w 2014 roku. Możemy być wszyscy dumni z tego, że to właśnie w Gdańsku, naszym wyjątkowym mieście „Solidarności”, oddolna inicjatywa obywatelska zwyciężyła. Warto o tym pamiętać – szczególnie w dzisiejszych czasach – i nigdy nie traci ducha walki i nadziei.
Organizatorami Festiwalu Szekspirowskiego są Fundacja Theatrum Gedanense i Gdański Teatr Szekspirowski przy wsparciu Marszałka Województwa Pomorskiego Mieczysława Struka i prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz.
