Scena Magazyn - nowe miejsce na kulturalnej mapie miasta
Nagroda Nowego Yoricka ma na celu zainspirowanie kolejnej generacji twórców do czytania i inscenizowania dzieł najsłynniejszego Stratfordczyka, oraz do poszukiwania w jego twórczości odpowiedzi na współczesne problemy i testowania z jej pomocą nowych form teatralnych. W projekcie wezmą udział trzy polskie teatry: Teatr Polski w Poznaniu, Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy oraz Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera z Warszawy.
- To już nasze drugie podejście do konkursu o Nowego Yoricka. Okazało się, że tzw. próg wejścia był w zeszłym roku zbyt wysoki, o czym mówili nam potem młodzi reżyserzy - wykluczyliśmy na przykład najbardziej znane sztuki Szekspira jako materiał do inspiracji. Dlatego wówczas zgłosiła się zbyt mała liczba chętnych, a wiele osób bało się spróbować swoich sił w konkursie - mówi Agata Grenda, dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego i dyrektorka artystyczna Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku. - Ponieważ dla nas Nowy Yorick ma być z założenia inwestycją w przyszłość - w większą liczbę świeżych i dobrych jakościowo produkcji Szekspirowskich, zmieniliśmy nieco warunki konkursu w tym roku. Liczymy na to, że powstaną szkice spektakli, które będą miały potencjał zaistnienia w stałym repertuarze polskich teatrów. Dlatego do współpracy nad realizacjami konkursowymi zaprosiliśmy Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera z Warszawy, Teatr Polski w Poznaniu i Teatr im. Heleny Modrzejewskiej z Legnicy.
Nowy Yorick - dla kogo?
Nowy Yorick jest skierowany do studentów reżyserii wyższych szkół teatralnych i filmowych w Polsce, a także do reżyserów już po debiucie, ale po maksymalnie trzech profesjonalnych realizacjach. Organizatorzy dopuszczają do konkursu twórców nie posiadających polskiego obywatelstwa, ale mieszkających i tworzących w Polsce, którzy nie mogą prowadzić działalności twórczej w kraju pochodzenia z uwagi na represje, sytuacje polityczną, działania wojenne lub narzucone przez władze państwowe ograniczenia w ekspresji twórczej.
Najlepsze trzy eksplikacje szekspirowskich widowisk zostaną zrealizowane, jeszcze przed Festiwalem, jako „work in progress” z zespołami artystycznymi Teatru Polskiego w Poznaniu, Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy oraz Teatru Powszechnego im. Zygmunta Hübnera z Warszawy. Dyrektorzy tych scen wybiorą po jednym scenariuszu i zaproszą reżyserkę, reżysera lub twórczy kolektyw do pracy. W każdym z teatrów odbędzie się nie więcej niż dwadzieścia prób każdej ze sztuk. Wszystkie realizacje zostaną zaprezentowane podczas 27. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego i będą poddane ocenie zagranicznego jury.
Koszty przygotowania każdej prezentacji - w ramach pieniężnej części nagrody, w wysokości do 25 tysięcy złotych - pokrywa Gdański Teatr Szekspirowski, jako organizator festiwalu. Każdy z wyróżnionych projektów może wejść do repertuaru teatru, który go zaprezentuje na Festiwalu, już jako pełnowymiarowy spektakl (teatry zastrzegają sobie pierwszeństwo w przygotowaniu pełnej wersji i dalszej eksploatacji realizowanego w ramach tej współpracy spektaklu), może też zainteresować dyrekcję innej sceny, uzyskując tym samym możliwość wzięcia udziału w konkursie o Złotego Yoricka podczas kolejnego Festiwalu Szekspirowskiego. Zwycięski projekt otrzyma statuetkę Nowego Yoricka.
- Konkurs o Złotego Yoricka, czyli na najlepszą polską interpretację utworu Williama Szekspira, został wymyślony przez profesora Jerzego Limona w czasach, kiedy trwała szekspirowska hossa na polskich scenach - pojawiało się około dwadzieścia inscenizacji na sezon. Można było przebierać do woli w propozycjach teatrów, mówić o potędze polskiego sposobu na Szekspira. Dziś sytuacja jest drastycznie inna, nieomal kryzysowa. Siedem realizacji Szekspira na sezon to już cała podaż konkursowa - mówi pomysłodawca konkursu, Łukasz Drewniak - krytyk teatralny, redaktor o selekcjoner konkursu o Złotego Yoricka od lat współpracujący z Festiwalem.
Podkreśla, że polski teatr na twórczość Szekspira patrzy nieufnie i odchodzi od jego politycznej lektury. Dotyczy to szczególnie młodych reżyserów.
- W ostatnich sezonach komedii i tragedii szekspirowskich nie wystawiał żaden reżyser poniżej czterdziestego roku życia! Gdański Festiwal Szekspirowski nie chce, by zamarła w Polsce recepcja Szekspira, zwłaszcza w młodym pokoleniu. Pragniemy zachęcić reżyserki i reżyserów do mierzenia się z dramatami Stratfordczyka, nagradzać najciekawsze adaptacje i ujęcia jego klasycznych tematów, wychowywać późniejszych, potencjalnych laureatów konkursu. Stąd pomysł na nowy, dwustopniowy konkurs - Nowego Yoricka - komplementarny wobec Złotego Yoricka - tłumaczy.
Co ważne, w tym roku organizatorzy nie ograniczają uczestników konkursu „listą sztuk zakazanych”. Można nawiązać do dowolnego utworu Szekspira. Scenariusz finalnego spektaklu powinien jednak zawierać minimum 50% wybranego tekstu Williama Szekspira.
- Nowy Yorick nie jest konkursem, który ma pokazać, że Szekspir jest dalej wielki, Nowy Yorick jest konkursem, w którym to młoda reżyserka lub reżyser pokażą nam, że mogą być wielcy w Szekspirze i dzięki Szekspirowi - dodaje Łukasz Drewniak.
Jak się zgłosić?
Aby wziąć udział w Konkursie należy wysłać eksplikację reżyserską. Dyrektorom teatrów współpracujących zależy również na poznaniu kandydatów, więc warto dodać do zgłoszenia krótki materiał wideo (pięciominutowa osobista eksplikacja projektu) na adres mailowy: fs.nowyyorick@gmail.com.
Nabór projektów trwa do 7 maja 2023.
O Festiwalu Szekspirowskim
Festiwal Szekspirowski odbywa się co roku latem w Trójmieście, organizowany jest przez Gdański Teatr Szekspirowski i Fundację Theatrum Gedanense od 26 lat. Prezentowało się na nim ponad 240 różnych zespołów teatralnych z ponad 40 krajów. Pokazywano realizacje takich twórców, jak Peter Brook, Luk Perceval, Romeo Castellucci, Elizabeth LeCompte, Lew Dodin, Eimuntas Nekrošius, Oskaras Koršunovas, Tiago Rodrigues, Jan Lauwers, Roberto Ciulli, Robert Sturua i wielu innych (łącznie, podczas dotychczasowych edycji swoje produkcje pokazało ponad 250 reżyserów z całego świata). Festiwal jest międzynarodową platformą wymiany doświadczeń, praktyk teatralnych i dyskusji środowisk związanych z twórczością Williama Szekspira oraz fanów teatru.
Jest to również wydarzenie w istotny sposób promujące Gdańsk i Trójmiasto na forum krajowym i międzynarodowym. Wyrazem tego jest, między innymi, zainicjowana w 2010 r. Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich, zrzeszająca obecnie 11 partnerów – z Polski, Niemiec, Węgier, Czech, Rumunii, Wielkiej Brytanii (2), Armenii, Danii, Macedonii, Serbii, mająca swoją siedzibę w Gdańsku.
Festiwal Szekspirowski łączy prezentacje spektakli z całego świata z konkursami na najlepsze polskie spektakle szekspirowskie (konkursy o Złotego Yoricka i SzekspirOFF), a także działaniami artystycznymi, edukacyjnymi, warsztatami i spotkaniami z twórcami z różnych stron świata.
Organizatorami Festiwalu Szekspirowskiego są Gdański Teatr Szekspirowski i Fundacja Theatrum Gedanense.
Więcej informacji: festiwalszekspirowski.pl.
