Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Biało-Czerwona na Górze Gradowej. WIDEO i ZDJĘCIA
Miejsce - symbol, ważne dla kilku pokoleń gdańszczan
Uroczystość odbyła się na Targu Drzewnym, przy pomniku króla Jana III Sobieskiego. Zastępca prezydent Gdańska, Piotr Grzelak, przypomniał, że uroczystość ta nieprzypadkowo zorganizowana została właśnie u stóp tego pomnika.
- To miejsce - symbol, łączące pragnienie wolności i niepodległości wielu pokoleń Polaków. Dziś przypominamy reformatorskie dzieło Sejmu Wielkiego, w tym Konstytucję z 1791 roku i jej zasady: rządy prawa i konstytucyjne wolności. 19 lat wcześniej, w 1772 roku, zaborcy dokonali I rozbioru Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Przez dwie dekady reformatorzy zabiegali o odnowę Rzeczpospolitej, ścigali się z czasem, czując obecność i wpływy Rosji, Prus i Austrii - mówił Piotr Grzelak. - Konstytucja 3 Maja była bezcennym dziedzictwem. To na tym dziedzictwie pokolenie naszych rodziców rozpoczęło marsz ku pełnej wolności. Majowe obchody w roku 1980 przyniosły aresztowanie, na trzy miesiące, przemawiających do zgromadzonych tutaj, pod pomnikiem: Dariusza Kobzdeja i Tadeusza Szczudłowskiego. Ich wyjście z aresztu zbiegło się z decyzją o sierpniowym strajku - przypomniał.
Anna Górska, senatorka RP, zwróciła z kolei uwagę na to, że obecny parlament RP pracuje nad “przywróceniem ładu i porządku konstytucyjnego w Polsce”. Jej wystąpienie spotkało się z aplauzem zgromadzonych.
- Konstytucja nie jest dokumentem do swobodnej interpretacji, tylko podstawą istnienia państwa polskiego, której należy przestrzegać. Konstytucja nie jest czymś danym raz na zawsze - zaznaczyła senatorka Anna Górska. - Warto, korzystając z doświadczeń, czasem coś poprawić. Dziś w Senacie mamy projekt senacki zmian w Konstytucji, które miałyby poprawić jedną, bardzo istotną kwestię, o której w ostatnich ośmiu latach przekonaliśmy się, że trzeba o nią zawalczyć bardziej. Chodzi o wybór sędziów i funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego - aby już nigdy nie stał się narzędziem w rękach politycznych, zwłaszcza takiej władzy, która ma zapędy autorytarne.
Patriotyczne uroczystości majowe w Gdańsku
ZOBACZ RELACJĘ FILMOWĄ Z UROCZYSTOŚCI
Wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz podkreślała z kolei, że polski dokument z 1791 roku był wzorem do naśladowania dla całej Europy.
- 233 lata temu to Polacy okazali się być najnowocześniejszym narodem Europy, który dzięki swoim myślicielom przyjął rozwiązanie modelowe - dowód wielkości polskiej myśli prawniczej. Konstytucja z 1791 roku była preludium do tego, co działo się później: powstań, wojny obronnej, buntu przeciwko komunizmowi, walki o demokrację i rządy prawa - podkreśliła wojewoda Beata Rutkiewicz. - Konstytucja 3 Maja była tym dokumentem, który kompleksowo porządkował rzeczywistość polityczną. Niestety, ustawa ta obowiązywała tylko przez rok. Stan ten został przerwany w wyniku zawiązania się konfederacji targowickiej. Skąd zatem ta duma i radość, skoro konstytucja ta upadła? Stąd, że zdążyła stać się wzorem i drogowskazem nie tylko dla Polaków, ale i Europejczyków. Udowodniła, że dzięki wspólnocie obywatelskiej, równości i wartościom można osiągnąć cel i zmienić rzeczywistość.
Pierwsza w Europie, druga na świecie
Konstytucja 3 Maja została uchwalona 3 maja 1791 roku, czyli 233 lata temu. Ten doniosły akt prawny uchwalono w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie - rezydencji władców Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konstytucja była pierwszym w Europie i drugim na świecie - po konstytucji amerykańskiej z 1787 roku - tego typu spisanym dokumentem regulującym porządek prawny w państwie.
Ustawa rządowa - tak ją wtedy nazywano - przekształcała Rzeczpospolitą Obojga Narodów w monarchię konstytucyjną i wprowadzała zasadę trójpodziału władzy. Ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, zrównywała politycznie mieszczan i szlachtę, a także zapewniała chłopom ochronę państwa. Znosiła też formalnie liberum veto. Wyrazicielem suwerennej woli narodu miał być dwuizbowy Sejm.
ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ Z UROCZYSTOŚCI
W uroczystości uczestniczyli pomorscy posłowie: Magdalena Sroka i Patryk Gabriel, europoseł Janusz Lewandowski, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska Agnieszka Owczarczak, radni zakończonej już kadencji Rady Miasta Gdańska: Kamila Błaszczyk, Beata Dunajewska i Andrzej Stelmasiewicz, a także kombatanci, harcerze i członkowie Związku Piłsudczyków.
