2025 rokiem Jerzego Sampa

2025 to rok profesora Jerzego Sampa, historyka literatury, pisarza, ustanowiony przez władze Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. 16 lutego minie 10. rocznica śmierci tego wybitnego znawcy dziejów Gdańska, mieszkańca Oruni. Jerzy Samp zapisał się na trwałe w historii regionu jako niestrudzony popularyzator kultury, literatury kaszubsko-pomorskiej i tematyki gdańskiej.
28.01.2025
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu widoczny jest mężczyzna w średnim wieku, siedzący na ozdobnym, drewnianym krześle z rzeźbionymi detalami. Jego twarz wyraża skupienie i powagę. Mężczyzna ma krótko przystrzyżone włosy, lekki zarost i intensywne spojrzenie. Ubrany jest w elegancki garnitur, jasnoniebieską koszulę oraz czerwony krawat. Tło jest rozmyte, co kieruje uwagę na postać i szczegóły krzesła, które jest bogato zdobione i stanowi istotny element kompozycji zdjęcia. Zdjęcie wykonano w formalnym, prawdopodobnie oficjalnym lub ceremonialnym kontekście.
Jerzy Samp (1951-2015)
fot. Maciej Kosycarz/ kfp.pl

Zasłużony dla Kaszub i Gdańska

Rada Naczelna Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego uchwałę ustanawiającą patronat Jerzego Sampa w 2025 roku podjęła w październiku ubiegłego roku. 
- Jerzy Samp z pewnością należał do najbardziej wyrazistych postaci zajmujących się kulturą i dziejami Kaszub, Pomorza i Gdańska przełomu XX i XXI w. o znacznie zróżnicowanych zainteresowaniach i osiągnięciach. Profesor Uniwersytetu Gdańskiego, historyk literatury, literaturoznawca i jednocześnie poeta, pisarz, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, znawca regionalnej literatury. Badał też kaszubski, pomorski i gdański folklor. Wniósł znaczny wkład w poznanie oraz upowszechnienie regionalnych mitów oraz bajek, które wzbogacił własnymi utworami.
Całe życie związany z Gdańskiem, a właściwie jego dzielnicą Orunią. Temu miastu poświęcił znaczną część swoich publikacji. Ważną przestrzenią jego aktywności była popularyzacja kaszubskiego i gdańskiego dziedzictwa kulturowego 
Dalszy ciąg artykułu pod Kalendarzem Wydarzeń
- napisał o zmarłym dekadę temu znawcy Gdańska dr Bogusław Breza, jeden z twórców Kaszubopedii.

Wybitny naukowiec UG

Jerzy Samp urodził się 23 marca 1951 r. w Gdańsku.
 
Ukończył VII Liceum Ogólnokształcące. W latach 1969-1970 studiował filologię polską w Wyższej Szkole Pedagogicznej, następnie do 1975 r. na Uniwersytecie Gdańskim. Po uzyskaniu magisterium pod kierunkiem prof. Marii Janion został pracownikiem naukowym uczelni. 

Czytaj także: Nauczyciel Gdańska ma swój pomnik na kółkach. Prof. Jerzy Samp patronem tramwaju

W 1982 r. uzyskał doktorat w oparciu o rozprawę "Motyw i funkcje Smętka w literaturze polskiej". Od 1992 r. doktor habilitowany. Dwa lata później z tytułem profesora nadzwyczajnego (uczelnianego) UG. 
 
 
Od 1994 do 2011 r. (z przerwami) kierownik Zakładu Pomorzoznawstwa Uniwersytetu Gdańskiego. Wykładał m.in. na uniwersytecie w Bremie, w Ostsee Akademie Lübeck-Travemünde (Niemcy) oraz na uniwersytecie w Ottawie (Kanada).

Wiedział wszystko o literaturze kaszubskiej i Gdańsku

Jako autor publikacji poświęconych dziejom Pomorza, Gdańska i Kaszub współpracował z Radiem Gdańsk (autor ok. 700 felietonów radiowych) oraz z redakcjami "Dziennika Bałtyckiego" i "Tygodnika Morskiego". 
 
Przez wiele lat Jerzy Samp był związany z kaszubskim ruchem regionalnym. Od 1971 r. aktywny działacz Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i współzałożyciel Instytutu Kaszubskiego. Wspierany przez Lecha Bądkowskiego podjął stałą współpracę z organem prasowym ZK-P „Pomeranią”. Należał do kolegium redakcyjnego czasopisma. Do końca życia publikował w "Pomeranii" swoje artykuły, reportaże i eseje.
Na zdjęciu widzimy uroczystość odsłonięcia tramwaju nazwanego Jerzy Samp. Na pierwszym planie stoi kilka osób w formalnych strojach, uśmiechających się i biorących udział w wydarzeniu. Dwie osoby po lewej stronie symbolicznie odsłaniają tabliczkę na tramwaju, unosząc czerwoną wstęgę. Obok, po prawej stronie, stoi kobieta trzymająca na rękach małe dziecko, a za nią inni uczestnicy wydarzenia. Tramwaj ma czerwono-kremowe barwy i widoczne oznaczenie numeru 1075. W tle widać flagi z herbem Gdańska, co sugeruje, że wydarzenie odbywa się w tym mieście. Atmosfera jest oficjalna, ale jednocześnie pogodna i symboliczna.
Na uroczystości nadania imienia tramwaju Jerzego Sampa nie mogło zabraknąć uczniów Szkoły Podstawowej nr 86, której patronem jest wybitny gdańszczanin
fot. Dominik Paszliński/ gdansk.pl
 
W 1977 r. Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie wydało tomik jego wierszy "Cyrografy", z licznymi elementami nawiązującymi do dziedzictwa kulturowego Kaszub.
 
Ważną częścią jego twórczości były studia nad literaturą kaszubską. Wygłosił i opublikował kilkadziesiąt referatów, artykułów dotyczących różnych aspektów tej problematyki. Był autorem wstępów do kilkudziesięciu książek innych kaszubskich i pomorskich autorów, utworów poetyckich, prozatorskich, eseistycznych itp.

Czytaj także: Profesor Jerzy Samp uhonorowany na Oruni

Z dużym uznaniem spotkała się jego antologia kaszubskich wierszy "Poezja rodnej mowy" poprzedzona często cytowanym wstępem "Zanim staniesz się niemy w mowie ojców" (1985), w którym nowatorsko podszedł do historii literatury kaszubskiej.
Na zdjęciu przedstawiono uroczystość pogrzebową, w której uczestniczy liczna grupa osób. Na pierwszym planie znajduje się mężczyzna trzymający krzyż z tabliczką zawierającą imię Jerzy Samp, co wskazuje na osobę, której dotyczy ceremonia. Obok widzimy członków kaszubskiego zespołu w tradycyjnych strojach, z charakterystycznymi żółtymi szarfami i flagami z symbolami kaszubskimi. Zebrani uczestnicy stoją wzdłuż alejki, niektórzy trzymają wiązanki kwiatów, co podkreśla charakter uroczystości. W tle widać drzewa i osoby w różnym wieku, które przyszły oddać hołd zmarłemu. Atmosfera jest poważna i uroczysta, z szacunkiem dla tradycji oraz pamięci Jerzego Sampa, co podkreśla obecność regionalnych symboli i strojów ludowych.
Na pogrzebie Jerzego Sampa liczna była delegacja Kaszubów
fot. Jerzy Pinkas/ gdansk.pl
 
Autor wielu książek o dziejach naszego miasta m.in. "Gdańsk prawie nie znany" (1993), "Bedeker gdański" (1996), "Danzig von A bis Z" (1997), "Legendy gdańskie. Dawne, nowe i najnowsze" (2000), "Miasto magicznych przestrzeni" (2003).
 
Był twórcą scenariuszy do filmów: "Był sobie Gdańsk" (z Donaldem Tuskiem i Jackiem Sarnackim) (1996), "Tysiącletni Gdańsk" (1997), Ave Gedanum (widowisko plenerowe z okazji 1000-lecia Gdańska w 1997 r. na Długim Targu).

Laureat wielu nagród

W latach 2003-2015 był członkiem Rady Naukowej Muzeum Historycznego Miasta Gdańska i Muzeum Gdańska. Zasiadał też w kapitułach Medali św. Wojciecha i księcia Mściwoja II.
 
Uhonorowany literacką Nagrodą im. Lecha Bądkowskiego (1986), przyznaną przez ZK-P, Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2007). Odznaczony został też Medalem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Gloria Artis” (2009). 
Na zdjęciu przedstawiono fragment uroczystości pogrzebowej. W centrum uwagi znajduje się zdjęcie zmarłego Jerzego Sampa, oprawione w złotą ramę, ustawione na sztaludze obok krzyża z tabliczką upamiętniającą jego życie. W tle widoczny jest grób pokryty zielonym materiałem, otoczony dużą ilością wieńców i kwiatów, głównie w odcieniach bieli i czerwieni. Na pierwszym planie znajduje się także misa z ziemią i łopatką, co sugeruje, że uczestnicy ceremonii biorą udział w symbolicznym złożeniu ziemi na grób. W tle widoczni są żałobnicy, zebrani wokół, w zadumie i refleksji. Scena rozgrywa się pod zielonym namiotem, w otoczeniu drzew, co nadaje całości spokojnej, uroczystej atmosfery.
Pogrzeb Jerzego Sampa na Cmentarzu Łostowickim odbył się 21 lutego 2015 r.
fot. Jerzy Pinkas/ gdansk.pl
 
Był żonaty z Barbarą (z domu Wojciechowską). Ojciec Klaudii (ur. 1981) i Christiana (ur. 1984).

Czytaj także: Jerzy - tak ma na imię nowy punkt widokowy na Gdańsk

Zmarł 16 lutego 2015 r. po długiej chorobie w szpitalu w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Łostowickim w Gdańsku.
 
Jego imię otrzymała Szkoła Podstawowa nr 86 przy ul. Wielkopolskiej, na Łostowicach. Jerzy Samp jest też patronem jednego z tramwajów Pesa Jazz Duo. W 2018 r. jego imieniem nazwano również punkt widokowy na zbiorniku wody Stara Orunia. We wrześniu 2022 r. uchwałą Rady Miasta jego imię nosi skwer w dzielnicy Orunia–Święty Wojciech–Lipce, obok Traktu św. Wojciecha i Kanału Raduni  - na wysokości ul. Gościnnej. 
 

TV

Video Player is loading.
Reklama
Aktualny czas 0:00
Czas trwania -:-
Załadowany: 0%
Typ strumienia NA ŻYWO
Pozostały czas -:-
1x
    Dwa nowe żłobki dla Gdańska