14. rocznica katastrofy smoleńskiej. Przypominamy sylwetki ofiar z Pomorza

Pomnik Smoleński i grób śp. Macieja Płażyńskiego w Bazylice Mariackiej

fot. Dominik Paszliński / www.gdansk.pl

Katastrofa samolotu w 2010 roku, śmierć 96 osób

Do katastrofy polskiego samolotu wojskowego Tu-154 w Smoleńsku doszło w sobotę, 10 kwietnia 2010 roku o godz. 8:41 (10:41 czasu moskiewskiego). Zginęło w niej 96 osób, wśród nich para prezydencka Lech i Maria Kaczyńscy, także inne osoby związane z Pomorzem: Anna Walentynowicz, Izabela Jaruga-Nowacka, Maciej Płażyński, Arkadiusz Rybicki, Leszek Solski, Andrzej Karweta, Przemysław Gosiewski, Izabela Tomaszewska. 

W środę, 10 kwietnia 2024 roku, mija czternasta rocznica tej tragedii. Tego dnia w godzinach porannych przewodnicząca Rady Miasta Gdańska Agnieszka Owczarczak oraz zastępca prezydent miasta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu Piotr Borawski składają kwiaty i zapalają znicze na grobach tragicznie zmarłych gdańszczan: Macieja Płażyńskiego, Anny Walentynowicz, Arkadiusza „Arama” Rybickiego i Leszka Solskiego.

Także w środę, 10 kwietnia, odbędzie się msza święta w intencji wszystkich ofiar katastrofy. Nabożeństwo zostanie odprawione o godz. 19:00 w kościele Św. Mikołaja w Gdańsku przy ul. Świętojańskiej 72.

W katastrofie smoleńskiej zginęło 10 osób związanych z Pomorzem: 

Lech Kaczyński

Lech Kaczyński (1949-2010) – prawnik, opozycjonista, współtwórca Solidarności, prezydent RP. W drugiej połowie lat 70. współpracował z Komitetem Obrony Robotników, a później z Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeże. W sierpniu '80 doradzał robotnikom strajkującym w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, po czym współtworzył struktury Solidarności. Brał udział w I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność”. Internowany w stanie wojennym. Pracował na Uniwersytecie Gdańskim, mieszkał w Sopocie. Wszedł w skład Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność Lechu Wałęsie. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. W wolnej Polsce był m.in. senatorem, posłem, ministrem, prezesem NIK, prezydentem Warszawy, wreszcie prezydentem RP. Pochowany w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów bazyliki archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu w Krakowie.

Maria Kaczyńska

Maria Kaczyńska (1942-2010) - ekonomistka, pierwsza dama RP. Studiowała handel zagraniczny (specjalność: transport morski), uzyskała tytuł magistra nauk ekonomicznych. Znała język angielski i francuski, porozumiewała się także w językach hiszpańskim i rosyjskim. Po ukończeniu studiów podjęła pracę w Instytucie Morskim w Gdańsku, po urodzeniu córki Marty nie wróciła do zawodu, pracowała jako korepetytorka i tłumaczka. Mieszkała w Sopocie. Jako pierwsza dama RP wspierała działalności charytatywne w kraju i zagranicą. Pochowana wspólnie z mężem w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów bazyliki archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu w Krakowie.

Izabela Jaruga-Nowacka fot. Sebastian Elijasz / KFP

Izabela Jaruga-Nowacka (1950-2010) – polska polityk i działaczka społeczna Urodziła się i wychowała w Gdańsku, w późniejszym okresie związana z Warszawą. Z wykształcenia etnografka (UW). Aktywność publiczną rozpoczęła w latach 80. w organizacjach feministycznych. Działała na rzecz równouprawnienia kobiet, mniejszości, a także na rzecz państwa neutralnego światopoglądowo. W wolnej Polsce posłanka na Sejm, także wicepremier i minister polityki społecznej. W latach 2001–2004 była pierwszym pełnomocnikiem rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn. Pochowana w rodzinnym grobie na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Anna Walentynowicz fot. Wojciech Strozyk / KFP

Anna Walentynowicz (1929-2010) – suwnicowa, działaczka opozycji demokratycznej w PRL. Od 1950 roku pracowała w Stoczni Gdańskiej. Działała w Wolnych Związkach Zawodowych Wybrzeża. Po tym, jak na trzy miesiące przed emeryturą została dyscyplinarnie zwolniona z pracy za „ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych”, a w praktyce za działalność opozycyjną, w jej obronie wybuchł w sierpniu 1980 roku strajk. Sygnatariuszka Porozumienia Gdańskiego. Zakładała NSZZ „Solidarność”. Wielokrotnie aresztowana, m.in. za próbę wmurowania tablicy upamiętniającej pacyfikację Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek”. Zainicjowała protest głodowy po zabójstwie ks. Jerzego Popiełuszki. W wolnej Polsce nie utożsamiała się z polityką rządzących partii postsolidarnościowych. Pochowana na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.

Izabela Tomaszewska fot. Kancelaria Prezydenta RP

Izabela Tomaszewska (1955-2010) – urzędnik państwowy, archeolog. Pochodziła z Kwidzyna (z d. Głowacka). Po studiach na Uniwersytecie Warszawskim pracowała naukowo w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, pełniła funkcję sekretarza redakcji czasopism „Archaeologia Polona” i „Archeologia Polski”. Była pracownikiem Biura Prasowego Prezydenta Warszawy a potem w Kancelarii Prezydenta RP. Najbliższa współpracownica pierwszej damy RP, Marii Kaczyńskiej. Pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Maciej Płażyński fot. Kancelaria Senatu RP

Maciej Płażyński (1958-2010) – prawnik, opozycjonista, prezes stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, poseł. Był współzałożycielem Niezależnego Zrzeszenia Studentów i przewodniczącym NZS Uniwersytetu Gdańskiego. Na swojej macierzystej uczelni kierował strajkami okupacyjnymi. Był związany z Ruchem Młodej Polski. Drukował i kolportował podziemne wydawnictwa, organizował pomoc dla represjonowanych. Współtwórca i prezes Spółdzielni Pracy Świetlik, dającej zatrudnienie i utrzymanie wielu działaczom podziemia. Pomagał w organizacji strajków w Stoczni Gdańskiej w maju i sierpniu 1988 roku. Pierwszy niekomunistyczny wojewoda gdański, potem m.in. marszałek Sejmu i wicemarszałek Senatu. Pochowany w Bazylice Mariackiej w Gdańsku.

Arkadiusz Rybicki fot. Artur Andrzej / wikipedia.org

Arkadiusz Rybicki (1953-2010) – historyk, opozycjonista, poseł. W działalność opozycyjną zaangażował się na przełomie lat 60. i 70., współtworząc trójmiejską grupę młodzieżową, która malowała na murach antykomunistyczne hasła. Współpracował z Komitetem Obrony Robotników oraz Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Współtworzył Ruch Młodej Polski. W sierpniu 1980 roku uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej, był współautorem Tablic 21 Postulatów Gdańskich. Działał w tworzącej się Solidarności, a następnie kierował Biurem Informacji Prasowej NSZZ „Solidarność”. Internowany w stanie wojennym. Jeden z najbardziej zaufanych współpracowników Lecha Wałęsy. W wolnej Polsce był. m.in. wiceministrem kultury i posłem. Pochowany na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.

Leszek Solski fot. Archiwum prywatne

Leszek Solski (1935-2010) - polski działacz Rodzin Katyńskich. Był synem Kazimierza Solskiego (1900-1940), oficera artylerii konnej zamordowanego w Katyniu. Absolwent Wydziału Budownictwa Wodnego Politechniki Gdańskiej, od końca lat 80. działał w ramach Rodzin Katyńskich, w 1990 roku dzięki wsparciu pracowników Biblioteki Politechniki Gdańskiej zorganizował w Gdańsku wystawę „Fotograficzne archiwum pamiątek po zamordowanych z Gdańskiej Rodziny Katyńskiej”. Pochowany na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku

Andrzej Karweta fot. Marynarka Wojenna RP

Andrzej Karweta (1958-2010) – dowódca Marynarki Wojennej, magister inżynier nawigator. Absolwent Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni. Podczas manewrów wojskowych US BALTOPS 2000 na Morzu Bałtyckim w 2000 roku dowodził międzynarodowym zespołem okrętów przeciwminowych. W 2002 roku został zastępcą szefa Oddziału Broni Podwodnej w Naczelnym Dowództwie Sojuszniczych Sił Zbrojnych NATO na Oceanie Atlantyckim. Od 11 listopada 2007 był dowódcą Marynarki Wojennej. Pochowany w Baninie niedaleko Gdańska.

Przemysław Gosiewski fot. Medard / wikipedia.org

Przemysław Gosiewski (1964-2010) – prawnik, opozycyjny działacz studencki, poseł. Z opozycją związał się w 1984 roku podczas studiów na Uniwersytecie Gdańskim. Przystąpił do Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS), kolportował podziemne wydawnictwa. W maju 1988 roku współorganizował strajk solidarnościowy studentów ze stoczniowcami. Zasiadał w prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej NZS. W wolnej Polsce działał w polityce, m.in. był posłem na Sejm i wicepremierem. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

PEŁNA LISTA OFIAR KATASTROFY

• Lech Kaczyński – prezydent RP
• Maria Kaczyńska – małżonka prezydenta RP
• Ryszard Kaczorowski – ostatni prezydent RP na uchodźstwie
• Krzysztof Putra – wicemarszałek Sejmu RP
• Jerzy Szmajdziński – wicemarszałek Sejmu RP
• Krystyna Bochenek – wicemarszałek Senatu RP
• Janusz Kochanowski – rzecznik praw obywatelskich
• Janusz Krupski – kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
• Janusz Kurtyka – prezes Instytutu Pamięci Narodowej
• Sławomir Skrzypek – prezes Narodowego Banku Polskiego
• Maciej Płażyński – poseł, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”
• Władysław Stasiak – szef Kancelarii Prezydenta RP
• Aleksander Szczygło – szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego
• Paweł Wypych – sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP
• Stanisław Komorowski – podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej
• Andrzej Kremer – podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
• Tomasz Merta – podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• Mariusz Handzlik – podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP
• Andrzej Przewoźnik – sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

Przedstawiciele parlamentu

Posłowie

• Leszek Deptuła
• Grzegorz Dolniak
• Grażyna Gęsicka
• Przemysław Gosiewski
• Izabela Jaruga-Nowacka
• Sebastian Karpiniuk
• Aleksandra Natalli-Świat
• Arkadiusz Rybicki
• Jolanta Szymanek-Deresz
• Zbigniew Wassermann
• Wiesław Woda
• Edward Wojtas

Senatorowie

• Janina Fetlińska
• Stanisław Zając

Przedstawiciele Rodzin Katyńskich i innych stowarzyszeń

• adw. Joanna Agacka-Indecka – prezes Naczelnej Rady Adwokackiej
• Ewa Bąkowska – wnuczka gen. bryg. Mieczysława Smorawińskiego
• Anna Maria Borowska – córka ppor. Franciszka Popławskiego, wiceprezes Gorzowskiej Rodziny Katyńskiej (od 6 listopada 2009)
• Bartosz Borowski – przedstawiciel Gorzowskiej Rodziny Katyńskiej, wnuk Anny Marii Borowskiej (syn Franciszka Borowskiego)
• Czesław Cywiński – prezes Światowego Związku Żołnierzy AK
• Edward Duchnowski – sekretarz generalny Związku Sybiraków
• ks. prałat Bronisław Gostomski – dziekan dekanatu Londyn-Północ, proboszcz parafii św. Andrzeja Boboli w Londynie
• o. Józef Joniec SchP – prezes Stowarzyszenia Parafiada
• ks. Zdzisław Król – kapelan Warszawskiej Rodziny Katyńskiej (1987–2007)
• ks. Andrzej Kwaśnik – kapelan Federacji Rodzin Katyńskich
• Tadeusz Lutoborski – były prezes Warszawskiej Rodziny Katyńskiej, syn ppor. Adama Lutoborskiego
• Bożena Mamontowicz-Łojek – prezes Polskiej Fundacji Katyńskiej
• Stefan Melak – prezes Komitetu Katyńskiego
• adw. Stanisław Mikke – wiceprzewodniczący ROPWiM, redaktor naczelny miesięcznika „Palestra”
• Piotr Nurowski – prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego
• Bronisława Orawiec-Löffler – bratanica majora Franciszka Orawca, zamordowanego w Katyniu; członkini Stowarzyszenia Rodzin Katyńskich z Podhala
• Katarzyna Piskorska – córka Tomasza Piskorskiego
• Andrzej Sariusz-Skąpski – prezes Federacji Rodzin Katyńskich
• Wojciech Seweryn – rzeźbiarz, autor Pomnika Ofiar Katynia w Chicago
• Leszek Solski – syn kpt. Kazimierza Solskiego, oficera i sportowca oraz bratanek majora Adama Solskiego, zamordowanych w Katyniu, członek Stowarzyszenia Rodzina Katyńska
• Teresa Walewska-Przyjałkowska – Fundacja „Golgota Wschodu”
• Anna Walentynowicz – działaczka Wolnych Związków Zawodowych, współzałożycielka NSZZ „Solidarność”
• Gabriela Zych – prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Kaliszu

Przedstawiciele Sił Zbrojnych RP

• gen. Franciszek Gągor – szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
• gen. dyw. Tadeusz Buk – dowódca Wojsk Lądowych RP
• gen. broni pil. Andrzej Błasik – dowódca Sił Powietrznych RP
• wiceadmirał Andrzej Karweta – dowódca Marynarki Wojennej RP
• gen. dyw. Włodzimierz Potasiński – dowódca Wojsk Specjalnych RP
• gen. broni Bronisław Kwiatkowski – Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych RP
• gen. bryg. Kazimierz Gilarski – dowódca Garnizonu Warszawa
• bp. gen. dyw. Tadeusz Płoski – katolicki biskup polowy Wojska Polskiego
• abp gen. bryg. Miron Chodakowski – prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego
• ks. płk Adam Pilch – p.o. Ewangelickiego Biskupa Wojskowego
• ks. ppłk pil. Jan Osiński – Ordynariat Polowy Wojska Polskiego

Osoby towarzyszące

• ppłk Zbigniew Dębski – członek Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari, sekretarz Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Katarzyna Doraczyńska – zastępca dyrektora gabinetu szefa Kancelarii Prezydenta, radna dzielnicy Praga-Południe w Warszawie
• Aleksander Fedorowicz – tłumacz języka rosyjskiego
• ks. Roman Indrzejczyk – kapelan prezydenta
• Dariusz Jankowski – aspirant w Zespole Obsługi Organizacyjnej Kancelarii Prezydenta (ur. 8 lipca 1955)[5]
• Mariusz Kazana – dyrektor protokołu dyplomatycznego MSZ
• gen. bryg. Stanisław Nałęcz-Komornicki – kanclerz Orderu Wojennego Virtuti Militari
• płk dr hab. n. med. Wojciech Lubiński – lekarz prezydenta, rzecznik prasowy, sekretarz Rady Naukowej i z-ca komendanta Wojskowego Instytutu Medycznego
• Barbara Mamińska – dyrektor biura kadr i odznaczeń w Kancelarii Prezydenta
• Janina Natusiewicz-Mirer – sybiraczka, działaczka społeczna, dawna działaczka opozycji demokratycznej w Krakowie; osoba towarzysząca Annie Walentynowicz w podróży
• ks. prof. Ryszard Rumianek – rektor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Izabela Tomaszewska – dyrektor zespołu protokolarnego Kancelarii Prezydenta, odpowiedzialna w Kancelarii za kontakty pierwszej damy
• Janusz Zakrzeński – aktor teatralny i filmowy, członek rady programowej Związku Piłsudczyków

Załoga samolotu

• Arkadiusz Protasiuk - kapitan pilot
• Robert Grzywna - major pilot
• Artur Ziętek - porucznik pilot
• Andrzej Michalak - chorąży
• Natalia Januszko
• Barbara Maciejczyk
• Justyna Moniuszko

Żołnierze Sił Powietrznych RP

• mjr Robert Grzywna
• kpt. Arkadiusz Protasiuk
• por. Artur Ziętek
• chor. Andrzej Michalak

Cywilne pracownice wojska

• Natalia Januszko
• Barbara Maciejczyk
• Justyna Moniuszko

Funkcjonariusze BOR

• mł. chor. Agnieszka Pogródka-Węcławek (funkcjonariuszka Biura Ochrony Rządu wchodząca w skład załogi samolotu jako stewardesa)

Funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu

• ppłk Jarosław Florczak
• kpt. Dariusz Michałowski
• por. Paweł Janeczek
• ppor. Piotr Nosek
• st. chor. Artur Francuz
• chor. Jacek Surówka
• chor. Paweł Krajewski
• chor. Marek Uleryk

Cześć ich pamięci!