FONTANNA NEPTUNA
Ta najstarsza, najpiękniejsza i najważniejsza dla Gdańska fontanna uruchomiona została w 1634 roku. Projektantem i wykonawcą prac kamieniarskich był Abraham van den Block. Odlew figury boga mórz i oceanów wykonał Piotr Husen, ogrodzenie zaś Jan Rogge.
Jak podaje Gedanopedia - początkowo funkcjonowała tylko w niektóre letnie dni.
W drugiej połowie XVIII wieku obiekt przeszedł kapitalny remont pod kierunkiem rzeźbiarza Johanna Carla Stendera, który wykuł nowe fragmenty czaszy i basenu, dodając fantazyjne rokokowe wizerunki morskich zwierząt. Ślusarz Jakob Barren zaś zrekonstruował zniszczone metalowe ogrodzenie, umieszczając nad furtkami pozłacane orły i herby Gdańska. W tym czasie fontanna działała również w ograniczonym czasie: od Wielkanocy do końca września, trzy razy w tygodniu przez godzinę.
W 1945 roku figurę Neptuna i czaszę ukryto w Parchowie (niedaleko Bytowa), które po restauracji wróciły na swoje miejsce przed Dworem Artusa dopiero w 1954 roku. Bóg mórz dostał wówczas m.in. nowy trójząb, wykonany przez Stanisława Goździelewskiego. Elementy ogrodzenia, orły i herby Gdańska odtworzył Stanisław Nowakowski.
System technologiczny fontanny został zmodernizowany w 2012 roku. Prymitywny układ zamknięty wody został zastąpiony nowym, zamontowano zmiękczacz wody, i lampy UV, które uzdatniają wodę. Fontanna pracuje w zamkniętym obiegu wody z systemem filtracji opartym na filtrze żwirowym.
Woda w fontannie Neptuna jest zmiękczana po to, by nie osadzał się w niej kamień. Filtr piaskowy oczyszcza ją z zawiesin powstających z odchodów ptaków, pyłów z powietrza i innych zanieczyszczeń organicznych, natomiast lampa UV rozprawia się z zanieczyszczeniami bakteriologicznymi. Dzięki tym procesom w fontannie nie lęgną się komary. Uwaga! Skuteczność podczyszczania jest ograniczona, dlatego woda w fontannie nie jest zdatna do picia.
Strumienie w Fontannie Neptuna tryskają z trójzęba, ze umieszczonych u stóp boga mórz figur koni morskich, a także z krawędzi postumentu. Następnie woda spada na czasze fontanny, skąd strumieniami wypluwanymi przez rzygacze opada do dolnego basenu.
FONTANNA JAŚKOWA DOLINA
Zbudowana została w trakcie przebudowy rynku wrzeszczańskiego w 1909. Stoi we Wrzeszczu u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Jaśkowej Doliny i stanowi część pochodzącej z czasów przebudowy wspomnianego rynku zabytkowej kompozycji urbanistyczno-architektonicznej zamykającej południowo-wschodni bok prostokątnego skweru wzdłuż ul. Grunwaldzkiej, pomiędzy ul. Jaśkowa Dolina a ul. Partyzantów.
Nie wiadomo dziś kto był autorem projektu i wykonawcą tej wdzięcznej fontanny, na której szczycie przycupnęły dwa amorki siedzące na delfinach. Dno basenu wykonane jest z betonu, w czterech przedzielonych szczelinami segmentach. Kamieniarka zrobiona jest z trawertynu (martwica wapienna, rodzaj wapienia o charakterystycznych zespołach dużych porów). W stronę skweru fontanna zwrócona jest dekoracyjną ścianą z kamienną ławką z grupkami rzeźbiarskimi wieńczącą część centralną. Front fontanny znajduje się od strony ul. Jaśkowa Dolina, jest bogato rzeźbiony (girlandy kwiatów i muszli), trójczłonowy z wyższą i rozbudowaną częścią centralną, wyposażony w elementy tryskające wodą (trzy dysze zasłonięte muszlami i dwa pyski delfinów). Wody wypływa z tryskaczy do czaszy w kształcie muszli, z której przelewa się do pięciobocznego basenu.
 |
FONTANNA GRENADIERÓW
Ta fontanna ze Starego Przedmieścia oddana została do użytku w 1933 roku, stoi na chodniku u zbiegu ulic Św. Trójcy i ul. Okopowej (w narożniku skweru przy kościele pw. Św. Trójcy i Muzeum Narodowym).
Autorem projektu był architekt Geo Jercke. Skromna kamieniarka fontanny, pozbawiona ozdobników, wykonana jest z trawertynu. Są to dwa kamienne prostopadłościany – jeden niski i szeroki, w który wnika drugi - wysoki i smukły. Od frontu przylega do nich półkolisty, niski, ale stosunkowo głęboki basen. Wylewka usytuowana jest w ścianie wysokiego prostopadłościanu, stąd woda wylewa się do basenu. Dno basenu ułożone zostało z kamiennych płyt.
FONTANNA SZEROKA
Jak sama nazwa wskazuje ta oddana do użytku około 1965 roku fontanna znajduje się przy ul. Szerokiej, a dokładnie na szerokim chodniku w południowo-wschodnim narożniku skweru pomiędzy ulicami Szeroką, Świętojańską, Groblą II i Szklary.
Autorem projektu jest Alfons Łosowski. Na fontannę składa się duży, płaski basen w kształcie nerki, którego głównym elementem jest kompozycja trzech granitowych głazów narzutowych ustawionych pionowo i opracowanych rzeźbiarsko na powierzchni. Krawędzie obrzeża basenu niewiele wystają ponad powierzchnię chodnika. Dno basenu wykonane jest jako wylewka betonowa. Ścianki basenu zrobione są z przeszlifowanego lastrico. Elementami tryskającymi wodą są trzy tryskacze osadzone w dnie przy krawędzi basenu.
W tym roku otoczenie fontanny - Park Świętopełka zaprezentuje się w nowym wydaniu.
FONTANNA BREMEŃSKA
Stanęła na Placu Kobzdeja w Śródmieściu w 1999 roku (skwer pomiędzy ul. Pańską, Podwalem Staromiejskim i wylotem ul. Szerokiej do Targu Drzewnego).
Gdańska wersja jest kopią słynnej XIX-wiecznej fontanny bremeńskiej. Została odlana z brązu i pokryta na powierzchni sztuczną patyną z elementami polerowanymi z mosiądzu. Ma kształt wysmukłej kolumny zwieńczonej głowicą. Umieszczono na niej czaszę z figurą ptaka. W dolnej części kolumny jest basenik, a u dołu niecka pełniąca funkcję podstawy fontanny. Elementami tryskającymi wodą są cztery wylewki w formie lwich pyszczków oraz z cztery pyszczki psów u podstawy trzonu. Ta fontanna jest darem od partnerskiego miasta Bremy – symbolem jedności i pojednania Niemiec i Polski. Musi być demontowana na okres zimowy - konstrukcja czaszy nie pozwala na pozostawienie jej na miejscu przy niskich temperaturach - zamarzająca woda mogłaby ją uszkodzić.
FONTANNA GRASSOWSKA
Oddana do użytku w 2002 roku fontanna znajduje się w Dolnym Wrzeszczu, na skwerze w zachodniej części placu Józefa Wybickiego, u zbiegu ulic Pestalozziego, Lelewela i Grażyny.
Składa się z kręgów usytuowanych wokół centralnego punktu, jakim jest kamienny słup zwieńczony figurką tańczącej dziewczynki (Tulli Pokriefke) odlanej z metalu. Tulla jest bohaterką książek Güntera Grassa - “Psie lata” oraz “Kot i mysz”.
Wokół słupa roztacza się pierwszy krąg - dno basenu wykonane z płyt granitowych i otoczone drugim kręgiem – kamiennym murem z elewacją z polerowanego kamienia magmowego. W murku po jego obwodzie rozmieszczonych jest 16 słupków w formie prostopadłościanu, w których ukryte są tryskacze oraz urządzenia oświetleniowe fontanny. Trzecim kręgiem jest chodnik z kostki betonowej, dokoła którego rozciąga się krąg czwarty: niski murek z rustykalnych kamieni magmowych z czterema „wejściami” flankowanymi słupkami z polerowanego kamienia magmowego. Są one jednocześnie fundamentami pod metalowe słupy oświetleniowe stylizowane na latarnie gazowe. Ostatni krąg to zewnętrzny chodnik, do którego prowadzą dojścia ze skweru i ulicy.
Niezależnym elementem fontanny jest usytuowana obok altanka z metalową ławeczką, na której siedzą dwie figury: Güntera Grassa i jego książkowego bohatera, Oskara grającego na blaszanym bębenku.
Basen i otoczenie zaprojektował Grzegorz Sulikowski. Twórcą rzeźb jest Sławoj Ostrowski.
FONTANNA GRUNWALDZKA
Cieszy oko w Górnym Wrzeszczu od 2007 roku. Znajduje się w północno-wschodniej część skweru pomiędzy ulicami Grunwaldzką i Partyzantów, przy ulicy Grunwaldzkiej 118 (prz Parku de Gaulle`a).
Fontanna ma kształt podłużny, jej niecka wyłożona została ciemnozielonym granitem. Wzdłuż niej zaprojektowano siedziska z piaskowca, stanowiące wykończenie niecki. W niece “brodzi” pięć ptaków odlanych z metalu (najczęściej uznawanych za czaple). Fontannę wyposażono w osiem dysz umieszczonych w tej samej płaszczyźnie co nawierzchnia niecki, wyrzucających strumienie wody na wysokość ok. 1,5 m. Jest oświetlana światłem sprzężonym ze strumieniami wody.
Autorzy projektu: Przemysław Grzelak i Tadeusz Rostkowski.
FONTANNA CZTERECH KWARTAŁÓW
Jest ukochaną fontanną małych gdańszczan, powstała w 2009 roku, w południowo-zachodnim narożniku chodnika u zbiegu ulic Grobla I i Św. Ducha, naprzeciw Kaplicy Królewskiej.
Fontanna Czterech Kwartałów ma kształt kwadratu o boku sześciu metrów, podzielonego na cztery części symbolizujące historyczne, spotykające się w tym miejscu kwartały miasta: Kogi, Wysoki, Szeroki oraz Rybacki. W każdej części obiektu znajdują się szklane kwadratowe pola (niebieskie, pomarańczowe, białe i czerwone), symbolizujące historyczny kolor chorągwi, które nocą są podświetlane. W narożniku każdej z czterech kwart leży odlany z brązu lew – symbol Gdańska, każde ze zwierząt ma inną pozę.
Płyta fontanny ułożona jest w poziomie chodnika z ciemnych płyt granitowych. Po zewnętrznej stronie płyt ułożony jest pas z jasnoszarej kostki granitowej. W płycie fontanny umieszczone są 24 dysze (po sześć w każdej z czterech kwartałów), które pozwalają na różny rozprysk wody w zależności od zaprogramowanego cyklu. Autorzy: architektura - Jakub Szymański, konstrukcja – Jacek Dobkowski, instalacje sanitarne – Jerzy Hoppe, instalacje elektryczne – Zbigniew Tomczyk. W tym roku fontannę czeka remont (zobacz ramka na dole tekstu), zostanie uruchomiona w czerwcu.
FONTANNA HEWELIUSZA
Stoi na placu im. Jana Heweliusza, między ul. Korzenną, Rajską i Wielkie Młyny od lata 2014 roku. Powstała z inicjatywy Miasta Gdańska i spółki Gdańska Infrastruktura Wodociągowo - Kanalizacyjna (fundator)
Fontanna składa się z dwóch części. Pierwsza - wodospad znajduje się blisko Wielkiego Młyna i nawiązuje do kaskad wodnych tworzonych przez kanał Raduni. Woda wypływa tutaj ze ściany kamiennej, tworząc wodospad podświetlony światłem. Cienka wodna tafla pracuje jak lustro, w którym odbijają się elementy architektury, zieleni i nieba - to pierwsza fontanna w Polsce wykorzystująca ten efekt.
Druga, główna część fontanny składa się z dysz. Dzielą się one na 60 dysz spieniających, osiem dysz laminarnych i trzy komplety dysz w pierścieniach. Dzięki takiej konstrukcji, fontanna może tworzyć kilka obrazów wodnych, odwołujących się między innymi do osoby Jana Heweliusza oraz do okazji jaką upamiętnia, tj. do realizacji Gdańskiego Projektu Wodno-Ściekowego (w latach 2006 - 2012)
W fontannie zastosowano dwa rodzaje reflektorów: duże - podświetlające tarcze wodne i wodospad oraz małe reflektorki zamontowane w płytach na powierzchni fontanny. W głównej części fontanny znajduje się około 60 elementów świetlnych.
Fontanna działa według specjalnie przygotowanej choreografii światła i wody. Scenariusz jej działania to powtarzająca się godzinna sekwencja, składająca się z pięciu 12-minutowych programów o różnym charakterze. Efekty te odzwierciedlają cztery symboliczne nastroje fontanny (oczekiwanie/samotność, tęsknota/niepokój, radość/spotkanie i euforia/spełnienie). Na koniec cyklu fontanna wkracza w najbardziej widowiskowy program specjalny, który jest kumulacją wszystkich nastrojów. Autorem projektu jest gdański architekt Roland Kwaśny.
|
PIERWSZY SPEKTAKL PRZY FONTANNIE HEWELIUSZA JUŻ 3 MAJA! Pokazy możliwości Fontanny Heweliusza z akompaniamentem carillonu Kościoła św. Katarzyny odbywają się od 2016 r. W ubiegłym roku grano utwór Kamila Cieślika „Opowieści fontanny Heweliusza” (kompozycja zwyciężyła w konkursie „Fontannie bije ten dzwon”, który miał wyłonić muzykę dla fontanny). W tym roku program pokazów zostanie poszerzony o dodatkową kompozycję oraz dodatkowe koncerty z carillonistami na żywo. Wszystkie wydarzenia odbywają się przy współpracy Miasta Gdańsk, GIWK, Polskiego Towarzystwa Carillonowego i Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
- 3 maja o godz. 21.00 odbędzie się inauguracyjny koncert specjalny pod nazwą „PULSARIA PERPETUA” Giedrius Kuprevičius (Litwa) – carillon; - w każdy majowy piątek, sobotę i niedzielę o 21.45 grany będzie utwór „Opowieści Fontanny Heweliusza”
|
FONTANNA NA PLACU KS. GUSTKOWICZA
Ta jedyna w Nowym Porcie fontanna powstała w 2014 roku w trakcie rewitalizacji placu ks. Gustkowicza. Ma kształt kwadratu o boku 6,40 m. Jest „wbudowana” w plac (na poziomie terenu) i wyłożona czarnym granitem w którym osadzonych jest osiem dysz o maksymalnej wysokości strumienia wody 1,5 m. Autor projektu to architekt Andrzej Małek.
FONTANNA MOKRA FOSA
Równolatkę fontanny w Nowym Porcie oglądać można w Śródmieściu w Parku “Grodzisko” na zbiorniku retencyjnym o tej samej nazwie - Mokra Fosa, który mieści się u zbiegu ulic Nowe Ogrody i Powstańców Warszawskich. Fontanna usytuowana jest na zbiorniku w formie „wulkanu” tryskającego wodą na wysokość sześciu metrów.
Fontanna wykonana została przez Gdańskie Wody (wówczas jeszcze Gdańskie Melioracje) przy współudziale Centrum Hewelianum i służy jednocześnie jako system napowietrzający wody w zbiorniku. Podobna fontanna funkcjonowała także na zbiorniku retencyjnym Srebrzysko, ale się zepsuła - w tym roku powstanie nowa.
|
CO TRZEBA ZROBIĆ, BY RUSZYŁA FONTANNA? Administratorem wszystkich miejskich fontann, poza Fontanną Heweliusza, która jest pod opieką GIWK, są Gdańskie Wody. Standardowe prace konserwacyjne i przygotowawcze przed sezonem rozpoczną się zawsze w ostatnim tygodniu kwietnia i polegają głównie na przeglądach: pomp, układu zasilania, automatyki sterującej, zaworów czasowych oraz na montażu dysz. Rocznie na opiekę nad fontannami Gdańskie Wody przeznaczają około 100 tys. złotych. W tym roku poważny remont czeka Fontannę Czterech Kwartałów, której system wewnętrzny zdążył się już wyeksploatować.
|
