W budynku przy ulicy ul. Profesora Michała Siedleckiego 14 Szkoła Podstawowa nr 81 funkcjonuje od stycznia 1986 roku
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Bogate dzieje szkoły w Osowej
Pierwsze wzmianki o istnieniu szkoły pochodzą z dokumentu datowanego na 15 grudnia 1920 r. Gmina Osowa za pośrednictwem starostwa wejherowskiego zwraca się w nim do wojewody pomorskiego z siedzibą w Toruniu z prośbą o wsparcie finansowe na remont szkoły, któremu sama gmina nie jest w stanie podołać.
Kolejne pismo z 1925 r. z wykazem nauczycieli i innych funkcjonariuszy szkoły potwierdza funkcjonowanie placówki w Osowej w roku szkolnym 1918/1919.
Kopie obu dokumentów umieszczono w honorowych miejscach w szkolnych gablotach.
Bożena Ślusarczyk, nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej, a wcześniej bibliotekarka, mająca w SP 81 jeden z najdłuższych staży, bo zatrudniona od 1985 r., zastrzega, że jest jeszcze jeden ważny dokument świadczący o istnieniu szkoły w Osowej 105 lat temu.
Dwa dokumenty poświadczające istnienie szkoły w Osowej w 1919 r. Od lewej: pismo z 15 grudnia 1920 r., w którym Gmina Osowa za pośrednictwem starosty w Wejherowie prosi wojewodę pomorskiego, urzędującego w Toruniu, o wsparcie finansowe remontu szkoły oraz lista nauczycieli i innych funkcjonariuszy w szkole zawierające dane, w ciągu ilu miesięcy szkoła była czynna w poszczególnych latach
archiwum: SP 81
To prośba z 1919 r. kierownika i nauczyciela ówczesnej szkoły Maksymiliana Kiczki do starosty wejherowskiego o przydział węgla na ogrzewanie. Bożena Ślusarczyk widziała kiedyś kopię tego pisma, a jego oryginał ma się znajdować w archiwum w Wejherowie.
Etap przedwojenny i okres wojny
Dawna szkoła mieściła się w nieistniejącym już budynku z czerwonej cegły, pochodzącym z 1903 r. W tym miejscu, przy ul. Kielnieńskiej, stoi dziś hala sportowa.
Tę szkołę skończyło dwoje prezydentów Gdańska. Jubileusz 65-lecia SP nr 50
W szkole znajdowała się jedna sala lekcyjna, mieszkanie dla nauczyciela i jego rodziny oraz kuchnia, gdzie przygotowywano posiłki dla uczniów. Dożywiano dzieci w szkole. Ok. 80 procent uczniów stanowiły bowiem dzieci robotników, często bezrobotnych.
Kierownik szkoły i nauczyciel Maksymilian Kiczka i nauczycielka Wiktoria Czerwonkówna wraz z dziećmi. Zdjęcie zrobione przed drugą wojną światową
archiwum: SP 81
W 1925 r. w Publicznej Szkole Powszechnej w Osowej zatrudniono drugiego nauczyciela - Wiktorię Czerwonkównę.
W dwuklasowej szkołe uczyło się wówczas 81 dzieci. Nauka odbywała się w dwóch kompletach. Dzieci z klas I-III uczyły się razem pod okiem Wiktorii Czerwonkówny, a starszych uczniów z łączonych klas IV-V uczył Maksymilian Kiczka.
W osowskiej szkole działały już Liga Ochrony Przyrody, PCK oraz chór. Była również niewielka biblioteka. Uczniowie prowadzili sklepik szkolny. Duży ogród przyszkolny służył do praktycznej nauki uprawy warzyw, kwiatów, drzew i krzewów owocowych.
Uczniów przybywało, a nauka odbywała się nadal w jednej sali. W latach 1928-1930 postawiono przybudówkę. Zorganizowano w niej dodatkową salę lekcyjną.
Zdjęcie uczniów i nauczycieli ze szkoły w Osowej z 1942 r.
archiwum: SP 81
Po wybuchu II wojny światowej do Osowej wkroczyli Niemcy. Pochodząca z Drohobycza, działaczka Polskiego Związku Zachodniego - Wiktoria Czerwonkówna - została aresztowana i wraz z innymi polskimi nauczycielami i przedstawicielami polskiej inteligencji rozstrzelana w lesie w Piaśnicy. Maksymiliana Kiczkę Niemcy zastrzelili natomiast gdy 1 września 1939 r. uciekał na motocyklu do Warszawy.
Jubileusz Szkoły Podstawowej nr 9. Od 70 lat uczy i podnosi na duchu chore dzieci w szpitalu
Podczas wojny szkoła działała nadal jako niemiecka, a polskie dzieci mogły ukończyć w niej tylko cztery klasy.
Szkoła w latach PRL
W 1945 r. w czasie zawieruchy wojennej budynek szkoły został spalony. Dwa lata później zawiązał się komitet budowy nowej szkoły w składzie: Władysław Raatz, Alfons Drewa i Ksawery Grubba. Stawianie murów rozpoczęto w czynie społecznym. Materiału dostarczyła pobliska cegielnia, wykorzystano też cegły z ruin dawnej szkoły.
Z kroniki szkolnej. 1987 roku - wycieczka na zamek w Malborku oraz do Gdyni na okręt ORP "Błyskawica"
archiwum: SP 81
5 marca 1948 r. w nowo wybudowanej siedmioklasowej szkole rozległ się pierwszy dzwonek. Kierownikiem placówki mianowano Władysława Raatza. W budynku znalazły się cztery sale dydaktyczne, pokój nauczycielski i gabinet kierownika. Początkowo, w czterech klasach uczyło się 100 uczniów. Organizowano też, powszechne w latach powojennych, kursy wieczorowe dla dorosłych. W szkole powstał założył teatr i chór. Działały też Koło Gospodyń Wiejskich oraz Uniwersytet Powszechny popularyzujący różne dziedziny nauki wśród miejscowej ludności.
Morska szkoła z charakterem. SP 67 na Żabim Kruku świętowała 60 urodziny
Z każdym rokiem przybywało uczniów i konieczna stała się rozbudowa szkoły. W 1964 r. wybudowano w czynie społecznym dodatkowy pawilony z trzema salami. Kiedy dwa lata później ministerstwo oświaty ustanowiło ośmioletnią szkołę podstawową placówka w Osowej znów stała się za mała.
W 1974 r. Osowa stała się dzielnicą Gdańska, a szkoła uzyskała nr 81.
Z kart kroniki szkolnej. Lata 90. XX wieku - wycieczka, przedstawienie i zabawy
archiwum: SP 81
Powołana w 1976 r. nowa dyrektor Krystyna Andersohn podjęła starania o budowę nowego obiektu szkolnego. Ostatecznie, szkoła powstała dopiero 10 lat później. Przez ten czas trzykrotnie dochodziło do zmiany inwestora i wykonawcy.
Pierwszy apel w nowym budynku szkoły wraz z rozpoczęciem się zajęć odbył się 13 stycznia 1986 r. Oficjalne, uroczyste otwarcie nowej placówki szkolnej z udziałem władz miasta i zaproszonych gości miało miejsce 15 marca 1986 r.
SP 81 w wolnej Polsce
Kolejna ważna, przełomowa data w dziejach szkoły to rok 1999. Przy okazji obchodów 80-lecia Polskiej Szkoły w Osowej nadano jej imię profesora Michała Siedleckiego (1873 - 1940), polskiego zoologa zajmującego się m.in. biologią morza. Logo szkoły jest konik morski.
I kolejna strona kroniki szkolnej. Tym razem rok 1998.
archiwum: SP 91
W czerwcu 1993 r. szkoła zyskała dwa obiekty sportowe: salę gimnastyczną i boisko, a w 2017 r. otwarto basen.
Obecnie, do placówki przy ul. Siedleckiego 14 uczęszcza ok. 1100 uczniów. W szkole zatrudnionych jest ogółem 164 nauczycieli, pracowników administracji i obsługi.
SP 81 jest wyjątkowa, ponieważ ...
Dyrektor SP 81 Mariola Cyranek, przekonuje, że szkoła w Osowej jest niepowtarzalna w Gdańsku nie tylko ze względu na ponad wiekową tradycję.
- W naszej szkole mamy rodzinną atmosferę sprzyjającą wszystkim: pracownikom, uczniom i rodzicom. Bardzo dbamy o to, aby dzieci bez stresów uczęszczały na zajęcia. Traktujemy naszą szkołę jak prawdziwy drugi dom. I jest to ważniejsze niż ściganie się za wszelką cenę o najlepsze miejsca w różnych rankingach. A sukcesy edukacyjne i tak mamy bez zbędnej "spinki", jak to bywa w innych szkołach - podkreśla Mariola Cyranek, która szefuje SP 81 już od 2003 r.
Na początku byli Kaszubi
Bożena Ślusarczyk zwraca zaś uwagę na unikatowy wielokulturowy charakter osowskiej podstawówki.
- Przez wiele lat po wojnie to była szkoła typowa kaszubska. Wokół mieszkali sami Kaszubi. Dopiero od połowy lat 70., kiedy w Osowej zaczęto budować osiedle stoczniowe pojawiła się ludność napływowa. Obie społeczności zaczęły na siebie wpływać. Kaszubska tradycja była na tyle silna, że jeszcze w latach 90. dzieci uczyły się w naszej szkole języka kaszubskiego - dopowiada Bożena Ślusarczyk.
Tak uroczyście świętowano w SP 81 100-lecie Szkoły Polskiej w Osowej w październiku 2018 r.
fot. Dominik Paszliński/ gdansk.pl
Współcześnie SP 81 też jest otwarte na inne kultury i tradycje.
- Po napaści Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. byliśmy w czołówce gdańskich szkół, które przyjęły największą liczbę uczniów ukraińskich. To było ok. 180 dzieci. Dziś ta liczba spadła do ok. 80. Mamy też dzieci polskich reemigrantów z różnych stron świata m.in. z Cypru, Kanady i Nowej Zelandii - uzupełnia Mariola Cyranek.
Był też czas, kiedy do SP 81 uczęszczała spora grupa dzieci romskich.
Uczniowie ze szkoły w Osowej utrzymują też stałe relacje, w ramach wymiany, ze swoimi rówieśnikami z Niemiec i Hiszpanii m.in. z Trewiru i Figueres.
Dzieci idą śladami Miłosza i Szymborskiej
Kierownictwo SP 81 troszczy się o rozwój intelektualny swoich podopiecznych. Przejawem tego jest m.in. Wojewódzki Konkurs Poetycki.
Do tegorocznej. 18. już edycji konkursu, zgłosiło się ok. 120 uczniów. Każdy z dwoma wierszami. A temat, hasło przewodnie, wcale nie było proste, godne matury z języka polskiego:
Dobro to jedyna rzecz, która się mnoży, gdy się ją dzieli.
"Sztandar szkoły wprowadzić" - uroczystość 100. rocznicy Szkoły Polskiej w Osowej w SP 81 w 2018 r.
fot. Dominik Paszliński/ gdansk.pl
W jury konkursu, oprócz nauczycieli, zasiada m.in. pisarka Anna Czerwińska-Rydel.
- Przez ostatnie kilka lat, niezależnie od tego, jaki jest temat naszego konkursu, to w wierszach dzieci przebija duża samotność i smutek - zauważa z niepokojem i troską w głosie Bożena Ślusarczyk.
Za pan brat z muzyką
Do wyjątkowych wydarzeń kulturalnych organizowanych w szkole należy też wojewódzki konkurs klas integracyjnych śpiewania kolęd “Kolędujmy razem”.
To jeden z najstarszych "ogólniaków" w Gdańsku. VI LO świętowało jubileusz 75-lecia
W ubiegłym roku miała miejsce 17. edycja tego wydarzenia. W konkursie startują też, co oczywiste, gospodarze. W SP 81 jest dziś 52 uczniów z różnymi orzeczeniami o niepełnosprawności. Uczą się w 10 klasach integracyjnych na wszystkich poziomach od I do VIII.
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ Z UROCZYSTEGO APELU Z OKAZJI 105-LECIA SZKOŁY W OSOWEJ:
Raz w miesiącu w SP 81 odbywają Osowskie Muzyczne Czwartki. Ich częstym gościem jest Tadeusz Kassak, muzyk i pracownik naukowy Akademii Muzycznej w Gdańsku. Jest on autorem hymnu szkoły w Osowej.
Kto ukończył SP 81?
Kiedy pytam o znanych absolwentów szkoły ich imiona i nazwiska jak z rękawa zaczyna sypać Aneta Sumińska, nauczycielka wychowania fizycznego od 2005 r. Jak się można domyślać są to sami sportowcy:
- Bartosz Osewski - lekkoatleta specjalizujący się w rzucie oszczepem, uczestnik igrzysk olimpijskich w Londynie w 2012 r.
- Olga Frąckowiak - tyczkarka
- Adam Duda - b. piłkarz Lechii Gdańsk
- Michał Szromnik - piłkarz Górnika Zabrze
- Oliwier Zych - piłkarz Puszczy Niepołomice
- Tomasz Kiejdo - piłkarz ręczny, rozgrywający Energa Wybrzeże Gdańsk
- Paweł Miklikowski - piłkarz ręczny, skrzydłowy Energa Wybrzeże Gdańsk
Kompleks budynków SP 81 widziany z lotu ptaku. Dach basenu pokryto instalacją fotowoltaiczną
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Skądinąd, Szkoła Podstawowa 81 jest dziś w czołówce pomorskich szkół w unihokeju. Jej uczniowie wracają z medalami nawet z międzynarodowych zawodów. Bardzo dobrze rozwinięta jest też w szkole lekkoatletyka, szczególnie biegi przełajowe. To z jednej strony kwestia położenia: szkoła sąsiaduje z lasem. Z drugiej zaś strony, uczniowie są zmuszeni biegać po nierównej leśnej nawierzchni, bo szkoła nie ma stadionu lekkoatletycznego.
Listę znanych osób, które opuściły mury SP 81 uzupełnia dwóch radnych miasta Gdańska: Jan Perucki i Karol Ważny.
Szkoła z Przymorza Wielkiego wkracza w dojrzały wiek. SP nr 44 ma już 50 lat
Wśród tych zapisali się w historii szkoły jest też biskup pomocniczy Archidiecezji Gdańskiej Wiesław Szlachetka. Duchowny wprawdzie nie był absolwentem SP 81, ale uczył w niej religii pełniąc funkcję wikariusza w pobliskiej parafii Chrystusa Zbawiciela.
Za co wyróżniono SP 81 w 2023 r.?
- Jesteśmy szkołą, która integruje społeczeństwo osowskie. Od 30 lat organizujemy “Wigilię dla Seniora”. Dzieci przygotowują jasełka i program artystyczny. Jest oczywiście poczęstunek i to naprawdę na bogato. Wspólnie śpiewamy kolędy. To jest zawsze wzruszające wydarzenie. Ostatnio musieliśmy dostawiać stoły. Przyszła około setka osób - opowiada Mariola Cyranek.
Widok SP 81 z jeszcze większej wysokości
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Za te i inne działania prospołeczne Szkoła Podstawowa 81 zdobyła tytuł "Osowianin Roku 2023" w konkursie "Osowa - moja mała ojczyzna". Okolicznościowy dyplom wisi w centralnym miejscu gabinetu dyrektor szkoły.
Czego życzyć SP 81 na następne lata?
Jakie są plany i zamierzenia kierownictwa szkoły? Cel numer jeden to budowa infrastruktury do uprawiania lekkoatletyki. Z mniej kosztownych przedsięwzięć słyszę o "czytelni pod chmurką".
Tysiące absolwentów - wśród nich także aktor. Zespół Szkół Energetycznych ma już 60 lat
- Ja mam też pomysł. My nauczycielki, które w niedługim czasie przejdziemy na emeryturę chcemy założyć może nie Koło Gospodyń Wiejskich, ale Koło Bab z Osowej. Wiele z nas ma wspaniałe pasje: świetnie gotują, szyją, malują, są uzdolnione artystycznie. Chcemy połączyć siły i działać wspólnie - oznajmia Bożena Śliwińska.
- Jestem za. Ale chcę, żeby te baby jeszcze śpiewały - odpowiada ze śmiechem Mariola Cyranek, dyrektor SP 81.
