Zaślubiny Polski z morzem 10 lutego 1920 roku w Pucku były szczególnym wydarzeniem w historii Polski międzywojennej - mówił Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. - Po okresie zaborów Polska odzyskała dostęp do historycznych wód, co symbolicznie potwierdził uroczysty akt zaślubin z udziałem generała Józefa Hallera. Dlatego dla mieszkańców Pomorza to właśnie rok 2020 będzie punktem kulminacyjnym obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości.
Dar gdańskiej Polonii
Warto tu zauważyć, że symboliczne zaślubiny Polski z morzem w 1920 roku wyglądałyby inaczej, gdyby nie patriotyczny dar gdańskiej Polonii. Na koszt kilku rodzin, m.in. Leszczyńskich i Racijewskich, wykonane zostały dwa identyczne pierścienie z platyny, z wygrawerowanym napisem: Gdańsk - Puck 10 lutego 1920. Przekazano je goszczącemu w Gdańsku gen. Józefowi Hallerowi, który stał na czele reprezentacji polskich władz, przejmujących ziemie pomorskie na mocy ustaleń traktatu wersalskiego.
W Pucku czekano już na generała z uroczystą mszą św. przy ołtarzu polowym, ustawionym po sąsiedzku z portem rybackim. Głównym wydarzeniem miało być poświęcenie Bandery Polskiej i podniesienie jej na maszcie, przy huku 21 salw armatnich, na znak objęcia wachty na Bałtyku przez Marynarkę Wojenną RP. Haller dopełnił tę uroczystość poprzez wrzucenie jednego z platynowych pierścieni do wód Zatoki Puckiej, drugi natomiast włożył na swój palec i nosił do końca życia.
Gest generała tak zapadł w pamięć Polaków, że do dziś zaślubiny Polski z morzem kojarzą się z wrzuceniem pierścienia do wody. W 1931 r. popularny malarz Wojciech Kossak utrwalił legendę malując obraz, na którym gen. Haller na czele wielkich zastępów wojska wjeżdża konno, by wrzucić pierścień do wody. Dociekliwi zauważyli, że w wizji artysty kilka szczegółów się nie zgadza, a przede wszystkim to, że 10 lutego 1920 r. Haller nie mógł rzucić pierścienia z brzegu, bowiem tego dnia Zatoka Pucka była skuta lodem.
Obecnie obrączka, którą gen. Haller nosił aż do śmierci w 1960 roku, jest przechowywana w polskim muzeum w Fawley Court, nieopodal stolicy Wielkiej Brytanii, w której jej właściciel pozostał po zakończeniu II wojny światowej.
Wizerunki obrączek znalazły się na logo tegorocznych obchodów. Autorem logotypu jest gdynianin Patryk Hardziej.
Pociąg specjalny do Pucka
- Główne uroczystości nawiązujące do zaślubin z Bałtykiem odbędą się tradycyjnie w Pucku. Tym razem jednak przez całe Pomorze (na trasie z Torunia do Pucka) przejedzie specjalny pociąg wiozący generała Hallera i jego żołnierzy - mówił mediom Janusz Gawrysiak, aktor, reżyser i animator kultury przygotowujący przejazd pociągu i patriotyczny festyn na gdańskim dworcu PKP. - Z okazji 100-lecia gdańszczanie również przekażą generałowi symboliczne pierścienie, by znów powiózł je do Pucka.
Wśród gości, którzy przybędą na puckie uroczystości organizatorzy rozdadzą 2 tys. ryngrafów Błękitnej Armii gen. Hallera. Ponadto, każdy pan posiadający brodę będzie mógł skorzystać z usług barbera i przystrzyc brodę na wzór tej, jaką nosił gen. Józef Haller. W Pucku odbędzie się też bal w stylu lat 20. XX wieku pod hasłem „100 par na 100-lecie zaślubin Polski z morzem".
Ważną atrakcją obchodów będą koncerty w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej (9 lutego, godz. 18) i Filharmonii Kaszubskiej (11 lutego, godz. 19), podczas których pochodzący z Gdańska Leszek Możdżer wykona utwór napisany specjalnie z okazji jubileuszu. Podczas koncertu usłyszymy również uwerturę koncertową „Legenda Bałtyku" Feliksa Nowowiejskiego i trzyczęściowy poemat symfoniczny Claude'a Debussy'ego „La mer" („Morze"). Na koncerty obowiązują bezpłatne bilety. Wszystkie zostały rozdane.
Z kolei Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego w Gdańsku i Instytut Kaszubski wydadzą z okazji jubileuszu album „Powrót Pomorza w granice Rzeczypospolitej. W setną rocznicę (1920-2020)" autorstwa prof. Cezarego Obracht-Prondzyńskiego i dr. Krzysztofa Kordy. Publikacja przedstawia kontekst wydarzeń na Pomorzu w XIX wieku. Wydawnictwo będzie bogato ilustrowane (znajdą się w nim zdjęcia, wycinki z prasy, reprodukcje wybranych dokumentów itp.).
Do ciekawych wydarzeń Zaślubin Polski z morzem można zaliczyć także grę miejską, w niedzielę, 9 lutego godz. 10, której uczestnicy odwiedzają 12 ważnych z punktu widzenia polskiej historii miejsc na Starym i Głównym Mieście i patriotyczny festyn na Dworcu Głównym PKP w Gdańsku. Jego uczestnicy będą mieli okazję m.in. podziwiać elegancję galowych mundurów oficerskich i polowo ubranych żołnierzy brygady pomorskiej czy wytworne damy z Organizacji Panien Wrzeszczańskich.
