Gośćmi rozmowy “Zadłużenia i formy zabezpieczeń dłużnika” byli:
- Tomasz Sadowski - radca prawny, wiceprezes zarządu Fundacji Teneo
- Tomasz Wolny-Dunst - radca prawny, członek komisji ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi działającej przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Gdańsku
Na wstępie naszej rozmowy mec. Tomasz Sadowski przytoczył przykład badań przeprowadzanych cyklicznie przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych, który bada tzw. moralność finansową Polaków. Wynika z nich, że ok. 95 proc. ankietowanych uważa, że długi trzeba spłacać, nawet te, które zostały zaciągnięte w przeszłości i doszło do ich przedawnienia.
Kodeks cywilny ustanawia ogólny termin przedawnienia wynoszący odpowiednio: 6 lat dla roszczeń majątkowych, 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. czynszu najmu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Terminy te stanowią jedynie ogólną zasadę przyjętą w prawie cywilnym. Zagłębiając się w dalsze artykuły kodeksu cywilnego jak i liczne ustawy, znajdziemy szereg szczegółowych terminów przedawnienia dla poszczególnych rodzajów roszczeń. Tak więc badanie, czy dane roszczenie jest przedawnione, wymaga każdorazowej szczegółowej analizy przepisów prawa oraz łączącego strony stosunku prawnego.
Przedawniony dług zmienia swój charakter, czyli przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne, którego nie można dochodzić przy pomocy sądu czy komornika. Samo zobowiązanie przedawnione trwa jednak dalej, a jak zaznaczali nasi rozmówcy, moralnym obowiązkiem jest dokonanie jego dobrowolnej spłaty.
- To, co jest smutne w zakresie zadłużeń, to fakt, że co roku zwiększa się zadłużenie Polaków względem instytucji publicznych, prywatnych wierzycieli oraz banków, co sygnalizuje, iż konsumenci nie potrafią sobie poradzić z terminową spłatą zobowiązań - wyjaśnia mec. Tomasz Sadowski. - Rosną koszty życia, często żyjemy na kredyt i popadamy w problemy finansowe, dlatego uważam, że dzisiejsza rozmowa może przekazać bardzo dużo dobrego osobom, które są lub mogą być zadłużone.
Jeden z pierwszych wątków, który poruszyliśmy, dotyczył początkowego etapu dochodzenia roszczeń przez wierzyciela.
- Najgorsze, co możemy zrobić, to zaniechać kontaktu z naszym wierzycielem, czyli np. z bankiem czy z firmą, która dochodzi swojego zobowiązania - wyjaśnia mec.Tomasz Wolny-Dunst. - Pamiętajmy, że obecne przepisy prawa w Polsce pozwalają na restrukturyzację zadłużenia, pozwalają na zmianę warunków czy harmonogramu płatności, rat czy innych zobowiązań. Jeżeli unikamy kontaktu, jest to najgorsze, co możemy robić.
Jak zaznaczał mec. Wolny-Dunst ignorowanie monitów pisemnych czy telefonicznych, prowadzi do otrzymania przedsądowych wezwań, które są próbą odzyskania długu. Są to pisma, w którym wierzyciel informuje o tym, jakie zobowiązanie posiada względem dłużnika, wskazuje jego wysokość, żądany termin i sposób spłaty, a także informuje o wszelkich konsekwencjach związanych z brakiem zapłaty – najczęściej skierowaniu sprawy na drogę postępowania sądowego, bądź zgłoszenia dłużnika do jednego z biur informacji gospodarczej np. Krajowego Rejestru Długów.
Jeżeli dłużnik nie podejmie żadnych kroków w celu spłaty długu, a także wszelkie próby kontaktu z nim nie przynoszą żadnych rezultatów, wtedy wierzyciel najczęściej kieruje sprawę na kolejny etap odzyskiwania długów, którym jest etap postępowania sądowego.
Warto wiedzieć też o tym, że obie ze stron - dłużnik i wierzyciel - mogą, a nawet dla obopólnych korzyści, powinny wypracować ugodę pozasądową. Strony mogą samodzielnie wypracować taką ugodę lub skorzystać z profesjonalnego narzędzia negocjacji, jakim jest mediacja, czyli metoda rozwiązywania sporów, w której osoba trzecia – mediator – pomaga stronom we wzajemnej komunikacji, określeniu interesów oraz dojściu do wspólnie akceptowalnego porozumienia. Co istotne, ugoda zawarta przed mediatorem zostaje zatwierdzona przez sąd, przez co uzyskuje moc prawną ugody sądowej i wywołuje takie same skutki, jak w przypadku, gdyby strony zawarły ugodę przed sądem. Ugoda zawarta przed mediatorem może dotyczyć także roszczeń, które mają charakter roszczeń przedawnionych.
Jak jednak podkreślał mec. Tomasz Sadowski w zdecydowanej większości przypadków wierzyciel składa do sądu pozew, w którym wskazuje dowody na zadłużenie, a sąd bez udziału dłużnika wydaje nakaz zapłaty, w którym zobowiązuje dłużnika do zapłaty długu wraz z kosztami postępowania w przeciągu dwóch tygodni lub złożenia w tym czasie odwołania od tego nakazu zapłaty. Termin ten liczymy od czasu, kiedy odbierzemy przesyłkę z sądu. W przesyłce tej znajdziemy odpis pozwu, który złożył wierzyciel i orzeczenie sądu w postaci nakazu zapłaty. Nakaz taki jest równoznaczny z wyrokiem, dlatego jeśli się z nim nie zgadzamy, konieczne jest odwołanie. Wielu dłużników wychodzi z błędnego założenia, że każda sprawa sądowa musi być rozpoznawana na rozprawie i mimo otrzymania takiego nakazu dalej czeka na wezwanie do sądu. Tymczasem jeśli się nie odwołamy od takiego nakazu, na jego podstawie wierzyciel będzie mógł wszcząć egzekucję.
W trakcie rozmowy poruszaliśmy też wątki niezawinionego długu powstałego np. w wyniku skradzionych danych osobowych. Radcy prawni podpowiadali również, jakie kroki powinien podjąć dłużnik, gdy jego sprawa trafiła do kancelarii komorniczej oraz jaką część majątku może zająć komornik. Z tej rozmowy dowiedzą się Państwo także, jakie inne, niż wyżej wymienione konsekwencje, mogą wynikać z posiadania zadłużenia.
Zapraszamy do posłuchania całej rozmowy.
Rozmawiała: Natalia Gawlik
Tydzień Bezpieczeństwa Ekonomicznego w Gdańsku trwa od 15 do 19 czerwca. Codziennie na portalu www.gdansk.pl prezentujemy filmy dotyczące tematyki bezpieczeństwa finansowego.
W czwartek, 17 czerwca, w kolejnej odsłonie cyklu porozmawiamy o tym, jak skorzystać z tarczy antykryzysowej.
Transmisja od godz. 14.00.
