Dostępne miasto

04.06.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl

Dostępne Miasto

Możliwość komfortowego i bezpiecznego przemieszczania się to jeden z elementów kształtujących jakość życia. Zasadniczym wyzwaniem transportowym Gdańska jest poprawa warunków ruchu pieszego i rowerowego, poprawa dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami, jak również ulepszenie systemu komunikacji zbiorowej i jej integracja z aktywnymi formami mobilności. W tym zakresie ważne są nie tylko inwestycje w infrastrukturę, ale również działania o wymiarze organizacyjnym, a także zwiększenie partycypacji mieszkańców w kształtowanie polityki transportowej miasta.

Kolejnymi filarami w obszarze Dostępnego Miasta są transformacja energetyczna oraz transformacja cyfrowa miasta. W zakresie rozwoju energetyki miejskiej szczególnie ważne są samowystarczalność energetyczna oraz działania w ramach poprawy efektywności energetycznej, w tym wsparcie mieszkańców w tym zakresie. Transformacja cyfrowa to m.in. systematyczne zwiększanie liczby cyfrowych usług dla mieszkańców i podnoszenie ich jakości życia dzięki „smart” rozwiązaniom. Udoskonalenia wewnętrznych procesów urzędu i jednostek miejskich i inteligentne zarządzanie miastem na podstawie danych przynoszą wymierne korzyści m.in. w postaci wdrażania rozwiązań dostosowanych do potrzeb mieszkańców.

Mobilność miejska

System roweru metropolitalnego MEVO 2.0
System roweru metropolitalnego MEVO 2.0
fot. K. Kędzior

Mobilność miejska koncentruje się na wszystkich możliwych formach transportu zgodnie z odwróconą piramidą mobilności – od ruchu pieszego, poprzez ruch rowerowy, hulajnogi i urządzenia transportu osobistego, aż po publiczny transport zbiorowy i indywidualny transport samochodowy.

W ramach działań inwestycyjnych w 223 r. zbudowano lub zmodernizowano 16,1 km chodników, ciągów i stref pieszych. Kolejne 5 km ulic zostało objętych strefą ruchu uspokojonego, do której na koniec roku należało już 66,9% dróg publicznych w Gdańsku. Wybudowano i zmodernizowano 3,7 km dróg rowerowych, a od 2017 r. wybudowano i zmodernizowano łącznie ponad 60 km dróg rowerowych. Liczba miejsc postojowych dla rowerów wzrosła r/r o 96 szt. – do poziomu 18 050. Wdrożono również drugą odsłonę projektu roweru metropolitalnego Mevo – uruchomienie systemu nastąpiło w listopadzie 2023 r. W Gdańsku do dyspozycji użytkowników pozostaje łącznie 2226 rowerów, w tym 1669 rowerów elektrycznych oraz 363 stacje Mevo. W 2023 r. przyznano Gdańskowi organizację prestiżowej międzynarodowej konferencji Velo-City 2025 organizowanej przez Europejską Federację Cyklistów (ECF).

W ramach Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej – etap IV A zakończono budowę nowej linii tramwajowej Nowa Warszawska wraz z drogą rowerową oraz chodnikiem dla pieszych. Budowa nowej linii tramwajowej połączyła ze sobą Piecki-Migowo i Chełm (przez Ujeścisko-Łostowice). 4 marca 2023 r. odbyło się uroczyste otwarcie nowej linii, któremu towarzyszyły piknik, pierwszy przejazd tramwajowy, a także przejazd rowerowy po równoległej do linii tramwajowej drodze dla rowerów. Ponadto trwały prace projektowe m.in. dla ul. Nowej Politechnicznej (linia tramwajowa Gdańsk Południe-Wrzeszcz – GPW), Drogi Zielonej – Zielonego Bulwaru i trasy tramwajowej na ul. Klonowej. Trwało również opracowywanie Studium Techniczno-Ekonomiczno-Środowiskowe dla korytarza transportowego tzw. Nowej Abrahama i ul. Kołobrzeskiej i trwały prace studialne nad budową linii PKM Południe. W 2023 r. zakończono również przebudowę mostu Stągiewnego.

W zakresie poprawy dostępności transportowej trwały m.in. prace nad rozbudową ul. Budowlanych, budową ul. Nowej Olchowej, budową ronda na skrzyżowaniu ulic Starogardzkiej, Niepołomickiej i Czerskiej. Przebudowywano również fragment ul. Kielnieńskiej, trwały również prace modernizacyjne na al. Hallera. Trwały również prace projektowe m.in. dla Węzła Kliniczna, ul. Nowej Świętokrzyskiej, ul. Wyzwolenia – tzw. Zielona Wyzwolenia, czy ul. Nowej Opackiej.

Energetyka miejska

Port Czystej Energii
Port Czystej Energii
fot. Port Czystej Energii

Potrzeby energetyczne Polski były pokrywane do tej pory głównie dzięki spalaniu paliw, tj. węgla, gazu ziemnego i ropy naftowej. W obliczu wyczerpywania się zasobów naturalnych, zmian klimatycznych, pogarszającego się stanu środowiska naturalnego, a przy tym stałego wzrostu zapotrzebowania na energię konieczne staje się znalezienie alternatywnych źródeł energii.

W 2023 r. opracowano założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe – dokument na poziomie strategicznym określa i precyzuje politykę energetyczną gminy. Zawiera pełną charakterystykę w zakresie źródeł zasilania, sieci przesyłowych i instalacji odbiorczych oraz bilans zużycia energii i paliw dla całej gminy. Rozpoczęto również aktualizację dokumentów strategicznych niższego rzędu, w tym Planu Gospodarki Niskoemisyjnej do poziomu Planu Działań na rzecz Zrównoważonej Energii i Klimatu (SECAP, Sustainable Energy and Climate Action Plan) oraz Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu (MPA).

Kontynuowano kompleksową modernizację energetyczną budynków mieszkalnych i użytkowych. W 2023 r. zakończono prace w budynkach przy ul. Łąkowej 18 i 20. Kontynuowano prace m.in. w budynkach przy ul. Łąkowej, ul. Wróbla, ul. Dolnej, ul. Toruńskiej, ul. Pniewskiego, ul. Jaśkowa Dolina, ul. Pelplińskiej, ul. Łowickiej, ul. Gościnnej, ul. Gdańskiej, ul. Mniszki, ul. Wyzwolenia. Realizowano również projekty w zakresie kompleksowej modernizacji energetycznej budynków oświatowych oraz sportowych. W 2023 r. zakończono remonty 3 przedszkoli, 4 szkół podstawowych, państwowej szkoły muzycznej oraz zespołu szkół ogólnokształcących.

W Przedszkolu nr 49 przy ul. Śląskiej 35A zrealizowano program pilotażowy polegający na wprowadzeniu do obiektu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Energią (BEMS). Dotychczas osiągnięto 16-procentowe zmniejszenie zużycia energii elektrycznej oraz 33-procentowe zmniejszenie zużycia energii cieplnej.

Kontynuowano program „Jaśniejszy Gdańsk” polegający na budowie i modernizacji oświetlenia ulicznego z użyciem energooszczędnych technologii oświetleniowych. W 2023 r. w ramach programu oświetlono 9,3 km dróg, chodników i ciągów pieszych. Doświetlono 27 lokalizacji za kwotę blisko 5 mln zł.

Kontynuowano prace budowlane nad instalacją termicznego przekształcania odpadów komunalnych –Portu Czystej Energii (PCE). W wyniku prowadzonych prac zamontowano kolejne kluczowe elementy instalacji. Zakończenie budowy z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie instalacji planowane jest w połowie 2024 r. Instalacja przetworzy rocznie ok. 160 tys. ton odpadów, które stanowią pozostałości po procesie sortowania i nie nadają się do recyklingu, a w efekcie tego procesu wyprodukowane zostaną: energia cieplna oraz energia elektryczna. Przewiduje się, że do sieci trafi rocznie 509 TJ ciepła systemowego oraz 109 GWh energii elektrycznej.

W ramach działalności w UMG prowadzono Punkt Konsultacyjno-Informacyjny, w którym prowadzone były konsultacje dla mieszkańców. Prowadzono także kampanie informacyjno-edukacyjne i projekty, które miały na celu edukację odbiorców w zakresie efektywności energetycznej.

Transformacja cyfrowa

GeoGdańsk
GeoGdańsk
fot. D. Paszliński / www.gdansk.pl

Dynamiczne zmiany w sposobie funkcjonowania społeczeństw oraz rozwój technologiczny istotnie wpływają na charakter miast, kształtując ich nowe oblicze. Inteligentne zarządzanie rozwojem Gdańska polega na systematycznym doskonaleniu usług publicznych przez zastosowanie nowych technologii i rozwiązań opartych na narzędziach, przez nową jakość mobilności czy innowacyjne podejście do zagadnień ekologicznych, środowiskowych i społecznych.

Pod koniec 2023 r. portal GeoGdańsk wdrożono w części publicznej z serwisami mapowymi przeznaczonymi dla mieszkańców. GeoGdańsk to portal mapowy, który oferuje użytkownikom znacznie więcej niż tradycyjne mapy online. Portal umożliwia szybkie przeglądanie map, lokalizowanie ważnych punktów, dostęp do informacji o trasach komunikacji publicznej, parkingach, atrakcjach turystycznych i wielu innych przydatnych danych. Można sprawdzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (MPZP), lokalizacje komisji wyborczych czy zapoznać się z proponowanymi zmianami granic dzielnic.

Od 27 grudnia 2023 r. mieszkańcy Gdańska jako jedni z pierwszych w kraju mogą korzystać z Platformy ePłatności w aplikacji mObywatel w zakresie opłacania podatku od nieruchomości oraz uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Dzięki Gdańskiej Karcie Mieszkańca (GKM) mieszkańcy mogą korzystać z bogatej oferty miejskich instytucji oraz partnerów komercyjnych. Pod koniec 2023 r. konto w systemie GKM miało ok. 330 tys. osób, tj. o 47 tys. więcej niż rok wcześniej. Dla użytkowników dostępna jest również aplikacja mobilna „Jestem z Gdańska”, oferująca pełną funkcjonalność plastikowej karty.

Dokonano również integracji aplikacji Gdańskiego Centrum Kontaktu (GCK) z Gdańską Kartą Mieszkańca (GKM), dzięki czemu mieszkańcy mogą korzystać z aplikacji GCK bez zakładania nowego konta. Dodano również możliwość zgłaszania propozycji umiejscowienia nowych stojaków rowerowych na terenie miasta. W 2023 r. zarejestrowano 104 761 kontaktów z GCK.

Ponadto w 2023 r. funkcjonował szeroki wachlarz aplikacji, platform i miejskich stron internetowych, z których mogli korzystać mieszkańcy. Należały do nich m.in.: Gdańska Platforma Edukacyjna (GPE), aplikacje: Czyste Miasto Gdańsk, Jemy Zdrowo Gdańsk, strony internetowe: aktywujsiewgdansk.pl, wsparciewgdansku.pl, zamianamieszkan.gdansk.gda.pl.

Transformacja cyfrowa to nie tylko kształtowanie cyfrowych usług na rzecz mieszkańców, lecz także transformacja i usprawnienia procedur urzędowych. W ramach projektu „Otwarty Gdańsk” udostępniane są liczne zbiory danych o miejskiej demografii, gospodarce czy gdańskich dzielnicach. Komplementarny projekt Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku pn. „Otwarte dane ZTM w Gdańsku” zawiera bieżące informacje o funkcjonowaniu komunikacji miejskiej.

Kontynuowano rozwój procedur urzędowych dostępnych online. W 2023 r. 32% usług/procedur na stronach podmiotowych BIP UMG i jednostek miejskich było dostępnych w formie cyfrowej (30% w 2022 r.).

Wprowadzane były także nowe, testowe rozwiązania z zakresu smart city. W Przedszkolu nr 49 przy ul. Śląskiej 35A zrealizowano program pilotażowy wprowadzenia do obiektu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Energią (BEMS). Zaimplementowano system informatyczny pozwalający na gromadzenie i przetwarzanie danych z czujników. Dotychczas osiągnięto 16-procentowe zmniejszenie zużycia energii elektrycznej oraz 33-procentowy spadek zużycia energii cieplnej.

Bezpieczeństwo na drogach i w przestrzeni publicznej

Przejście naziemne przy Bramie Wyżynnej
Przejście naziemne przy Bramie Wyżynnej
fot. D. Paszliński / www.gdansk.pl

Jedną z podstawowych potrzeb człowieka, odgrywającą dużą rolę w wartościowaniu otoczenia i ocenie jakości życia, stanowi bezpieczeństwo. W przestrzeni miasta działania skupiają się na rozwoju monitoringu miejskiego, kształtowaniu architektonicznym atrakcyjnych i bezpiecznych przestrzeni oraz fizycznym zabezpieczaniu obszarów o dużym udziale ruchu pieszego.

W 2023 r. kontynuowano realizację Miejskiego Programu Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego i Bezpieczeństwa Obywateli. Podstawowym założeniem programu jest stała współpraca samorządu lokalnego – Gminy Miasta Gdańska i jej jednostek organizacyjnych, w tym Urzędu Miejskiego, Straży Miejskiej, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni, Gdańskiego Ośrodka Promocji Zdrowia i Profilaktyki Uzależnień z Policją, Państwową Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Gdańsku, Państwową Strażą Pożarną, Powiatowym Inspektoratem Weterynarii i innymi podmiotami mającymi wpływ na poziom bezpieczeństwa. W działań realizowano m.in. programy edukacyjne z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym, tolerancji, zapobiegania przemocy rówieśniczej czy udzielania pierwszej pomocy. Kontynuowano również programy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa osobom w kryzysie bezdomności.

Kontynuowano także program profilaktyczny Straży Miejskiej „Postępowanie ze zwierzętami – Uważaj – Dzikie zwierzęta w mieście”. Celami programu są wzrost świadomości na temat zagrożeń ze strony dzikich zwierząt oraz nauka zasad bezpiecznego kontaktu z takimi zwierzętami. W 2023 r. przeprowadzono 603 spotkania, w których uczestniczyło 12 426 dzieci ze szkół podstawowych i przedszkoli.

W kwestii bezpieczeństwa na drogach w Gdańsku podstawę stanowi „Wizja Zero” zakładająca zero wypadków śmiertelnych. W związku z tym podejmowane są działania takie jak np. sukcesywne rozszerzanie i udoskonalanie stref uspokojonego ruchu. W 2023 r. strefą ruchu uspokojonego objętych było 631,6 km dróg – 66,9% (497,7 km w 2017 r.; +133,9 km).

W 2023 r. oświetlono łącznie ok. 12 km dróg, chodników i ciągów pieszych, w tym 9,3 km w ramach programu „Jaśniejszy Gdańsk”. W ramach programu doświetlono 27 lokalizacji za kwotę blisko 5 mln zł.

W ramach Gdańskiego Programu Uspokojenia Ruchu w 2023 r. Chełm i Olszynkę objęto strefami tempo 30, wyznaczono nowe strefy zamieszkania – np. przy ul. Węglarskiej, budowano również azyle dla pieszych, wyspowe i płytowe progi zwalniające czy wyniesione przejścia dla pieszych.

Bardzo ważnym aspektem podnoszących poziom bezpieczeństwa są działania zwiększające świadomość mieszkańców – działania edukacyjne, które docierają do wszystkich grup uczestników ruchu niezależnie od wybieranego przez nich środka transportu. W obszarze edukacji komunikacyjnej realizowany jest m.in. program edukacyjny „Gotowi do drogi”, którego celem jest przybliżenie dzieciom zasad ruchu drogowego, a tym samym przyczynienie się to do poprawy bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego.

Kontynuowano audyt i certyfikację warunków dla ruchu rowerowego i pieszego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. W 2023 r. przeprowadzono audyty w kolejnych ośmiu gdańskich placówkach.

Ponadto w 2023 r. Gdańsk został laureatem konkursu „Doskonałość w Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego” organizowanego corocznie przez Komisję Europejską w ramach Europejskiej Karty Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Przez kapitułę konkursową zostały docenione Gdański Program Uspokojenia Ruchu oraz Gdański Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.