Dostępne Miasto
Możliwość komfortowego i bezpiecznego przemieszczania się to jeden z elementów kształtujących jakość życia. Zasadniczym wyzwaniem transportowym Gdańska jest poprawa warunków ruchu pieszego i rowerowego, poprawa dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami, jak również ulepszenie systemu komunikacji zbiorowej i jej integracja z aktywnymi formami mobilności. W tym zakresie ważne są nie tylko inwestycje w infrastrukturę, ale również działania o wymiarze organizacyjnym, a także zwiększenie partycypacji mieszkańców w kształtowanie polityki transportowej miasta.
Kolejnymi filarami w obszarze Dostępnego Miasta są transformacja energetyczna oraz transformacja cyfrowa miasta. W zakresie rozwoju energetyki miejskiej szczególnie ważne są samowystarczalność energetyczna oraz działania w ramach poprawy efektywności energetycznej, w tym wsparcie mieszkańców w tym zakresie. Transformacja cyfrowa to m.in. systematyczne zwiększanie liczby cyfrowych usług dla mieszkańców i podnoszenie ich jakości życia dzięki „smart” rozwiązaniom. Udoskonalenia wewnętrznych procesów urzędu i jednostek miejskich i inteligentne zarządzanie miastem na podstawie danych przynoszą wymierne korzyści m.in. w postaci wdrażania rozwiązań dostosowanych do potrzeb mieszkańców.
Mobilność miejska

Mobilność miejska koncentruje się na wszystkich możliwych formach transportu zgodnie z odwróconą piramidą mobilności – od ruchu pieszego, poprzez ruch rowerowy, hulajnogi i urządzenia transportu osobistego, aż po publiczny transport zbiorowy i indywidualny transport samochodowy.
W ramach działań inwestycyjnych w 223 r. zbudowano lub zmodernizowano 16,1 km chodników, ciągów i stref pieszych. Kolejne 5 km ulic zostało objętych strefą ruchu uspokojonego, do której na koniec roku należało już 66,9% dróg publicznych w Gdańsku. Wybudowano i zmodernizowano 3,7 km dróg rowerowych, a od 2017 r. wybudowano i zmodernizowano łącznie ponad 60 km dróg rowerowych. Liczba miejsc postojowych dla rowerów wzrosła r/r o 96 szt. – do poziomu 18 050. Wdrożono również drugą odsłonę projektu roweru metropolitalnego Mevo – uruchomienie systemu nastąpiło w listopadzie 2023 r. W Gdańsku do dyspozycji użytkowników pozostaje łącznie 2226 rowerów, w tym 1669 rowerów elektrycznych oraz 363 stacje Mevo. W 2023 r. przyznano Gdańskowi organizację prestiżowej międzynarodowej konferencji Velo-City 2025 organizowanej przez Europejską Federację Cyklistów (ECF).
W ramach Gdańskiego Projektu Komunikacji Miejskiej – etap IV A zakończono budowę nowej linii tramwajowej Nowa Warszawska wraz z drogą rowerową oraz chodnikiem dla pieszych. Budowa nowej linii tramwajowej połączyła ze sobą Piecki-Migowo i Chełm (przez Ujeścisko-Łostowice). 4 marca 2023 r. odbyło się uroczyste otwarcie nowej linii, któremu towarzyszyły piknik, pierwszy przejazd tramwajowy, a także przejazd rowerowy po równoległej do linii tramwajowej drodze dla rowerów. Ponadto trwały prace projektowe m.in. dla ul. Nowej Politechnicznej (linia tramwajowa Gdańsk Południe-Wrzeszcz – GPW), Drogi Zielonej – Zielonego Bulwaru i trasy tramwajowej na ul. Klonowej. Trwało również opracowywanie Studium Techniczno-Ekonomiczno-Środowiskowe dla korytarza transportowego tzw. Nowej Abrahama i ul. Kołobrzeskiej i trwały prace studialne nad budową linii PKM Południe. W 2023 r. zakończono również przebudowę mostu Stągiewnego.
W zakresie poprawy dostępności transportowej trwały m.in. prace nad rozbudową ul. Budowlanych, budową ul. Nowej Olchowej, budową ronda na skrzyżowaniu ulic Starogardzkiej, Niepołomickiej i Czerskiej. Przebudowywano również fragment ul. Kielnieńskiej, trwały również prace modernizacyjne na al. Hallera. Trwały również prace projektowe m.in. dla Węzła Kliniczna, ul. Nowej Świętokrzyskiej, ul. Wyzwolenia – tzw. Zielona Wyzwolenia, czy ul. Nowej Opackiej.
Energetyka miejska

Potrzeby energetyczne Polski były pokrywane do tej pory głównie dzięki spalaniu paliw, tj. węgla, gazu ziemnego i ropy naftowej. W obliczu wyczerpywania się zasobów naturalnych, zmian klimatycznych, pogarszającego się stanu środowiska naturalnego, a przy tym stałego wzrostu zapotrzebowania na energię konieczne staje się znalezienie alternatywnych źródeł energii.
W 2023 r. opracowano założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe – dokument na poziomie strategicznym określa i precyzuje politykę energetyczną gminy. Zawiera pełną charakterystykę w zakresie źródeł zasilania, sieci przesyłowych i instalacji odbiorczych oraz bilans zużycia energii i paliw dla całej gminy. Rozpoczęto również aktualizację dokumentów strategicznych niższego rzędu, w tym Planu Gospodarki Niskoemisyjnej do poziomu Planu Działań na rzecz Zrównoważonej Energii i Klimatu (SECAP, Sustainable Energy and Climate Action Plan) oraz Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu (MPA).
Kontynuowano kompleksową modernizację energetyczną budynków mieszkalnych i użytkowych. W 2023 r. zakończono prace w budynkach przy ul. Łąkowej 18 i 20. Kontynuowano prace m.in. w budynkach przy ul. Łąkowej, ul. Wróbla, ul. Dolnej, ul. Toruńskiej, ul. Pniewskiego, ul. Jaśkowa Dolina, ul. Pelplińskiej, ul. Łowickiej, ul. Gościnnej, ul. Gdańskiej, ul. Mniszki, ul. Wyzwolenia. Realizowano również projekty w zakresie kompleksowej modernizacji energetycznej budynków oświatowych oraz sportowych. W 2023 r. zakończono remonty 3 przedszkoli, 4 szkół podstawowych, państwowej szkoły muzycznej oraz zespołu szkół ogólnokształcących.
W Przedszkolu nr 49 przy ul. Śląskiej 35A zrealizowano program pilotażowy polegający na wprowadzeniu do obiektu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Energią (BEMS). Dotychczas osiągnięto 16-procentowe zmniejszenie zużycia energii elektrycznej oraz 33-procentowe zmniejszenie zużycia energii cieplnej.
Kontynuowano program „Jaśniejszy Gdańsk” polegający na budowie i modernizacji oświetlenia ulicznego z użyciem energooszczędnych technologii oświetleniowych. W 2023 r. w ramach programu oświetlono 9,3 km dróg, chodników i ciągów pieszych. Doświetlono 27 lokalizacji za kwotę blisko 5 mln zł.
Kontynuowano prace budowlane nad instalacją termicznego przekształcania odpadów komunalnych –Portu Czystej Energii (PCE). W wyniku prowadzonych prac zamontowano kolejne kluczowe elementy instalacji. Zakończenie budowy z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie instalacji planowane jest w połowie 2024 r. Instalacja przetworzy rocznie ok. 160 tys. ton odpadów, które stanowią pozostałości po procesie sortowania i nie nadają się do recyklingu, a w efekcie tego procesu wyprodukowane zostaną: energia cieplna oraz energia elektryczna. Przewiduje się, że do sieci trafi rocznie 509 TJ ciepła systemowego oraz 109 GWh energii elektrycznej.
W ramach działalności w UMG prowadzono Punkt Konsultacyjno-Informacyjny, w którym prowadzone były konsultacje dla mieszkańców. Prowadzono także kampanie informacyjno-edukacyjne i projekty, które miały na celu edukację odbiorców w zakresie efektywności energetycznej.
Transformacja cyfrowa

Dynamiczne zmiany w sposobie funkcjonowania społeczeństw oraz rozwój technologiczny istotnie wpływają na charakter miast, kształtując ich nowe oblicze. Inteligentne zarządzanie rozwojem Gdańska polega na systematycznym doskonaleniu usług publicznych przez zastosowanie nowych technologii i rozwiązań opartych na narzędziach, przez nową jakość mobilności czy innowacyjne podejście do zagadnień ekologicznych, środowiskowych i społecznych.
Pod koniec 2023 r. portal GeoGdańsk wdrożono w części publicznej z serwisami mapowymi przeznaczonymi dla mieszkańców. GeoGdańsk to portal mapowy, który oferuje użytkownikom znacznie więcej niż tradycyjne mapy online. Portal umożliwia szybkie przeglądanie map, lokalizowanie ważnych punktów, dostęp do informacji o trasach komunikacji publicznej, parkingach, atrakcjach turystycznych i wielu innych przydatnych danych. Można sprawdzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (MPZP), lokalizacje komisji wyborczych czy zapoznać się z proponowanymi zmianami granic dzielnic.
Od 27 grudnia 2023 r. mieszkańcy Gdańska jako jedni z pierwszych w kraju mogą korzystać z Platformy ePłatności w aplikacji mObywatel w zakresie opłacania podatku od nieruchomości oraz uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Dzięki Gdańskiej Karcie Mieszkańca (GKM) mieszkańcy mogą korzystać z bogatej oferty miejskich instytucji oraz partnerów komercyjnych. Pod koniec 2023 r. konto w systemie GKM miało ok. 330 tys. osób, tj. o 47 tys. więcej niż rok wcześniej. Dla użytkowników dostępna jest również aplikacja mobilna „Jestem z Gdańska”, oferująca pełną funkcjonalność plastikowej karty.
Dokonano również integracji aplikacji Gdańskiego Centrum Kontaktu (GCK) z Gdańską Kartą Mieszkańca (GKM), dzięki czemu mieszkańcy mogą korzystać z aplikacji GCK bez zakładania nowego konta. Dodano również możliwość zgłaszania propozycji umiejscowienia nowych stojaków rowerowych na terenie miasta. W 2023 r. zarejestrowano 104 761 kontaktów z GCK.
Ponadto w 2023 r. funkcjonował szeroki wachlarz aplikacji, platform i miejskich stron internetowych, z których mogli korzystać mieszkańcy. Należały do nich m.in.: Gdańska Platforma Edukacyjna (GPE), aplikacje: Czyste Miasto Gdańsk, Jemy Zdrowo Gdańsk, strony internetowe: aktywujsiewgdansk.pl, wsparciewgdansku.pl, zamianamieszkan.gdansk.gda.pl.
Transformacja cyfrowa to nie tylko kształtowanie cyfrowych usług na rzecz mieszkańców, lecz także transformacja i usprawnienia procedur urzędowych. W ramach projektu „Otwarty Gdańsk” udostępniane są liczne zbiory danych o miejskiej demografii, gospodarce czy gdańskich dzielnicach. Komplementarny projekt Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku pn. „Otwarte dane ZTM w Gdańsku” zawiera bieżące informacje o funkcjonowaniu komunikacji miejskiej.
Kontynuowano rozwój procedur urzędowych dostępnych online. W 2023 r. 32% usług/procedur na stronach podmiotowych BIP UMG i jednostek miejskich było dostępnych w formie cyfrowej (30% w 2022 r.).
Wprowadzane były także nowe, testowe rozwiązania z zakresu smart city. W Przedszkolu nr 49 przy ul. Śląskiej 35A zrealizowano program pilotażowy wprowadzenia do obiektu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Energią (BEMS). Zaimplementowano system informatyczny pozwalający na gromadzenie i przetwarzanie danych z czujników. Dotychczas osiągnięto 16-procentowe zmniejszenie zużycia energii elektrycznej oraz 33-procentowy spadek zużycia energii cieplnej.
Bezpieczeństwo na drogach i w przestrzeni publicznej

Jedną z podstawowych potrzeb człowieka, odgrywającą dużą rolę w wartościowaniu otoczenia i ocenie jakości życia, stanowi bezpieczeństwo. W przestrzeni miasta działania skupiają się na rozwoju monitoringu miejskiego, kształtowaniu architektonicznym atrakcyjnych i bezpiecznych przestrzeni oraz fizycznym zabezpieczaniu obszarów o dużym udziale ruchu pieszego.
W 2023 r. kontynuowano realizację Miejskiego Programu Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego i Bezpieczeństwa Obywateli. Podstawowym założeniem programu jest stała współpraca samorządu lokalnego – Gminy Miasta Gdańska i jej jednostek organizacyjnych, w tym Urzędu Miejskiego, Straży Miejskiej, Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie, Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni, Gdańskiego Ośrodka Promocji Zdrowia i Profilaktyki Uzależnień z Policją, Państwową Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną w Gdańsku, Państwową Strażą Pożarną, Powiatowym Inspektoratem Weterynarii i innymi podmiotami mającymi wpływ na poziom bezpieczeństwa. W działań realizowano m.in. programy edukacyjne z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym, tolerancji, zapobiegania przemocy rówieśniczej czy udzielania pierwszej pomocy. Kontynuowano również programy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa osobom w kryzysie bezdomności.
Kontynuowano także program profilaktyczny Straży Miejskiej „Postępowanie ze zwierzętami – Uważaj – Dzikie zwierzęta w mieście”. Celami programu są wzrost świadomości na temat zagrożeń ze strony dzikich zwierząt oraz nauka zasad bezpiecznego kontaktu z takimi zwierzętami. W 2023 r. przeprowadzono 603 spotkania, w których uczestniczyło 12 426 dzieci ze szkół podstawowych i przedszkoli.
W kwestii bezpieczeństwa na drogach w Gdańsku podstawę stanowi „Wizja Zero” zakładająca zero wypadków śmiertelnych. W związku z tym podejmowane są działania takie jak np. sukcesywne rozszerzanie i udoskonalanie stref uspokojonego ruchu. W 2023 r. strefą ruchu uspokojonego objętych było 631,6 km dróg – 66,9% (497,7 km w 2017 r.; +133,9 km).
W 2023 r. oświetlono łącznie ok. 12 km dróg, chodników i ciągów pieszych, w tym 9,3 km w ramach programu „Jaśniejszy Gdańsk”. W ramach programu doświetlono 27 lokalizacji za kwotę blisko 5 mln zł.
W ramach Gdańskiego Programu Uspokojenia Ruchu w 2023 r. Chełm i Olszynkę objęto strefami tempo 30, wyznaczono nowe strefy zamieszkania – np. przy ul. Węglarskiej, budowano również azyle dla pieszych, wyspowe i płytowe progi zwalniające czy wyniesione przejścia dla pieszych.
Bardzo ważnym aspektem podnoszących poziom bezpieczeństwa są działania zwiększające świadomość mieszkańców – działania edukacyjne, które docierają do wszystkich grup uczestników ruchu niezależnie od wybieranego przez nich środka transportu. W obszarze edukacji komunikacyjnej realizowany jest m.in. program edukacyjny „Gotowi do drogi”, którego celem jest przybliżenie dzieciom zasad ruchu drogowego, a tym samym przyczynienie się to do poprawy bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego.
Kontynuowano audyt i certyfikację warunków dla ruchu rowerowego i pieszego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. W 2023 r. przeprowadzono audyty w kolejnych ośmiu gdańskich placówkach.
Ponadto w 2023 r. Gdańsk został laureatem konkursu „Doskonałość w Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego” organizowanego corocznie przez Komisję Europejską w ramach Europejskiej Karty Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Przez kapitułę konkursową zostały docenione Gdański Program Uspokojenia Ruchu oraz Gdański Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.