Rozdział charakteryzujący zagadnienia o charakterze horyzontalnym (przekrojowym), dotyczących wszystkich zagadnień poruszanych w Raporcie.
RÓWNE SZANSE:
Różnorodność stanowi cenny zasób, który może przynieść społeczności miasta korzyści, takie jak rozwój innowacji społecznych i biznesowych, ciekawszą ofertę edukacyjną, kulturalną czy turystyczną. Niesie ze sobą także wyzwanie zapewnienia wszystkim sprawiedliwego traktowania i równych szans, czyli podobnych możliwości uczestnictwa w życiu lokalnej społeczności i rynku pracy.
Wsparcie to opiera się na założeniach Modelu na rzecz Równego Traktowania, który ma służyć budowaniu bardziej bezpiecznego i otwartego na różnorodność Gdańska dla wszystkich, bez względu na różnice płci, wieku, orientacji seksualnej, wyznania, pochodzenia etnicznego czy stopnia sprawności.
Ważnym partnerem w realizacji polityki równego traktowania są organizacje pozarządowe. W 2021 r. w ramach zlecania zadań publicznych zrealizowano 20 projektów społecznych w obszarze upowszechniania wolności i praw człowieka, równych praw kobiet i mężczyzn oraz wspierania mniejszości etnicznych i narodowych przez organizacje pozarządowe. Bezpośrednio zaangażowanych w nie było ok. 3 tys. osób.
W celu zapewniania zgodności realizacji zadań publicznych realizowanych przez organizacje pozarządowe z polityką równych szans, w corocznym Programie Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi na stałe wprowadzono zaktualizowaną i rozszerzoną „listę pomocniczą”. Lista jest wsparciem dla organizacji składających oferty w konkursach dotacyjnych: pozwala na zaplanowanie projektu zgodnie z zasadami dostępności. Tego rodzaju wskazówki, jak również planowane do wdrożenia działania mają służyć uwzględnianiu dostępności w projektach społecznych oraz oferować jeszcze większe wsparcie dla organizacji i liderów społeczeństwa obywatelskiego, aby projektowana przez nich zmiana społeczna pełniej ujmowała różnorodność potrzeb gdańskiej społeczności.
Poza organizacjami pozarządowymi kluczowym interesariuszem w konsultacji i realizacji działań równościowych jest Gdańska Rada ds. Równego Traktowania. Druga kadencja Rady została zainaugurowana w marcu 2021 r.
Kluczowym i kontynuowanym w 2021 r. zadaniem realizowanym na rzecz integracji imigrantek i imigrantów było dofinansowanie prowadzenia Miejskiego Centrum Informacji i Wsparcia Imigrantów, które oferuje tzw. pomoc pierwszej linii, tj. wsparcie prawne, integracyjne i zawodowe. Zadanie jest realizowane przez organizację pozarządową Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek.
Ponadto Miasto Gdańsk od lat podejmuje działania mające na celu włączenie osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami w życie społeczne i zawodowe. Okazją do ewaluacji dotychczasowych działań były prace nad opracowaniem Powiatowego Programu Działań na rzecz Osób z Niepełnosprawnością na lata 2021–2031 (PPDnrOzN), który zawiera diagnozę sytuacji osób z niepełnosprawnościami oraz podsumowanie sukcesywnie wdrażanych działań.
REWITALIZACJA:
Rewitalizacja to proces rozwiązywania złożonych problemów społeczno-gospodarczych i przestrzennych, stanowiący element zrównoważonej polityki miejskiej. Przy uwzględnieniu potrzeb społeczności lokalnej, zagadnień ekonomicznych, przestrzennych, infrastrukturalnych czy przyrodniczych, proces rewitalizacji stanowi szansę na odwrócenie negatywnych trendów rozwojowych.
Działania rewitalizacyjne zostały zaplanowane w Gminnym Programie Rewitalizacji (GPR) na lata 2017–2023. Program adresowany jest do mieszkańców zdegradowanych terenów miejskich o istotnych wartościach kulturowych, gdzie negatywne procesy społeczne, środowiskowe, gospodarcze i przestrzenne występują w szczególnym nasileniu. Programem objęto 4 podobszary: Biskupia Górka-Stary Chełm, Dolne Miasto-plac Wałowy-Stare Przedmieście, Nowy Port z Twierdzą Wisłoujście, Orunia.
W ramach Gdańskiego Projektu Rewitalizacji do użytku oddano kilka inwestycji dla lokalnych społeczności rewitalizowanych obszarów. Jako pierwsze - w lutym - ukończone zostały nowe zagospodarowania dwóch, sąsiadujących ze sobą skwerów wypoczynkowych na Oruni: przy ul. Związkowej i Gościnnej. W czerwcu gotowy był również skwer wypoczynkowy przy ul. Styp-Rekowskiego na Starym Chełmie.
Otwarto Placówkę Wsparcia Dziennego przy ul. Królikarnia 13. Funkcjonować tam będzie Towarzystwo Profilaktyki Środowiskowej Mrowisko. Obiekt został przebudowany i dostosowany do nowych funkcji w ramach miejskiego projektu Rewitalizacji Dolnego Miasta i Placu Wałowego wraz ze Starym Przedmieściem.
Zakończono roboty budowlane w budynku dawnego ratusza przy ul. Gościnnej 1 i jego adaptację na cele społeczne – w budynku swoje siedziby mają oddział Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz Rada Dzielnicy. Miejsce do prowadzenia działań społecznych zyskała też Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej.
BEZPIECZEŃSTWO:
W 2021 r., podobnie jak w poprzednim roku, wpływ na poczucie bezpieczeństwa miała pandemia COVID-19. Bezpieczeństwo ma szczególnie istotne znaczenie w ujęciu zdrowia publicznego, ekonomicznym, środowiskowym, infrastrukturalnym, mobilności i transportu oraz integracji społecznej i kulturowej. Kompleksowe działania zapewniające indywidualne i zbiorowe poczucie bezpieczeństwa przeciwdziałają różnego rodzaju konfliktom, polaryzacji społecznej i segregacji przestrzennej. Jednocześnie stanowią odpowiedź na zmieniające się wymogi społeczne w zakresie bezpieczeństwa i komfortu życia.
W 2021 r. realizowany był Miejski Program Zapobiegania Przestępczości oraz Porządku Publicznego i Bezpieczeństwa Obywateli uchwalony na lata 2019–2021. W ramach kontynuacji działań w 2021 r. realizowano 28 programów oraz kampanie w mediach społecznościowych. Działania dotyczyły m.in kształtowania odpowiednich postaw i wartości w celu wyrobienia u młodzieży indywidualnej i zbiorowej odpowiedzialności, bezpieczeństwa w ruchu drogowym, bezpieczeństwa pożarowego, podniesienia poziomu bezpieczeństwa osób w podeszłym wieku („bezpieczny senior”), bezdomnych, imigrantów oraz turystów na terenie miasta („bezpieczny turysta”).
Cały czas rozwijana jest infrastruktura przeciwpowodziowa miasta. W 2021 r. powstały m.in. trzy nowe ogrody deszczowe w lokalizacjach: ul. Uczniowska, ul. Sołecka oraz system ogrodów deszczowych połączonych kaskadowo przy ul. Goszczyńskiego.
W 2021 r. na ulicach Gdańska, w 26 lokalizacjach pojawiło się 445 nowych punktów oświetleniowych, co pozwoliło na oświetlenie 14 km dróg, chodników i ciągów pieszych (w tym 12,5 km w ramach programu „Jaśniejszy Gdańsk”). Realizowany był kolejny etap programu „Jaśniejszy Gdańsk”, którego cele to oświetlenie wszystkich zamieszkałych ulic w mieście i poprawa efektywności energetycznej infrastruktury oświetleniowej.
W przestrzeni publicznej miasta funkcjonuje ogólnodostępna sieć defibrylatorów. Ich łączna liczba w przestrzeni publicznej wynosi 47. Aparaty zamontowane są również w pojazdach komunikacji miejskiej. W 2021 r. w defibrylator wyposażonych było 164 pojazdów komunikacji miejskiej (94 autobusy i 70 tramwajów).
ŚRODOWISKO:
Ochrona środowiska to kluczowy aspekt zrównoważonego rozwoju. Silnie wybrzmiewa w niej, obok dążenia do zachowania dziedzictwa naturalnego, troska o przyszłość miasta i zapewnienie dobrych warunków życia kolejnym pokoleniom. Zarządzanie kwestiami środowiskowymi wpływa również na zwiększenie odporności miasta na niekorzystne skutki zmian klimatu. Te wzajemne powiązania sprawiają, że środowisko w istotny sposób oddziałuje na atrakcyjność Gdańska jako miejsca zamieszkania, pracy i spędzania czasu wolnego.
Zmiany klimatu wpływają i będą wpływać na codzienne życie mieszkańców. Wyzwaniem, również dla Gdańska, jest poszukiwanie metod złagodzenia ich efektów oraz sposobów dostosowania się do nich. Plan adaptacji do zmian klimatu dla Miasta Gdańska (MPA) zakłada optymalne wykorzystanie posiadanych zasobów oraz walorów położenia miasta i pomaga miastu zidentyfikować zagrożenia i potrzeby związane ze zmianami klimatu.
W 2021 r. odbyły się 2 spotkania Gdańskiego Forum Zmian Klimatu. Na pierwszym z nich powołano Radę Gdańskiego Forum Zmian Klimatu, której celem jest wypracowanie wspólnie z mieszkańcami propozycji rozwiązań problemów w zakresie zmian klimatu. Radę tworzą przedstawiciele świata nauki (m.in. Politechnika Gdańska, Uniwersytet Gdański, PAN, IMGW).
Stan jakości powietrza na terenie Miasta Gdańska od kliku lat utrzymuje się na bardzo dobrym poziomie. Stała kontrola jakości powietrza jest ważnym elementem troski o środowisko. Pomiary zanieczyszczeń powietrza i parametrów meteorologicznych w ramach Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej prowadzi Fundacja ARMAG. W 2021 r. funkcjonowało 6 automatycznych stacji pomiarowych, w tym 1 nowa – w Gdańsku-Matarni. W ramach zadania z Budżetu Obywatelskiego dla projektu „Gdańsk – Tu oddycham. System czujników jakości powietrza w każdej dzielnicy” zamontowano 35 czujników pomiarowych zanieczyszczeń powietrza, w tym przede wszystkim pyłu PM10 i PM2,5. Wyniki pomiarów są dostępne dla mieszkańców bezpłatnie online.
Podejmowane są działania na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń i negatywnego wpływu na środowisko, w tym likwidacja prywatnych źródeł niskiej emisji – poprzez wymianę ogrzewania węglowego na ekologiczne (elektryczne, gazowe, podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej), przez zamianę ogrzewania węglowego na pompę ciepła lub na ogrzewanie z zastosowaniem kotłów retorowych na ekogroszek albo pellety oraz poprzez instalację kolektora słonecznego. W 2021 r. zlikwidowano 274 piece węglowe; łącznie podpisano 176 umów dotacyjnych. Prowadzona jest również kompleksowa modernizacja budynków mieszkalnych, oświatowych i sportowych należących do gminy, co służy podniesieniu efektywności energetycznej, ograniczeniu zapotrzebowania na energię cieplną, redukcji emisji gazów cieplarnianych, rozwojowi niskoemisyjnych źródeł energii, jak również eliminacji niskosprawnych źródeł energii. Straż Miejska dokonała 945 interwencji służących eliminacji procederu spalania odpadów.
W ramach zazieleniania przestrzeni publicznej w 2021 r. jednostki miejskie zasadziły 4177 drzew. Ponadto na mocy decyzji administracyjnych wydanych przez Wydział Środowiska na usunięcie 2385 drzew nałożono obowiązek realizacji nasadzeń w liczbie 4678 sztuk. Oprócz nasadzeń nowych drzew pielęgnacją objęto istniejące – w 2021 r. wypielęgnowano ponad 44,3 tys. drzew w pasach drogowych, dokonano także regularnych cięć drzew szpalerowych (12,5 tys.m² i 898 szt.).
Założono nowe i wysiano w poprzednich lokalizacjach ponad 7,5 tys. m2 łąk kwietnych. Powstały m.in.: „Kwietna łąka na Oruni Górnej ul. Hoene/Platynowa” oraz „Łąka miododajna przy ulicy Matejki” w ramach zielonego Budżetu Obywatelskiego.
Założono jedną z pierwszych dużych łąk bylinowych o powierzchni 400 m² przy ul. Partyzantów, gdzie posadzono 4 420 szt. roślin wieloletnich. Istotną realizacją było również założenie Mini Parku Myśliwskiego – czyli zagospodarowanie terenu w okolicy ronda ul. Myśliwska/Wołkowyska – gdzie posadzono ponad 2 tys. roślin.
SMART CITY:
Dynamiczne zmiany w sposobie funkcjonowania społeczeństw oraz rozwój technologiczny istotnie wpływają na charakter miast, kształtując ich nowe oblicze. Inteligentne zarządzanie rozwojem Gdańska polega na systematycznym doskonaleniu usług publicznych przez zastosowanie nowych technologii i rozwiązań opartych na narzędziach informatycznych, przez nową jakość transportu (lub szerzej – mobilności) czy innowacyjne podejście do zagadnień ekologicznych, środowiskowych i społecznych.
Jednym z narzędzi inteligentnego miasta są systemy zbierania i udostępniania danych publicznych w otwartych i uporządkowanych formatach. Gdańsk realizuje politykę otwartości poprzez projekt Otwarty Gdańsk, a wizualizacje danych prezentowane są w sposób atrakcyjny graficznie na portalu Gdańsk w liczbach.
GeoGdańsk, działania w ramach tego programu umożliwią korzystanie z uporządkowanych w jednorodny sposób zasobów danych przestrzennych o wysokiej jakości, co pozwoli także publikować nowe, atrakcyjne wizualnie i tematycznie mapy miasta.
Przykładem usprawnień i podnoszenia jakości funkcjonowania usług publicznych dla mieszkańców jest kontynuacja funkcjonowania Gdańskiego Centrum Kontaktu (GCK). Oprócz dotychczasowych form kontaktu, tj. całodobowej infolinii, SMS-ów, chatu oraz mediów społecznościowych, w 2021 r. uruchomiona została aplikacja pozwalająca na dokonywanie zgłoszeń poprzez przeglądarkę internetową oraz aplikację mobilną na smartfony.
Oprócz rozwoju systemu Karty Turysty, w ramach współpracy z Pomorską Regionalną Organizacją Turystyczną (PROT), w lipcu 2021 r. w ofercie znalazła się Pomorska Karta Turysty z Pakietem Metropolia, obejmującym atrakcje i usługi z obszaru Trójmiasta i okolic. Ponadto w maju 2021 r. uruchomiono projekt TripPass – kartę turysty umożliwiającą korzystanie z atrakcji turystycznych w całym kraju. Do projektu przystąpiły: Gdańsk, Giżycko, Lublin i Opole. W ciągu kilku miesięcy, do końca 2021 r., użytkownicy założyli 673 konta, z czego 63% wybrało Pakiet Gdańsk.
Przykłady innych projektów z obszaru smart city w Gdańsku to np. zintegrowany system zarządzania ruchem TRISTAR, Gdańska Platforma Edukacyjna, Fundusz Innowacji Społecznych INNACZEJ.