W chwili śmierci był najlepszą wersją Pawła Adamowicza 
z wszystkich wcześniej znanych

Paweł Adamowicz z młodszą córką Tereską, podczas realizacji Rodzinnego Zdjęcia Gdańszczan na Długim Targu. Była to impreza towarzysząca Paradzie Niepodległości na 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości, 11 listopada 2018 roku

fot. Dariusz Kula

W wydanej w ostatnich miesiącach życia książce “Gdańsk jako wspólnota” Paweł Adamowicz pisał: 

“Miasto, jego tożsamość i mieszkańcy oddziałują na osobowość prezydenta i ją przekształcają. Zachodzi przy tym sprzężenie zwrotne: osobowość lidera w jakimś stopniu wpływa na myślenie obywateli”.

Zauważali to wszyscy, którzy mieli okazję współpracować z Pawłem Adamowiczem: zmieniał się, pracował nad sobą. Stał się nie tylko wyrazistym liderem w polityce, ale przede wszystkim wszechstronnym menedżerem miasta, wrażliwym na społeczne potrzeby mieszkańców. Pisał: „Jako wychowanek Żeromskiego i >>Rodowodów niepokornych<< wierzę, że jednostka może naprawiać świat, co sam na sobie ćwiczę. I pewny jestem, że każdy z nas, samorządowców, może uczynić wiele dobra.”

 - W chwili śmierci był najlepszą wersją Pawła Adamowicza z wszystkich wcześniej znanych - mówią jego współpracownicy. - To niepowetowana strata dla Gdańska i całej Polski. Miał zaledwie 54 lata, mógł jeszcze wiele osiągnąć w życiu publicznym.

DOM Z WIDOKIEM NA HISTORIĘ

Jednak to Gdańsk stał się największą pasją Pawła Adamowicza, a najpiękniejszym doświadczeniem - Sierpień i tak zwany “karnawał Solidarności”. Miał niecałe 15 lat, gdy Polskę ogarnęła fala strajków przeciwko peerelowskim rządom. Historyczne wydarzenia, które zmieniły kraj, działy się w okolicy rodzinnego domu Adamowiczów przy ul. Mniszki: do słynnej bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej mieli 350 metrów, kościół św. Brygidy znajdował się dosłownie na ich podwórzu. Pawła rozpierała duma, że jego starszy brat w Sierpniu służył jako ministrant do mszy świętych dla strajkujących stoczniowców, a po jakimś czasie został pracownikiem biura Lecha Wałęsy. I gdy zdawało się, że Polska zmierza prostą drogą do wolności - komuniści wprowadzili stan wojenny. Piotr Adamowicz na kilka miesięcy został internowany. Paweł będąc już uczniem I Liceum Ogólnokształcącego zaczął angażować się w działalność opozycyjną. Współredagował nielegalne pismo “Jedynka” i uczestniczył w kółku samokształceniowym. Był także drukarzem i kolporterem “bibuły”, którą wozili z bratem pociągami między Lublinem, Krakowem, a Gdańskiem. W czasie studiów prawniczych na Uniwersytecie Gdańskim włączył się w działalność Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Za pośrednictwem brata związał się ze środowiskiem Ruchu Młodej Polski, którego liderem był Aleksander Hall. W maju 1988 r. został przywódcą strajku studenckiego na Uniwersytecie Gdańskim.

W antypeerelowską działalność opozycyjną zaangażował się jeszcze jako licealista, idąc za przykładem starszego brata Piotra, którego internowano w stanie wojennym. W maju 1988 roku Paweł Adamowicz stanął na czele strajku okupacyjnego studentów Uniwersytetu Gdańskiego

fot. Leszek Biernacki / KFP

Później Paweł Adamowicz wspominał: “W tych latach osiemdziesiątych poczułem prawdziwe zespolenie z moim Gdańskiem. Gdańsk to nie było jedno z wielu miast, to było miasto wyjątkowe. Kiedy mówiłem: jestem z Gdańska, prawdziwie czułem siłę tej deklaracji.

Gdańsk oznaczał Solidarność i Lecha Wałęsę. Gdańsk niepokorny i wolnościowy. Prawdziwą stolicę niezależnej Polski

Tu biło serce zdelegalizowanej Solidarności”. Pogłębiający się w kraju kryzys gospodarczy sprawił, że komuna za pośrednictwem Kościoła katolickiego podjęła negocjacje z prześladowanymi dotąd liderami Solidarności. W lutym 1989 roku rozpoczęły się rozmowy Okrągłego Stołu, które doprowadziły do przełomu ustrojowego.

Miał wesołą naturę i potrafił zachować dystans do siebie. W życiu wiele się nauczył, ale akurat nie gry na gitarze. Paweł Adamowicz na imprezie otwarcia lokalu Hard Rock Cafe przy Długim Targu

fot. Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl

“TO BĘDZIE DOBRY ROK”

Przewodniczącym RMG był przez cztery lata. Dał się poznać jako architekt i inicjator działań budujących markę miasta. Gdańsk jeszcze w czasach PRL zawierał umowy o współpracy partnerskiej z zagranicznymi ośrodkami miejskimi, ale za czasów Pawła Adamowicza współpraca międzynarodowa stała się ważnym elementem polityki prowadzonej przez samorząd. Odnowione zostały kontakty z Bremą (miasto partnerskie od 1976 roku), nawiązano relacje z kolejnymi. Co charakterystyczne, Paweł Adamowicz zainicjował liczne kontakty ze Wschodem, co było wyraźnie związane z jego kresowymi korzeniami: w 1996 miastami partnerskimi Gdańska stały się: ukraińska Odessa i kazachstańska Astana, w 1997 r. - Sankt Petersburg, w 1998 r. - Wilno. W maju 1996 r. radni Gdańska ustanowili dwa najwyższe odznaczenia miejskie: Medal Księcia Mściwoja II i Medal św. Wojciecha. Pierwszym z nich są honorowane osobistości i instytucje publiczne szczególnie zasłużone dla Gdańska. Drugi - przyznawany jest za wybitne osiągnięcia i zasługi przekraczające granice regionu i państwa oraz za działania na rzecz tolerancji i dialogu między przedstawicielami różnych wyznań i religii. Ustanowienie Medalu św. Wojciecha było wstępem do obchodów 1000-lecia Gdańska. W 1997 roku miasto świętowało swoje milenium, co wynikało z pierwszego w dziejach zapisu nazwy Gdańsk w źródle historycznym - w “Żywocie św. Wojciecha”, który opisuje m.in. chrzest wielu gdańszczan dokonany w kwietniu 997 roku przez biskupa Wojciecha. Rok milenijny rozpoczęła msza św. w Watykanie, na którą przybyła reprezentacja gdańszczan. Papież Jan Paweł II odnotował tę okoliczność słowami:

„Gdańsk to miasto, w którym zaczęła się wojna. Gdańsk to miasto, gdzie zaczął się pokój, tu zaczęła się Solidarność. Jak się zaczyna rok od Gdańska, to będzie dobry rok”

W Gdańsku oficjalne obchody zapoczątkowano 18 kwietnia w Bazylice Mariackiej, gdzie 20 tysięcy osób uczestniczyło w nabożeństwie koncelebrowanym przez prymasa Polski, kardynała Józefa Glempa. 20 kwietnia otwarto, po trwającej pół wieku rekonstrukcji, Dwór Artusa, a przed Wielkim Żurawiem zacumowała replika średniowiecznej łodzi, zbliżonej wyglądem do tej, jaką najprawdopodobniej podróżował do Gdańska św. Wojciech. W sumie, w związku z obchodami milenijnymi odbyło się kilkaset uroczystości i imprez. 26 czerwca na zjazd do Gdańska przybyli przedstawiciele 106 miast - członków Nowej Hanzy. Wydarzeniu towarzyszyło spotkanie prezydentów Polski i Niemiec, Aleksandra Kwaśniewskiego i Romana Herzoga. Cztery dni później do Gdańska przybyli ex-prezydenci: USA - George Bush, i Niemiec - Richard von Weizsaecker, którzy wspólnie z Lechem Wałęsą otrzymali w Dworze Artusa honorowe obywatelstwo miasta za „wspieranie zmian wolnościowych, zapoczątkowanych w Gdańsku”.

Prezydent Paweł Adamowicz podczas obchodów 79. rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte, 1 września 2018 roku

fot. Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl

OCZKO W GŁOWIE PREZYDENTA 

Był miłośnikiem historii. Miał świadomość, że skomplikowane, burzliwe dzieje dały Gdańskowi daty i znaczenia wyjątkowe nie tylko w skali Polski. Dla Pawła Adamowicza stanowiły one kapitał symboliczny, który przy odpowiednim wykorzystaniu mógł przynieść miastu wymierne korzyści jako miejscu wyjątkowemu w skali Europy i świata, które trzeba zwiedzić, gdzie warto zamieszkać czy prowadzić działalność gospodarczą.

Paweł Adamowicz od 1999 roku wspólnie z gdańskimi harcerzami zaczął organizować obchody wybuchu II wojny światowej na Westerplatte. Stawali tam rok po roku, 1 września, o świcie, dla upamiętnienia chwili, w której padły pierwsze strzały. Uchwałą Rady Miasta Gdańska obrońcy Westerplatte z 1939 otrzymali tytuł honorowego obywatela miasta. W 2003 r. - dzięki staraniom władz miasta - prezydent RP Aleksander Kwaśniewski wydał rozporządzenie, na mocy którego teren i obiekt byłej Wojskowej Składnicy Tranzytowej zyskały status pomnika historii Pole Bitwy na Westerplatte. Początkowo kameralna uroczystość, z biegiem lat cieszyła się coraz większym zainteresowaniem kolejnych rządów. Kulminacja nastąpiła w 2009 roku, z okazji 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Była to inicjatywa rządowa, przygotowana w ścisłej współpracy z samorządem. Do Gdańska przyjechało wówczas 31 delegacji państw, nie tylko europejskich i około tysiąca dziennikarzy. Było to wydarzenie bez precedensu, relacjonowane przez media na całym świecie.

Kanclerz Angela Merkel jednoznacznie potwierdziła winę Niemców: - Upamiętniam wszystkich, którzy zginęli wskutek wojny rozpętanej przez Niemców. Żaden naród nie był tak jak Polacy męczony podczas wojny. Palone były całe wsie. Zniszczono doszczętnie Warszawę. Blizny pozostaną, ale świadomość pozwoli nam kształtować przyszłość. Premier Rosji, Władimir Putin potępił pakt Ribbentrop-Mołotow: - Ponad 53 tysiące żołnierzy Armii Czerwonej zginęło wyzwalając Gdańsk, a 600 tysięcy poniosło śmierć w Polsce. Należy uznać błędy i nasz kraj to zrobił, przyznaliśmy niemoralny charakter paktu Ribbentrop-Mołotow.

W 2008 r. premier Donald Tusk przedstawił koncepcję utworzenia Muzeum II Wojny Światowej. Już w założeniach miała to być placówka o znaczeniu międzynarodowym, jakiej dotąd w Polsce nie było: kładąca nacisk na los i cierpienia polskiej ludności cywilnej, ale zarazem innych narodów, jednak nie na historię militarną, która miała być jedynie tłem dla opowieści o skutkach wojny. Miasto Gdańsk przekazało grunt pod budowę. Muzeum II Wojny Światowej zostało otwarte dla zwiedzających w 2017 roku.

Było to dopełnienie gdańskiej opowieści o XX wieku, w której centralnym punktem są: Sierpień, Solidarność i upadek komunizmu w Polsce - wydarzenia, które otworzyły drogę do przemian w Europie.

Podczas wizyty na placu budowy Europejskiego Centrum Solidarności, wrzesień 2012 roku

fot. Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl

Europejskie Centrum Solidarności było przysłowiowym oczkiem w głowie Pawła Adamowicza. Już w marcu 1998 roku - jeszcze jako przewodniczący Rady Miasta Gdańska - przygotował wspólnie z historykiem Jerzym Kuklińskim projekt Muzeum Solidarności „Polskie Drogi do Wolności”. Półtora roku później z inicjatywy prezydenta Adamowicza powołano do życia Fundację Centrum Solidarności z misją utworzenia Europejskiego Centrum Solidarności. W 2009 r. odbyła się w Gdańsku i Warszawie dwudniowa konferencja “Solidarność i upadek komunizmu”. Wśród gości byli Manuel Barroso, przewodniczący Komisji Europejskiej i Vaclav Havel, który przyleciał do Gdańska mimo katastrofalnego już stanu zdrowia. Pierwsze skrzypce grali bohaterowie polskich przemian - Lech Wałęsa i Tadeusz Mazowiecki. Wirtualnie w konferencji uczestniczyli też Michaił Gorbaczow i były prezydent USA George Bush senior. To miało swoją rangę i znowu duży rezonans międzynarodowy. W 2010 r. Gdańsk zorganizował obchody 30-lecia Sierpnia. Kamień węgielny pod ECS wmurowano w maju 2011 roku, a uroczyste otwarcie nastąpiło 30 sierpnia 2014 r., w 34. rocznicę zwycięstwa strajku gdańskich stoczniowców. To wszystko robiło świetną atmosferę wokół Gdańska. W styczniu 2013 roku światowej sławy francuski intelektualista Guy Sorman zaproponował by uznać Gdańsk za... nową stolicę Europy. Pisał: „Symbolem nowej Unii może być jej nowa europejska stolica. Proponuję Gdańsk, w pół drogi między Wschodem a Zachodem, miasto, którego historyczne koleje losu przypominać nam będą o tym, od czego chroni nas Europa. Dewiza dawnej gdańskiej «Solidarności» - odwaga i umiar - może się stać dewizą nowej, federalnej Europy”.

Gmach Europejskiego Centrum Solidarności został oddany do użytku 30 sierpnia 2014 roku, z okazji 34. rocznicy zwycięstwa strajku Stoczni Gdańskiej. Paweł Adamowicz z Lechem Wałęsą i Basilem Kerskim, dyrektorem ECS

fot. Grzegorz Mehring / Archiwum ECS

LEPSZE MIEJSCE DO ŻYCIA

W kwietniu 2016 r. prezydent Paweł Adamowicz został zwycięzcą prestiżowego konkursu dziennika Rzeczpospolita “Lider Samorządu 2015”. Nagrodę odebrał na uroczystej gali w Krakowie. - Opieraliśmy się na sprawdzonych danych statystycznych, przede wszystkim gospodarczych i społecznych - mówi Bogusław Chrabota, redaktor naczelny Rzeczpospolitej.

 - Gdańsk okazał się bezkonkurencyjny. Było to potwierdzenie trwającej od lat świetnej passy Gdańska, miasto rokrocznie otrzymywało nagrody i wyróżnienia, dlatego jeden z prowadzących galę dodał: - Właściwie to powinien być tytuł samorządowca 10-lecia.

Nie od razu było oczywiste, że Gdańsk może być miastem spektakularnego sukcesu

Lata 2002-2003 przyniosły pogorszenie warunków gospodarczych na skutek obniżenia koniunktury w Europie i na świecie. W tym czasie trzeba było ograniczyć bieżące wydatki z powodu spadku dochodów bieżących. Większy był także koszt kredytów oferowanych przez banki. Przełom przyniosło wejście Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. Gdańsk szybko stał się prymusem w pozyskiwaniu środków pomocowych z UE

W latach 2007-2013 Gdańsk i spółki miejskie wydały na inwestycje ponad 5 mld złotych, pozyskując z UE kwotę 3 mld zł. Kołem zamachowym rozwoju miasta okazał się projekt udziału Gdańska w roli współgospodarza Mistrzostwach Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Przygotowania rozpoczęły się już w 2007 r., gdy UEFA ogłosiła, że gospodarzem tej wielkiej imprezy będą wspólnie Ukraina i Polska. Gdańsk chęć udziału zgłosił do Polskiego Związku Piłki Nożnej jako pierwsze z polskich miast.

Radosny moment: otwarcie linii tramwajowej na Morenę w roku 2015. Prezydent patrzy w stronę nieistniejącej jeszcze wtedy ulicy, łączącej Morenę z Jasieniem. Nie mógł wiedzieć, że ta ulica zostanie nazwana al. Pawła Adamowicza

fot. Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl

Przy okazji organizacji EURO 2012 w Gdańsku wybudowano nie tylko imponujący stadion piłkarski w Letnicy, ale przede wszystkim przeprowadzono wielkie inwestycje infrastrukturalne, które pozwoliły nadrobić zapóźnienie cywilizacyjne epoki PRL. Wybudowano Nową Słowackiego (dzisiaj aleja Żołnierzy Wyklętych), która ułatwiła ruch samochodowy przez zatłoczony Wrzeszcz w kierunku lotniska; rozbudowano Port Lotniczy im. Lecha Wałęsy o nowy terminal i płytę postojową. Trasę między lotniskiem a Portem Morskim dopełniła budowa tunelu pod Martwą Wisłą wraz z rozbudową Trasy Sucharskiego, aż do obwodnicy południowej Gdańska, którą na EURO 2012 wybudował rząd Donalda Tuska. Udało się również dokończyć rozpoczętą jeszcze w latach dziewięćdziesiątych budowę Trasy W-Z (dzisiaj al. Armii Krajowej) - do obwodnicy Trójmiasta. Wybudowano Europejskie Centrum Solidarności i Gdański Teatr Szekspirowski. To wszystko wywołało efekt gospodarczego domina: wzrosło zainteresowanie kapitału lokalnego, krajowego i zagranicznego inwestowaniem w Gdańsku. Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych senne Główne Miasto, zwane przez wielu mylnie “gdańską starówką”, było krytykowane w mediach jako miejsce, w którym życie zamiera po godzinie 20. - w odróżnieniu od centrów w innych miastach. Inwestycje związane z EURO 2012 zmieniły sytuację. W 2006 roku liczba placówek gastronomicznych wynosiła 110, ale w roku 2016 - według rocznika statystycznego było już 475 lokali gastronomicznych. W 2006 różnego typu obiektów noclegowych było 78 (w tym 16 hoteli), które dysponowały 9 789 miejscami. Dziesięć lat później, w roku 2016, było ich już 139 (w tym 46 hoteli), na łączną liczbę 15 614 miejsc noclegowych.

Paweł Adamowicz ze starszą córką Antoniną podczas EURO 2012 - tego dnia nad Gdańskiem przeszła wielka ulewa, więc podobnie jak inni kibice znaleźli schronienie pod markizami lokalu gastronomicznego, mieszczącego się w gmachu Teatru Wybrzeże

fot. Bartosz Bańka

I jeszcze garść danych z gdańskiego lotniska: w roku 2006 Port Lotniczy im. Lecha Wałęsy obsłużył 1,2 miliona podróżnych, w roku 2017 - już 4,6 miliona. Gdańsk zyskał połączenia lotnicze do ponad 70 miast w Polsce i w Europie. Gdy w 2016 r. Paweł Adamowicz po raz kolejny, tym razem w Warszawie, odbierał nagrodę Rzeczpospolitej za pierwsze miejsce w najbardziej wymagającej kategorii najlepszych samorządów wśród miast na prawach powiatu, Gdańsk został przedstawiony jako “Miasto wielkich inwestycji, biznesu i finansowej odpowiedzialności”. Prezydent Gdańska powiedział wówczas: - Dziękuję przede wszystkim gdańszczankom i gdańszczanom, że wciąż na mnie stawiają, co umożliwia nam wspólne działanie na rzecz miasta i osiąganie kolejnych sukcesów. Gdańsk to wielka drużyna. Dziękuję wszystkim organizacjom obywatelskim, przedsiębiorcom i mieszkańcom, dzięki którym Gdańsk staje się coraz lepszym miejscem do życia.

Pierwsza tura wyborów samorządowych w 2018 roku - prezydent Adamowicz przed lokalem wyborczym w Zespole Szkół Łączności. Gdy zobaczył starszą panią na wózku inwalidzkim, natychmiast ruszył by pomóc jej synowi. Przy okazji zapytał: “Na kogo będzie pani głosowała?”. - Ja?! Na Pawełka! - padła odpowiedź. Następnego dnia prezydent Adamowicz zlecił swoim podwładnym, by przy schodach zamontowali podjazd dla wózków inwalidzkich - zadanie wykonano

fot. Dominik Paszliński / www.gdansk.pl

KLUCZ DO SUKCESU

To też był świadomy projekt: sprawić, by Gdańsk był miastem obywatelskim, gościnnym. By był przestrzenią, gdzie dobrze, wygodnie się żyje i swoje miejsce może znaleźć każdy - również przybysz z najodleglejszej części świata. Aura miasta nowoczesnego i otwartego zaczęła przynosić wymierne efekty. Gdańsk stał się jednym z bardzo nielicznych miast w Polsce, z którego się nie ucieka, ale przyjeżdża się, by szukać swojego wymarzonego miejsca na ziemi. Właśnie mieszkańcy byli w oczach Pawła Adamowicza największym kapitałem. To oni włączali się do budowy nowoczesnej gdańskiej tożsamości, wzbogacali miasto swoimi talentami, pracowitością, pragnieniem ulepszania rzeczywistości. W książce “Gdańsk jako wspólnota” pisał: “Nie ma tu ani krztyny separatyzmu, nie ma chęci izolowania się od wyzwań współczesnego świata. Jest pragnienie działania na rzecz dobra wspólnego. Miasto jest podstawową strukturą terytorialną, może szybko dostrzegać problemy i rozwiązywać je z coraz bardziej różnorodnymi, a jednocześnie charakterystycznymi dla danego miejsca społecznościami. Może działać skuteczniej niż rząd”.

Uliczne selfie z prezydentem Adamowiczem - to był częsty widok, nie tylko podczas kampanii wyborczych. Ta akurat sytuacja miała miejsce na ul. Podwale Staromiejskie, na wysokości gdańskiej Hali Targowej

fot. Grzegorz Mehring / www.gdansk.pl

Klucz do sukcesu stanowiła aktywność mieszkańców. Paweł Adamowicz był szczęśliwy, widząc, że w Gdańsku rośnie liczba organizacji pozarządowych. Ogromnie cieszył go rozwój miejskiego wolontariatu. Sam przez lata dawał dobry przykład, kwestując na cmentarzach na rzecz Hospicjum im. ks. Dutkiewicza lub na ulicach Głównego Miasta, z puszką Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Był także regularnie honorowym krwiodawcą i lubił o tym przypominać. Mniej znany aspekt jego prywatnej działalności to finansowe wspieranie ubogich rodzin wielodzietnych i stypendia dla uzdolnionych uczniów, którzy nie mogli liczyć na pomoc własnego domu. Paweł Adamowicz bardzo interesował się wskaźnikami aktywności obywatelskiej w Gdańsku. Jednym ze sposobów jej pobudzania były takie inicjatywy Miasta, jak coroczne edycje Budżetu Obywatelskiego i panele obywatelskie, będące formą konsultacji władz samorządowych z gdańszczanami na tematy istotne dla miasta. Prezydent dopominał się, by Urząd Statystyczny w Gdańsku w corocznym informatorze o sytuacji społeczno-gospodarczej miasta zamieszczał dział pod znamiennym tytułem „Kapitał społeczny”. Takie dane pojawiły się po raz pierwszy w 2012 roku. W roku 2016 w Gdańsku zarejestrowane były 1523 stowarzyszenia i 670 fundacji; 217 miało status organizacji pożytku publicznego; utworzono 10 nowych podmiotów pozarządowych. 191 organizacji pożytku publicznego otrzymywało 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.

Prezydenta szalenie cieszył wzrost hojności społeczności Gdańska na rzecz WOŚP: w 2017 roku zebrano ponad 861 000 zł, a rok później - już ponad 1,1 miliona zł. I działo się to w czasie, gdy media rządowe robiły co tylko mogły, by zniechęcić Polaków do wspierania tej jedynej w swoim rodzaju akcji społecznej.

Prezydent Adamowicz łatwo przywiązywał się do miejsc i ludzi. Przez niemal ćwierć wieku był stałym klientem zakładu fryzjerskiego Kazimierza Janty przy ul. Podwale Staromiejskie

archiwum prywatne / repr. Grzegorz Mehring / www.gdansk.pl

POWIEM, KTO JEST ZBOCZONY

W lipcu 2016 r. Paweł Adamowicz odwiedził meczet w Oliwie. Muzułmańska wspólnota ugościła go wieczornym obiadem na zakończenie ramadanu. - Chcemy panu podziękować, bo jest pan dla nas dobry - mówił do Pawła Adamowicza Khalid z Palestyny, postawny mężczyzna po czterdziestce. - Poprzez uszanowanie prezydenta Gdańska chcemy podziękować wszystkim gdańszczanom, którzy są dla nas dobrzy, nie boją się nas, bo i widzą w nas normalnych ludzi, po prostu sąsiadów.
- Wszystkie religie mają to do siebie, że z jednych ludzi wydobywają najlepsze cechy, a innych popychają do rzeczy strasznych - odpowiedział prezydent Adamowicz.

Było to świeżo po tym, jak gdański samorząd z inicjatywy Pawła Adamowicza przygotował i uchwalił Model Integracji Imigrantów. Ten pionierski w skali kraju dokument był owocem współpracy urzędników, ekspertów i nowych, pochodzących z zagranicy, mieszkańców Gdańska. Zawiera procedury, ułatwiające odnalezienie się w nowej rzeczywistości osobom, które nie znają polskiego, a chcą w mieście żyć i pracować. W Gdańsku miała na nich czekać pomoc i akceptacja - zamiast marginalizacji i wykluczenia.

Miało to swoją cenę, bowiem uruchomiło także ostrą krytykę. Ataki ze strony środowisk prawicowych były dla prezydenta Gdańska ciężkim doświadczeniem. Zastanawiało go, że tak wiele osób nie chce pamiętać o losie polskich emigrantów w latach osiemdziesiątych, po wprowadzeniu stanu wojennego, i o tym, że większość z nich została przygarnięta przez nowe ojczyzny.

Paweł Adamowicz jako gość meczetu w Oliwie. Muzułmańska wspólnota ugościła prezydenta wieczornym obiadem na zakończenie ramadanu w lipcu 2016 roku

fot. Dominik Paszliński / www.gdansk.pl

Rankiem 9 grudnia 2016 r. Paweł Adamowicz razem z córką Antoniną wszedł do Watykanu przez Bramę Świętej Anny. Lekko błądząc, dotarli do położonej na niewielkim wzniesieniu pięknej szesnastowiecznej budowli - Casina Pio IV, siedziby Papieskiej Akademii Nauk. Przyjechał, podobnie jak siedemdziesięciu trzech innych europejskich burmistrzów, na zaproszenie papieża Franciszka. Celem spotkania była dwudniowa konferencja „Uchodźcy - nasi bracia i siostry”. Z Polski, prócz Gdańska, zaproszenie otrzymała jeszcze tylko Warszawa. Uczestnikami spotkania z papieżem chyba najbardziej wstrząsnęło emocjonalne wspomnienie pani burmistrz miasteczka Lampedusa, Giusiu Nicolini, o przyjęciu trzystu sześćdziesięciu sześciu trumien z ciałami uchodźców, którzy zginęli u wybrzeży wyspy. W tych trumnach były też ciała dzieci - w tym ciało matki i noworodka, związane nieodciętą jeszcze pępowiną.

Latem 2017 roku z flagą Gdańska Paweł Adamowicz dołączył do manifestacji środowisk LGBT i przemówił ze sceny: - Jak słyszycie, że ktoś jest zboczony, że ktoś jest zepsuty, to powiem tak, ten jest zboczony, który sieje nienawiść, ten jest zepsuty, który odnosi się do drugiego z wrogością, trzyma rękę wyciągniętą w nienawiści, chce rzucić kamieniem, chce potraktować go pałką, ten, który mówi złe słowa, złą energię wysyła do drugiego człowieka, ten jest, przepraszam, zboczony. We wrześniu rozpoczęły się prace nad Gdańskim Modelem na Rzecz Równego Traktowania. 111-osobowy zespół ekspertek i ekspertów opracował diagnozę sytuacji sześciu grup wyodrębnionych ze względu na płeć, wiek, pochodzenie etniczne, orientację seksualną, religię, wyznanie lub bezwyznaniowość oraz niepełnosprawność. Następnie zespół, we współpracy z urzędniczkami i urzędnikami, na podstawie diagnoz zaproponował rekomendacje zmian w kierunkach polityki Miasta. Radni Koalicji Obywatelskiej i Wszystko dla Gdańska uchwalili ten dokument w 2018 r., przy sprzeciwie radnych z klubu PiS.