Ochrona wód Zatoki Gdańskiej - budowa i modernizacja systemu odprowadzania wód opadowych w Gdańsku

Miasto Gdańsk otrzymało fundusze unijne i zrealizowało projekt o kluczowym znaczeniu dla zabezpieczenia przeciwpowodziowego i środowiska naturalnego.

I. Dane dotyczące projektu:

II. Opis projektu:
Przedmiotem projektu była rozbudowa i modernizacja systemu odprowadzania oraz oczyszczania wód deszczowych i roztopowych, a także systemu retencjonowania i zapobiegania zagrożeniom od powodzi opadowych na obszarze Gminy Miasta Gdańska oraz Gminy Miejskiej Pruszcz Gdański – Partnera Projektu.

Ochrona wód Zatoki Gdańskiej to duży projekt, liczący 20 zadań, takich jak m.in. budowa nowych kolektorów kanalizacji deszczowej, budowa zbiorników retencyjnych, regulacja potoków czy też budowa przepompowni wód deszczowych. Przy okazji Gdańsk wzbogacił się o kolejne rekreacyjne tereny zielone, których zagospodarowanie zawsze towarzyszy tego typu inwestycjom.

Realizacja projektu wpłynęła na ochronę wód Zatoki Gdańskiej poprzez redukcję zanieczyszczeń w wodach opadowych oraz wyeliminowanie niekontrolowanego spływu zanieczyszczeń wskutek powodzi opadowych do Zatoki.

Miasto Gdańsk położone jest na wzgórzach morenowych (Górny Taras), na nizinnych terenach nadmorskich (Dolny Taras) oraz terenach depresyjnych (Żuławy Gdańskie).

Pod względem hydrograficznym Miasto Gdańsk dzieli się na szereg zlewni, z których wody gruntowe i deszczowe odprowadzane są do wód powierzchniowych: 1. grawitacyjnie, m.in. do - Potoku Oliwskiego (Jelitkowskiego), kolektora Kołobrzeska, Potoku Strzyża, Kanału Raduni, rzeki Motławy, rzeki Strzelenki, 2. mechanicznie, poprzez pompowanie melioracyjne - do rzek: Martwej Wisły, Motławy, Raduni, Opływu Motławy, Czarnej Łachy. Specyficzny układ hydrograficzny miasta jest przyczyną szeregu problemów w zakresie gospodarki wodami opadowymi.

Zakres rzeczowy przedsięwzięcia podzielony został na 20 zadań budowlanych. Podział zadań w poszczeólnych zlewniach przedstawia się następująco:

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni Potoku Oliwskiego
  Zadanie 1. Kolektor Graniczny od ul. Jelitkowskiej do zbiornika Orłowska II w Gdańsku
  Zadanie 2. Kolektor Graniczny od zbiornika Orłowska II do ul. Gospody w Gdańsku
  Zadanie 3. Zbiornik retencyjny Orłowska II w Gdańsku
  Zadanie 4. Kanał Ulgi w ul. Orłowskiej w Gdańsku

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni Kanału Raduni
  Zadanie 5. Budowa sieci kanalizacji deszczowej w ul. 3 Maja i Armii Krajowej wraz z przejściem syfonowym pod torami i odprowadzenie wód do Kanału Raduni  oraz odwodnieniem terenu Urzędu Miejskiego w Gdańsku
  Zadanie 6. Budowa kanalizacji deszczowej w ul. Armii Krajowej z włączeniem w ulicy 3 Maja w Gdańsku
  Zadanie 7. Zbiornik Madalińskiego w Gdańsku

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni Potoku Siedlickiego/Kanału Raduni
  Zadanie 8. Zbiornik retencyjny „Jabłoniowa” wraz z rowem S-1 w Gdańsku
  Zadanie 9. Zbiornik Cedrowa w Gdańsku
  Zadanie 10. Kanalizacja deszczowa w ul. Leszczynowej w Gdańsku

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni Potoku Oruńskiego/Kanału Raduni
  Zadanie 11. Regulacja Potoku Oruńskiego - km 0+000 - 0+650 w Gdańsku

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni Potoku Rotmanka/Kanał Raduni
  Zadanie 12. Kanalizacja deszczowa w zlewni Potoku Rotmanka w Pruszczu Gdańskim

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni rzeki Raduni
  Zadanie 13. Kanalizacja deszczowa dla dzielnicy Św. Wojciech, etap I w Gdańsku

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni Potoku Strzyża (Bystrzec I)
  Zadanie 14. Kanalizacja deszczowa Złota Karczma w Gdańsku
  Zadanie 15. Przebudowa zbiornika Srebrzysko w Gdańsku
  Zadanie 20. Budowa zbiornika retencyjnego Jasień w Gdańsku

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni rzeki Strzelenki
  Zadanie 16. Zbiornik Budowlanych II w Gdańsku
  Zadanie 17. Kanalizacja deszczowa w ul. Jednorożca w Gdańsku
  Zadanie 18. Kanalizacja deszczowa w ul. Homera i Galaktycznej w Gdańsku

• Zadania objęte projektem w obszarze zlewni Martwej Wisły
  Zadanie 19. Odwodnienie terenu pod stadion Arena Bałtycka w Gdańsku

Mając na uwadze uporządkowanie, zaniedbanych przed 90-tym rokiem, spraw związanych z ochroną przeciwpowodziową i odprowadzeniem wód opadowych opracowano, poczynając od początku lat 90-tych, szereg koncepcji i programów inwestycyjnych dla poszczególnych zlewni potoków oraz dzielnic Miasta.
Koncepcje te pozwoliły na określenie niezbędnego zakresu robót dla poprawienia zaistniałej sytuacji, a przede wszystkim, na ujęcie w opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego elementów związanych z omawianymi zagadnieniami. Na podstawie tych koncepcji w latach 1994 - 2006 zostały także zrealizowane inwestycje z zakresu odprowadzania wód opadowych, ich podczyszczania i zabezpieczenia przeciwpowodziowego na łączną kwotę ponad 100 mln zł.

W ramach projektu wykonano:

• Kolektory kanalizacji deszczowej o łącznej długości 10,4 km oraz przyłącza i przykanaliki
  do wpustów ulicznych o długości 1,2 km
• Urządzenia podczyszczające, w tym 10 szt. osadników i 15 szt. separatorów, przy czym stopień redukcji zanieczyszczeń w wodach opadowych wynosić będzie 75 % dla zawiesin ogólnych i 85% dla węglowodorów ropopochodnych (wzrost ilości podczyszczonych ścieków deszczowych o 7,06 m³ /s)
• Regulację cieków o długości 2,3 km, w tym:

1. regulację potoków – 1,5 km
2. regulację rowów – 0,8 km

• 7 zbiorników retencyjnych o łącznej retencji 110 612 m³
• Przebudowę jednego zbiornika retencyjnego o całkowitej retencji 41 650 m³
  (zwiększenie retencji o 11 550 m³ )
• Modernizację jednego zbiornika retencyjnego o retencji 5 050 m³
• Modernizację 2 jazów
• 3 nowe przepompownie

Do końca 2011 r. roku zostało zrealizowanych 18 zadań inwestycyjnych. Zadanie nr 15 – Przebudowa zbiornika Srebrzysko zostało zakończone w maju 2012 r. Ostatnie zadanie – Budowa zbiornika retencyjnego Jasień zostało zakończone w maju 2014 r.

Zbiornik retencyjny Fot. Lech Makara

Zbiornik retencyjny Fot. Jacek Świs Silistra-Studio

Największą inwestycją w ramach projektu było zadanie 19. Odwodnienie terenu pod stadion Arena Bałtycka w Gdańsku. Kosztem blisko 42 mln zł wybudowano m.in. pompownię o wydajności 2.0 m³/s, odprowadzającą wodę do Martwej Wisły, wraz z krytym zbiornikiem retencyjnym oraz kolektor kanalizacji deszczowej o średnicy 1600 mm i długości 1661 m. Ze względu na wysoki poziom wód gruntowych (tereny przydepresyjne) kolektory te zostały wykonane metodą mikrotunelingu. Realizacja tego zadania w zdecydowany sposób poprawiła odwodnienie terenu w dzielnicach sąsiadujących z wybudowanym nowym stadionem piłkarskim.

Odwodnienie terenu pod stadion piłkarski w Letnicy Fot. Lech Makara

Odwodnienie terenu pod stadion piłkarski w Letnicy Fot. Lech Makara

Oprócz funkcji oczyszczania wód i ochrony przeciwpowodziowej miasta w projekcie zwrócono uwagę na miejsca rekreacji dla mieszkańców. Dotyczy to szczególnie nowych zbiorników retencyjnych, wokół których wykonywane były drogi eksploatacyjne, pełniące również rolę ciągów spacerowych. Dodatkowo tereny przy zbiornikach zostały zagospodarowane poprzez ustawienie ławek i koszy, oświetlone i zagospodarowane zielenią.

Zbiornik retencyjny Srebrzysko Fot. Lech Makara

Zagospodarowanie terenu wokół zbiornika Fot. Lech Makara

Jako ciekawostkę można podać fakt, że na nowo wybudowanych zbiornikach retencyjnych Jabłoniowa i Jasień zainstalowano 4 wyspy pływające obsadzone roślinnością wodną, na których gniazdują mewy śmieszki i rybitwy. Na większości zbiorników skarpy odwodne umocniono faszynami i matami wegetacyjnymi z odpowiednio dobraną roślinnością, która zabezpieczając brzegi przed erozją wpływa również na estetykę zbiornika.

Zbiornik retencyjny Jabłoniowa Fot. Lech Makara

Zagospodarowanie terenu wokół zbiornika Fot. Lech Makara

Instytucje zaangażowane w realizację projektu:
Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju
Ministerstwo Środowiska
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Jednostki zaangażowane w realizację projektu:
Urząd Miejski w Gdańsku
Urząd Miasta w Pruszczu Gdańskim
Dyrekcja Rozbudowy Miasta Gdańska
Gdańskie Inwestycje Komunalne Sp. z o.o.
Gdańskie Melioracje Sp. z o.o.

Zdjęcia:
Lech Makara

Pobierz:
OWZG – plakaty stan na 20.05.2013r. (19.61 MB)
Zbiornik Jasień plakat (703.97 KB)

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
ze środków Funduszu Spójności
w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007–2013