Panel wystartował w sobotę, 16 września, w Europejskim Centrum Solidarności. Tym razem 55 panelistów po poznaniu stanowisk ekspertów i intensywnej pracy w grupach odpowie na pytanie: “Jak wspierać aktywność obywatelską w Gdańsku?”. Odpowiedź padnie oczywiście w formie rekomendacji wypracowanych przez nich podczas ostatniego, piątego spotkania zaplanowanego na 28 października.
- Tak jak było w dotychczasowych dwóch gdańskich panelach, również i wasze rekomendacje, które przegłosuje większość, będą zobowiązaniem dla mnie, Rady Miasta Gdańska i administracji samorządowej, żeby je wprowadzać w życie. Nie są to konsultacje bezwynikowe - podkreślił prezydent Gdańska Paweł Adamowicz, który tradycyjnie już powitał panelistów w pierwszym dniu obrad. - Podjęliście się dobrowolnie poświęcić swój czas na sprawy obywatelskie, wyszliście ze swojej prywatnej strefy gotowi podzielić się doświadczeniami swoimi, a także swoich rodzin i znajomych za co bardzo wam dziękuję.
Zagadnienie główne trzeciego panelu podzielono na cztery szczegółowe pytania/tematy:
1. Jak wspierać kształtowanie aktywności obywatelskiej w szkołach?
2. Jak wspierać aktywność obywatelską wśród osób dorosłych?
3. Jak wzmocnić narzędzia partycypacji obywatelskiej?
4. Jak wspierać równe traktowanie na poziomie miasta?
Gdańska “ława przysięgłych” 16 września wysłuchała wypowiedzi ekspertów dotyczących pierwszego z tych pytań, chociaż jako pierwszy wystąpił Edwin Bendyk, publicysta tygodnika “Polityka” i wykładowca Collegium Civitas, który przedstawił wprowadzenie do całości panelu.
- Zachęcam was byście patrzyli tam, gdzie ta aktywność obywatelska może już jest, tylko jej nie nazywamy w ten sposób. Nie zniechęcam was jednak do poszukiwań w ramach poszczególnych tematów panelu - zastrzegł Edwin Bendyk i wskazał m. in na pozagospodarczą aktywność zawodową: - Mam tu na myśli szarą strefę i pracę kobiet w domach, jest to przecież praca niefakturowana, a generująca olbrzymią wartość. Warto też zwrócić uwagę na nieformalną działalność kulturalną, zwłaszcza młodzi ludzie tworzą dziś własną, pozainstytucjonalą kulturę.
Dziennikarz przypomniał także o coraz częstszym zjawisku autarkii obywatelskiej: - Jeśli władza nie oferuje nam jakiejś usługi, obchodzimy ją i organizujemy sobie sami niezbędną wiedzę i informację, korzystając ze smartfonów i stojącej za nimi infrastruktury. I to jest problem dla władzy bo nie dostaje sygnału, że coś nie gra, obywatele sami zaspokajają swoje potrzeby. Taki efekt kontrspołeczeństwa prowadzi w rezultacie do kontrdemokracji, czyli interwencji w społecznej w przestrzeń publiczną. Tak było np. z alarmem smogowym w Polsce, ludzie organizują się, by coś z tym zrobić, skoro nie widać działań “u góry”. To jest przecież aktywność obywatelska par excellence, tylko my jej często nie identyfikujemy jako takiej.
Później paneliści zapoznali się z działaniami gdańskiego samorządu dotyczącymi obecnych form wspierania aktywności obywatelskiej w szkołach. Wioleta Krewniak z biura Rady Miasta opowiadała m. in o programie lekcji samorządności, w ramach którego co roku ok. tysiąc uczniów gdańskich szkół odwiedza siedzibę gdańskiej rady oraz o corocznej sesji dziecięcej RMG.
- Pokazujemy dzieciom na na przykładzie rady jak funkcjonuje samorząd. Podkreślamy zawsze, że już teraz, w samorządzie uczniowskim mają wpływ na to co się dzieje w mieście - opowiadała Krewniak.
Magdalena Skiba z Wydziału Rozwoju Społecznego UMG przypomniała, że aż 37,5 proc. pieniędzy przeznaczanych na finansowanie szkół w Gdańsku pochodzi z miejskiej kasy: - To znaczy, że z pieniędzy mieszkańców finansowanych jest bardzo dużo zadań edukacyjnych, w tym na różne formy aktywności obywatelskiej. Wnoszę tezę, że aktywności tej uczymy się nie tylko w szkole - mówiła Magdalena Skiba. - A jeżeli jednak w szkole to następna teza: aktywności obywatelskiej nie można rozpatrywać w oderwaniu od nauczycieli.
Podkreśliła rolę działających w szkołach organizacji społecznych (harcerstwo, organizacje pomocowe, wolontariat).
- Poprzez ich współpracę ze szkołami, miasto wpływa przecież na aktywność obywatelską dzieci i młodzieży, także poprzez nasze Centrum Wolontariatu - tłumaczyła.
Wspominano także o dużym projekcie edukacyjnym (finansowanym z RPO), z którego korzysta obecnie 15 tysięcy gdańskich uczniów i dwa tysiące nauczycieli. - Ogromny moduł tego projektu to kształtowanie postaw obywatelskich i rozbudzanie aktywności w szkołach, wspieranie ich w otwieraniu się na otoczenie, lokalną społeczność i biznes. To także szkoła dla młodych liderów, których staramy się wyłaniać z grup rówieśniczych - opowiadałam Zofia Lisiecka, jedna z koordynatorek projektu.
Paneliści pytali m. in. skąd rodzic może dostać informacje o różnych działaniach, które mogą podjąć szkoły w ramach programów realizowanych przez gdański magistrat.
- To jest nasza bolączka informacyjna. Wąskim gardłem jest zawsze dla nas sekretariat i dyrekcja szkoły - przyznał Grzegorz Szczuka, dyrektor WRS UMG. - Co roku spotykamy się z dyrektorami wszystkich gdańskich szkół przedstawiając im różne możliwości działań. Dostają pakiet materiałów, także w formie elektronicznej, z prośbą o przekazanie ich nauczycielom. Od dwóch lat informacje trafiają także na skrzynki poczty elektronicznej rad rodziców z poszczególnych szkół. Liczymy na to, że może od drugiej strony: to rodzic zapyta dyrektora, dlaczego “w danym temacie nic nie robimy”.
Kolejne wystąpienia eksperckie przedstawiały panelistom przede wszystkim pionierskie na skalę Polski działania w zakresie szkolnictwa. Marianna Kłosińska, prezeska Fundacji Bullerbyn odpowiadała np. o prowadzonej przez nią szkole demokratycznej. - Gdy młodsza dwójka z trójki moich dzieci miała iść do gimnazjum poczułam kryzys szkoły - mówiła Marianna Kłosińska. - Przy natłoku edukacji związanej z rozwojem poznawczym gdzieś umknęła nam edukacja w sferze społecznej i zdrowia psychicznego, i skutki tego doświadczamy. Duży odsetek dzieci żyje w depresji i wypaleniu, razem ze swoimi nauczycielami. Odkryłam więc edukację domową, a później ideę szkoły demokratycznej, której filarami są zaufanie i społeczność. Chodzi o budowanie społeczności szkolnej w taki sposób, by dzieci mogły partycypować w tym, co ich bezpośrednio dotyczy. I to co najważniejsze z punktu widzenia gdańskiego panelu - rzeczywiście tak jest, podkreśliła.
Derry Hannam - brytyjski specjalista ds. edukacji demokratycznej, nauczyciel i były dyrektor szkoły, był pierwszym ekspertem zagranicznym w historii panelu. Nie przyjechał jednak do Gdańska, jego wystąpienia paneliści wysłuchali przez skype`a. Jego rekomendacje: - Nie da się kształtować społeczeństwa demokratycznego, jeśli przez 12 lat szkoły dziecko pozbawione jest możliwości partycypacji, uczenia się żywej odpowiedzialności obywatelskiej za własną przestrzeń i umiejętności współtworzenia z innymi członkami społeczności szkolnej otaczających go realiów - podkreślał Derry Hannam.
Kolejne spotkanie uczestników trzeciego panelu odbędzie się 23 września w Urzędzie Miejskim w Gdańsku przy Nowych Ogrodach w godz. 10-16.
Zainteresowanych zapraszamy do obejrzenia nagrania z całości pierwszego spotkania trzeciego gdańskiego panelu.
Wszystkiego na temat istoty panelu obywatelskiego dowiesz się tutaj.
Rekomendacje poprzednich edycji:
Piece do wymiany. Wnioski z Panelu Obywatelskiego o jakości powietrza
